Nu de Verenigde Staten de weg vrijmaken voor wapenverkopen ter waarde van 20 miljard dollar aan Israël, is de druk op Groot-Brittannië om dergelijke wapenverkopen stop te zetten toegenomen, te midden van berichten dat sommige verkopen de komende maanden mogelijk aan banden worden gelegd.
Volgens officiële gegevens heeft Groot-Brittannië tussen 7 oktober, toen de Israëlische oorlog in Gaza begon, en eind mei, Israël meer dan 100 exportvergunningen verleend voor de verkoop van wapens en militaire uitrusting. De waarde van deze deals is niet bekendgemaakt.
Tussen 2008 en eind 2023 verleende het Verenigd Koninkrijk Israël echter exportvergunningen voor wapentransacties ter waarde van 576 miljoen pond ($740 miljoen). De totale waarde van de wapendeals die in 2023 zijn toegekend, wordt geschat op £18,2 miljoen – nog steeds ver verwijderd van de ruim £200 miljoen die in 2017 werd toegekend.
Pro-Palestijnse activisten hebben de regering opgeroepen de wapenverkoop aan Israël stop te zetten, omdat door de oorlog in Gaza bijna 40.000 mensen om het leven zijn gekomen en duizenden vermist en vermoedelijk om het leven zijn gekomen onder het puin van gebouwen. Ruim 92.000 mensen raakten gewond.
Desondanks besloot de vorige conservatieve regering, die bij de verkiezingen in juli de macht verloor aan Labour, in mei dat er geen reden was om de wapenexport te bevriezen.
Het citeerde de Britse wapenexportregels, die stellen dat exportvergunningen niet mogen worden afgegeven als er een “duidelijk risico” bestaat dat ze “een ernstige schending van het internationaal humanitair recht (IHR) zouden faciliteren”, en zei dat daar geen bewijs voor was.
Sinds de Labour-partij aan de macht kwam, is haar standpunt over de oorlog in Gaza echter anders dan dat van haar voorganger.
De afgelopen weken hebben Israëlische en Britse nieuwsmedia gemeld dat Groot-Brittannië binnenkort een gedeeltelijke opschorting van de wapenexport naar Israël zou kunnen aankondigen.
Dit is wat we tot nu toe weten:
Wat levert Groot-Brittannië aan Israël?
De regering verleent geen militaire hulp aan Israël, maar geeft in plaats daarvan vergunningen af aan Britse bedrijven om wapens te verkopen.
Voormalig minister van Defensie Grant Shapps zei in december vorig jaar – twee maanden na de Gaza-oorlog – dat de Britse export van militaire goederen naar Israël ‘relatief klein’ was, en in 2022 £42 miljoen ($53,2 miljoen) bedroeg en £18 miljoen ($22,8 miljoen). in 2023.
Ter vergelijking: de VS geven Israël jaarlijks 3 miljard dollar aan militaire hulp als onderdeel van een tienjarige overeenkomst. In november keurden de VS een aanvullend militair hulppakket van 14,5 miljard dollar aan Israël goed, nadat de Gaza-oorlog op 7 oktober uitbrak.
Het Stockholm International Peace Research Institute schat dat de Amerikaanse export 69 procent van de totale wapenimport van Israël voor zijn rekening neemt.
In Europa exporteerde Duitsland, na de VS de grootste verlener van militaire hulp aan Israël, in 2023 voor 326,5 miljoen euro aan wapens naar Israël, tien keer meer dan het jaar daarvoor.
Welke soorten wapens verkoopt Groot-Brittannië aan Israël?
De Britse export omvat onder meer explosieven, aanvalsgeweren en onderdelen voor F-35 straaljagers.
Uit onderzoek van de Campaign Against the Arms Trade (CAAT) is gebleken dat Groot-Brittannië “minstens 15 procent van de waarde” produceert van elke in de VS gemaakte F-35 straaljager.
“Dit omvat sleutelelementen zoals de achterste romp, richtlasers, mechanismen voor het loslaten van bommen en kritische elektronische systemen”, vertelde de Britse campagnegroep eind juli aan X.
Voor de 39 F-35’s die sinds 2016 aan Israël zijn geleverd, is er “ten minste £364 miljoen aan Britse onderdelen, exclusief reserveonderdelen. De vliegtuigen die nog steeds in bestelling zijn, zullen, met voortdurende steun, waarschijnlijk weer hetzelfde bedrag waard zijn”, voegde de groep eraan toe.
De F-35 is de duidelijkste manier waarop de Britse wapenexport rechtstreeks betrokken is bij de genocide in Gaza. Ze konden niet vliegen zonder de voortdurende steun van Groot-Brittannië en de VS. Het beëindigen van de levering van Britse onderdelen voor de Israëlische F-35’s, zowel nieuwe vliegtuigen als reserveonderdelen, is essentieel.
— CAAT (@CAATuk) 29 juli 2024
Wat zei de nieuwe Britse regering over wapenexporten?
Voorafgaand aan de algemene verkiezingen van 4 juli riep de toenmalige schaduwminister van Buitenlandse Zaken – nu de minister van Buitenlandse Zaken – David Lammy de conservatieve regering op om het juridische advies te publiceren dat zij had ontvangen over de kwestie van exportvergunningen naar Israël.
De regering gaf het toen op en zei dat juridisch advies aan de ministers vertrouwelijk was.
