Karim Khan, de aanklager van het Internationaal Strafhof, die maandag aankondigde dat hij een arrestatiebevel zal aanvragen tegen de leiders van Israël en Hamas, heeft gedurende een lange carrière in het internationaal recht een reputatie opgebouwd als een begenadigd redenaar en keiharde procesadvocaat.
Als Britse procesadvocaat nam hij in juni 2021 de functie van hoofdaanklager van het ICC over. Daarvoor was hij zowel de verdediging als de aanklager bij verschillende internationale rechtbanken.
Onder zijn spraakmakende cliënten bevonden zich Seif al-Islam el-Qaddafi, zoon van de overleden Libische dictator Muammar el-Qaddafi; en Charles Taylor, de voormalige president van Liberia, die hem ontsloeg.
Een controversieel geval was zijn verdediging van William Ruto, nu de president van Kenia, die na de nationale verkiezingen werd beschuldigd van het aanzetten tot geweld. In 2016, toen de heer Ruto vice-president was, eindigde de zaak in een nietig geding vanwege geknoei met getuigen en politieke inmenging. De heer Khan is niet beschuldigd van een misdrijf. Hij werkte ook aan oorlogsmisdaden in Rwanda, Cambodja en Irak.
De lidstaten van het ICC kiezen de aanklager bij geheime stemming, en in 2021 kozen ze de heer Khan na maanden van impasse. Hij kreeg krachtige steun van Groot-Brittannië, onder meer in Europa. Hoewel de Verenigde Staten geen lid zijn van het hof, hebben functionarissen in Washington het achter de schermen gesteund.
Een van zijn eerste acties als aanklager, die velen verraste, was het ‘de-prioriteren’ van een onderzoek naar mishandeling van gevangenen door Amerikaanse troepen in Afghanistan, in plaats daarvan zich te concentreren op grootschaligere vermeende misdaden door de Taliban en Islamitische Staat.
Hij begon een onderzoek naar de Russische invasie van Oekraïne kort nadat deze in 2022 was begonnen en verkreeg in maart 2023 arrestatiebevelen voor de Russische president Vladimir V. Poetin en een andere Russische functionaris. Hij heeft weinig vooruitgang laten zien in een onderzoek dat in 2021 werd geopend naar vermeende misdaden door Israël tegen de Palestijnen, noch over de misdaden van Hamas.
Een aantal juridische commentatoren voerden aan dat het verschil een dubbele standaard weerspiegelde die de rechtbank schaadde, hoewel de rechtbank zei dat het onderzoek werd belemmerd door het gebrek aan medewerking van Israël. Critici beweerden dat Mr. Khan reageerde traag op de door Hamas geleide aanval op Israël van 7 oktober en de daaropvolgende militaire reactie van Israël, die een humanitaire crisis veroorzaakte in een poging Hamas te verpletteren.
Maar de heer Khan merkte op dat onderzoekers onmiddellijk in Oekraïne mochten werken, terwijl Israël hem of wie dan ook van zijn kantoor verhinderde Gaza binnen te komen. Onlangs mocht hij reizen naar de Westelijke Jordaanoever en naar dorpen in Israël die door Hamas werden aangevallen.
Bekendmaking van dhr. Het besluit van Khan op maandag om rechters om arrestatiebevelen te vragen voor twee hoge Israëlische functionarissen – premier Benjamin Netanyahu en Yoav Gallant, de minister van Defensie van het land – en drie Hamas-leiders was volgens de normen van het ICC een buitengewone gebeurtenis.
In plaats van te wachten tot de rechter uitspraak zou doen of bevelen zou ondertekenen, onthulde hij onverwachts zijn plannen in een opgenomen aankondiging op de website van de rechtbank. Even ongebruikelijk was zijn gelijktijdige openbaarmaking van een lijst van vooraanstaande deskundigen, waaronder twee voormalige rechters, die hij raadpleegde om zijn bewijsmateriaal en zijn juridische analyse te beoordelen voordat hij om de arrestatiebevelen verzocht. Hoewel het bekend is dat openbare aanklagers specialisten raadplegen, zagen sommige deskundigen de publicatie van de namenlijst als een poging van dhr. Khan om aan te tonen dat er sterke juridische steun is voor zijn buitengerechtelijke beslissing.
Christine van den Wyngaert, een ervaren Belgische advocaat die heeft gediend bij het ICC en andere internationale rechtbanken, zei dat de heer Khan “laat zien dat hij er veel over heeft nagedacht”.
Ze voegde eraan toe: “Hij lijkt voorzichtiger te zijn dan zijn voorgangers. Hun zaken mislukten soms omdat er onvoldoende bewijs was.”