De Halve Maannevel: Complexer dan het Menselijk Brein?
Reinhold Wittich/Stocktrek Images/Alamy
TERUG in 2012 schreef neurowetenschapper Christof Koch in zijn boek Bewustzijn: bekentenissen van een romantische reductionist dat het menselijk brein ‘het meest complexe object in het bekende universum’ is. Gegeven het feit dat er ongeveer 86 miljard neuronen in de hersenen zijn, verbonden op manieren die we nog maar net beginnen te ontdekken, lijkt dit intuïtief. Maar als ik dit ter sprake breng bij David Wolpert van het Santa Fe Instituut in New Mexico – opgericht in de jaren tachtig als knooppunt voor het opkomende veld van de complexiteitswetenschap – ziet hij dat niet zo. ‘Het is bijna klucht om te denken dat wij het meest complexe systeem in het universum zijn’, zegt hij. “De vraag is eigenlijk verkeerd.”
Ondanks dit volhard ik. Er bestaat toch zeker een gemeenschappelijke maatstaf voor complexiteit die op allerlei ingewikkelde systemen kan worden toegepast? Als je goed kijkt, lijken clusters van sterrenstelsels en de filamenten die ze verbinden immers op verwarde circuits van neuronen. Er zijn zelfs ongeveer evenveel neuronen in het menselijk brein als er sterrenstelsels zijn in het zichtbare heelal. Deze gelijkenis in vorm heeft mogelijk iets te maken met de algemene wetten waardoor complexiteit ontstaat, zegt Ricard Solé van de Pompeu Fabra Universiteit in Barcelona, Spanje. Of misschien niet. “Toevallig kan het in beide systemen voorkomen, maar dat betekent niets”, zegt hij.
Bovendien wordt complexiteit niet gedefinieerd door componenten en hun onderlinge relaties. Het idee is dat het geheel meer is dan…