Wat is het raarste dat je deze week hebt geleerd? Wat het ook is, we beloven dat je een nog vreemder antwoord krijgt als je luistert PopSciis een populaire podcast. Het raarste wat ik deze week heb geleerd hits op Apple, Spotify, YouTube en overal waar je elke woensdagochtend naar podcasts luistert. Het is je nieuwe favoriete bron voor de vreemdste wetenschappelijke feiten, cijfers en Wikipedia-editorspiralen Populaire wetenschap kan verzamelen. Als je de verhalen in dit bericht leuk vindt, garanderen we dat je de serie geweldig zult vinden.
Let op: Rachel en Jess plannen in de nabije toekomst een livestream met vragen en antwoorden, evenals andere leuke bonusinhoud! Volg Rachel op Patreon en Jess op Twitch om op de hoogte te blijven.
FEIT: Vogels? Melk maken!? Het is waarschijnlijker dan je denkt.
Door Liz Clayton Fuller
In een wereld met meer dan 10.000 vogelsoorten produceren slechts drie vogelsoorten “melk”: duiven, flamingo’s en keizerspinguïns. Dit is niet jouw typische zoogdiermelk, want zoals je misschien wel weet, hebben vogels geen tepels! Maar het is qua samenstelling vergelijkbaar met die melk en dient een soortgelijk doel, hoewel er niet veel fysieke gelijkenis is. Helaas lijkt het op kwark. Wauw.
Dus hoe maken vogels melk? Ze scheiden het af via de bekleding van hun gewassen, die deel uitmaakt van hun buidelachtige spijsverteringssysteem dat meestal wordt gebruikt om voedsel op te slaan. Het hormoon dat de melkproductie bij duiven stimuleert heet prolactine, hetzelfde hormoon dat lactatie veroorzaakt bij zoogdieren zoals wij!
Laten we dus beginnen met Duivenmelk! De moderne duif of duif leeft meestal in meedogenloze omgevingen zoals steden, dus ze hebben veel eiwitten en vet nodig als ze worden geboren, en duiven hebben geen betrouwbare manier om daarbuiten te voorzien, je raadt het al. er ontstaat melk! Ze beginnen een paar dagen voordat de eieren uitkomen met het maken van melk en beginnen deze aan de baby’s te voeren, de zogenaamde squabs, zodra ze uitkomen. De eerste twee weken van hun leven worden de scubs uitsluitend gevoed met melk uit de krop, en daarna mengen de ouders geleidelijk het voedsel voor de volwassenen. Verbazingwekkend genoeg produceren zowel mannelijke als vrouwelijke duiven melk!
Op flamingomelk. Net als duiven produceren mannelijke en vrouwelijke flamingo’s melk voor hun baby’s. De reden dat ze het vermogen hebben ontwikkeld om melk te produceren, is omdat ze een heel specifiek voedingsmechanisme hebben, mogelijk gemaakt door hun unieke snavel. Wanneer babyflamingo’s worden geboren, zijn hun snavels nog niet voldoende ontwikkeld voor dit soort voeding, dus geven hun ouders ze melk totdat ze zelfstandig kunnen eten. Het radicale aan flamingomelk is dat het HELDER ROOD is vanwege alle carotenoïden (een soort organisch pigment dat in de natuur voorkomt) in hun dieet van kleine garnaaltjes.
Eindelijk melk voor de pinguïns! Mannelijke keizerspinguïns broeden tijdens de Antarctische winter ongeveer twee maanden lang één ei op hun voeten uit, terwijl het vrouwtje naar zee gaat om zich te voeden. Wanneer het kuiken uitkomt, geeft het mannetje de kuikenmelk om hem te overbruggen totdat het vrouwtje terugkomt met voedsel. Bij deze soort kunnen alleen mannetjes melk produceren.
Dus de volgende keer dat Brewster van Animal Crossing jouw Duivenmelk in zijn koffie aanbiedt, onthoud dan dat hij je beschouwt als een kleine vogel die wel wat extra eiwitten kan gebruiken. Doe met die informatie wat je wilt!
FEIT: Heremietkreeften dragen ons afval
Door Rachel Feltman
Heremietkreeften zijn super cool. Ze zijn geëvolueerd om lichamen te hebben die schelpen nodig hebben ter bescherming, maar niet om hun eigen schelpen te creëren. Al 200 miljoen jaar geleden blijkt uit het fossielenbestand dat heremietkreeften al huizen opkochten die door weekdieren waren afgewezen. Ze hebben deze asymmetrische, zachte lichamen die super onpraktisch zouden zijn, behalve dat ze ontworpen zijn om in zoveel mogelijk schaalvormen te passen en vast te houden. Ze evolueerden al 200 miljoen jaar geleden uit vrijlevende schaaldieren, en in tenminste een paar gevallen evolueerden ze terug naar schaalloze schaaldieren met een harder exoskelet.