In een opname die naar de Britse krant The Observer is gelekt, zei Alicia Kearns, een conservatief en destijds voorzitter van de bijzondere commissie voor buitenlandse zaken van het House of Commons, eind maart tijdens een partijinzamelingsactie dat regeringsadvocaten hadden ontdekt dat Israël het IHR had geschonden, maar de regering had de bevindingen niet vrijgegeven.
Na de aanval op een konvooi van de World Central Kitchen (WCK) in Gaza in april, waarbij zeven hulpverleners omkwamen, waaronder drie Britten, vertelde Kearns aan BBC Radio 4 dat Groot-Brittannië “geen andere keus had dan de wapenverkoop aan Israël te stoppen”.
“Juridisch advies wordt geadviseerd, zodat de regering ervoor kan kiezen dit te weigeren, maar Britse wapenexportvergunningen vereisen dat de ontvanger zich houdt aan het internationale humanitaire recht”, aldus Kearns.
De toenmalige regering stopte echter nog steeds niet de wapenexport naar Israël.
Sinds Lammy na de verkiezingen in juli minister van Buitenlandse Zaken werd, heeft hij zijn onwil geuit om een volledig verbod op wapenverkoop aan Israël in te voeren.
Na zijn bezoek aan Israël en de bezette Westelijke Jordaanoever in juli vertelde Lammy aan het Lagerhuis, tijdens een motie waarin werd opgeroepen tot onmiddellijke opschorting van exportvergunningen voor Israël, dat Israël “omringd was door mensen die de vernietiging ervan zullen zien”.
“Om deze redenen zou het niet juist zijn om een totaal verbod te hebben tussen ons land en Israël; Wat juist is, is dat ik de kwesties die verband houden met aanvalswapens in Gaza op een normale manier beschouw, na het quasi-gerechtelijke proces dat ik heb gepresenteerd.”
Lammy werd tijdens de zitting van 19 juli ook onder druk gezet door andere parlementsleden om de beoordeling van de regering vrij te geven over eventuele schendingen van het internationaal humanitair recht sinds de Hamas-aanval van 7 oktober, wat de Labour-regering, ondanks zijn eerdere oproepen, niet heeft gedaan.
Wat zeggen activisten en juridische experts?
Na de aanval in april op het WCK-konvooi stuurden ruim duizend advocaten en gepensioneerde rechters in Groot-Brittannië een brief naar de regering, waarin zij stelden dat wapenverkopen aan Israël in strijd zijn met het internationaal recht.
In de brief betoogden de advocaten dat de voortdurende wapenexport naar Israël “zorgen doet rijzen over de naleving door Groot-Brittannië van zijn verplichtingen uit hoofde van het Wapenhandelsverdrag”.
CAAT bracht, samen met belangengroepen Palestine Solidarity Campaign en War on Want, ook een gezamenlijke verklaring uit waarin werd gezegd dat de vertraging bij het beëindigen van de wapenexport naar Israël ‘gewetenloos’ was.
“Het Wapenhandelsverdrag, waarbij Groot-Brittannië een ondertekenende staat is, stelt dat een land geen wapens mag exporteren als er een ‘potentieel’ bestaat dat deze kunnen worden gebruikt om de internationale mensenrechten of het humanitair recht te schenden”, aldus de groepen in hun verklaring. .
“Het is ondenkbaar dat na meer dan 75 jaar Israëls regime van militaire bezetting en apartheid, en bijna tien maanden van Israëls genocidale aanval op Palestijnen in Gaza… de juridisch adviseur van de regering oordeelde dat een dergelijk risico niet bestond.”
Actievoerders wijzen op een advies van het Internationaal Gerechtshof uit juli dat de lidstaten, waaronder Groot-Brittannië, “stappen moeten ondernemen om handels- of investeringsrelaties te voorkomen die de illegale situatie die door Israël in het bezette Palestijnse gebied is gecreëerd, in stand houden”.
Katie Fallon, belangenbehartigingsmanager bij CAAT, vertelde Al Jazeera dat “de argumenten voor het huidige wapenembargo al maanden overweldigend zijn”.
“Als Labour een aanzienlijke opschorting van de wapenexporten naar Israël doorvoert, zou dat een belangrijke stap zijn in de richting van het beëindigen van de straffeloosheid die Israël door de internationale gemeenschap wordt geboden voor de ernstigste schendingen, waaronder genocide en misdaden tegen de menselijkheid, tegen de Palestijnen”, zei ze.
Fallon voegde eraan toe dat de opschorting “onderdelen moet omvatten voor de F-35-jets die bommen op Gaza laten vallen, inclusief de bommen van 2.000 pond.”
Welke veranderingen heeft de nieuwe Labour-regering met betrekking tot Gaza doorgevoerd?
Twee weken na het winnen van de Britse algemene verkiezingen kondigde de nieuwe Labour-regering aan dat zij de financiering van de Palestijnse Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNRWA) zou herstellen.
Lammy zei dat Groot-Brittannië bereid was om 21 miljoen pond (27 miljoen dollar) aan het agentschap te verstrekken nadat het eerder de financiering had verlaagd na Israëlische beschuldigingen, zonder bewijs, dat sommige UNRWA-medewerkers betrokken waren bij de aanval van 7 oktober op Hamas.
Kort na de aankondiging van de voortzetting van de financiering zei de regering ook dat ze een dispuut met het Internationaal Strafhof over de vraag of het jurisdictie heeft om arrestatiebevelen uit te vaardigen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en minister van Defensie Yoav Gallant, stopzet.