Ze vertonen werkelijk wild gedrag om nieuwe schelpen te vinden, waaronder iets dat bekend staat als een ‘vacatureketen’. Rekening:
Maar wat gebeurt er als er een tekort aan schelpdieren is? Als er geen zelfgemaakte slakkenhuis beschikbaar is, is een stuk plastic uit de winkel voldoende.
Jarenlang hebben mensen heremietkreeften gespot en gefotografeerd met flessendoppen, gloeilampen en andere rommel. In een recent onderzoek besloten Poolse onderzoekers een online archief te bestuderen met foto’s van heremietkreeften die afval vervoeren om meer te weten te komen.
De onderzoekers doorzochten de bestaande literatuur, maar vonden slechts vier onderzoeken naar heremietkreeften die plastic afval en ander menselijk afval gebruikten. Dus zochten ze met dezelfde trefwoorden ook op Flickr, iNaturalist, Google Images, YouTube en Alamy om fotografisch bewijs van dit fenomeen te vinden. Ze slaagden erin 386 individuen met kunstmatige schelpen te vinden, die 10 van de 16 soorten heremietkreeften ter wereld vertegenwoordigen. Het gedrag is waargenomen in alle tropische gebieden op de planeet. Ze verzamelden zoveel mogelijk informatie van elke foto om te proberen te bepalen waarom en hoe de krabben hun toevlucht zouden nemen tot het leven in de vuilnisbak.
Ze ontdekten dat heremietkreeften vooral dol zijn op witte en zwarte kroonkurken, maar dat ze ook stacaravans maken van allerlei soorten flessen, van kapotte flessen tot onderdelen van gloeilampen met schroefdraad.
Het is mogelijk dat heremietkreeften ons afval gebruiken omdat de soort waar ze hun schelpen van krijgen in verval is. Het is ook mogelijk dat de combinatie van sterkte en lichtheid in plastic ervoor zorgt dat ze de materialen zien als beter in plaats van natuurlijke schelpen, althans in sommige gevallen. Maar het kan ook zijn dat de beestjes zich simpelweg aangetrokken voelen tot het plastic omdat ze naar voedsel ruiken, een bekend probleem. Heremietkreeften behoren tot de naar schatting 100.000 dieren die elk jaar in de oceaan sterven als gevolg van plasticvervuiling, en er zijn aanwijzingen dat microplastics hun cognitieve vaardigheden kunnen beïnvloeden. Deze problemen strekken zich ook uit tot aan de kust. Eén studie schatte dat jaarlijks een half miljoen heremietkreeften sterven op slechts een paar extreem afgelegen eilanden in de Stille Oceaan als gevolg van plastic afval. Ze klimmen in oude plastic flessen, die door de aanwezigheid van een bepaalde chemische stof naar voedsel ruiken, en komen daarin vast te zitten. Als ze dan doodgaan, lokt hun geur andere heremietkreeften aan om te komen kijken wat er aan de hand is – een evolutionaire truc die hen helpt lege schelpen te vinden. Helaas worden ook deze heremietkreeften gevangen.
FEIT: Niet alles is rocket science, maar soms is glijmiddel dat wel
Auteur: Amanda Reed
Glijmiddel heeft een lange geschiedenis, vanaf het gebruik door de Romeinen van olijfolie als smeermiddel tot het begin van KY Jelly als chirurgisch smeermiddel. En we hebben letterlijk rocket science te danken aan Astroglide.
In 1977, tijdens de bouw van de Space Shuttle Enterprise, werkte een jonge wetenschapper genaamd Daniel X. Wray op de Edwards Airforce Base in Californië om de warmteoverdracht in het koelsysteem van de Enterprise te verbeteren. Hij ontdekte een in water oplosbare, niet-giftige oplossing die gladder werd als hij nat was. Hij bottelde deze magische vloeistof en gaf het als verjaardagscadeau aan een mannelijke collega. Toen kwam zijn vriend, tot Wray’s verbazing, terug en vroeg om een nieuwe vulling. Toen wist de raketwetenschapper dat hij iets ongelooflijks in handen had.
Wray worstelde met de formule en creëerde 300 verschillende versies van Astroglide voordat hij op de vandaag bekende versie belandde. Vervolgens gaf hij het in 1982 in licentie aan een in Noord-Hollywood gevestigd bedrijf en… het was weer rocket science. Herkenbaar!
Toen het bedrijf waarvoor hij zijn liquide creatie in licentie had gegeven in 1991 werd gesloten, kocht hij de rechten terug, kreeg een zakelijke lening van $ 8.500 en richtte BioFilm op, het huidige moederbedrijf van AstroGlide. Hij gaf het de naam die we vandaag de dag kennen als een knipoog naar de wortels van de raketwetenschap. Wray overleed in 2018 na een kort gevecht tegen kanker, maar zijn nalatenschap leeft voort in de harten van zijn gemeenschap – en in de handen van de vele mensen die Astroglide vandaag de dag gebruiken.