De Russische raketaanval van maandag op het grootste kinderziekenhuis van Oekraïne onderstreepte een groeiend aantal dodelijke aanvallen op medische voorzieningen, voertuigen en werknemers in het land dit jaar. Dat draagt bij aan de gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie en suggereert dat dit jaar meer Oekraïners bij dergelijke aanvallen om het leven zouden kunnen komen dan vorig jaar.
Vóór de aanval op het Ohmatdyt Kinderziekenhuis in Kiev documenteerde de WHO 18 doden en 81 gewonden bij meer dan 175 aanvallen op de gezondheidszorginfrastructuur in Oekraïne in de eerste helft van 2024. De organisatie registreerde in die periode ook 44 aanvallen op medische voertuigen.
In heel 2023 telde de organisatie 22 doden en 117 gewonden bij 350 van dergelijke aanvallen, waarvan 45 om precies te zijn op medische voertuigen zoals ambulances. Andere organisaties zeggen dat het dodental nog hoger is.
Bij de aanval van maandag kwamen minstens één arts en een andere volwassene om het leven in het ziekenhuis, en raakten minstens tien mensen, waaronder zeven kinderen, gewond tijdens het Russische spervuur in het hele land. In totaal kwamen bij de bomaanslag minstens 38 mensen om het leven, waaronder 27 in Kiev, de hoofdstad van Oekraïne, zeiden lokale functionarissen.
Aanvallen op civiele ziekenhuizen zijn verboden op grond van artikel 18 van de Conventie van Genève, die na de Tweede Wereldoorlog door de lidstaten van de Verenigde Naties werd geratificeerd. En artikel 20 van de conventie zegt dat gezondheidswerkers door alle strijdende partijen moeten worden beschermd.
Rusland heeft herhaaldelijk de Oekraïense gezondheidsinfrastructuur aangevallen, zeggen experts, in een campagne die volgens sommigen neerkomt op oorlogsmisdaden.
In een verklaring op sociale media ontkende het Russische ministerie van Defensie maandag dat het doelbewust burgerdoelen in Oekraïne had aangevallen. Een video van de aanval, gemaakt door een inwoner van Kiev en bevestigd door The New York Times, liet zien dat de raket met hoge snelheid naar beneden bewoog voordat hij het ziekenhuis raakte.
Christian De Vos, advocaat en directeur onderzoek en onderzoeken bij de New Yorkse organisatie Physicians for Human Rights, zei dat de wereld nog geen vervolging voor een internationaal gerechtshof heeft gezien waarin een aanval op de gezondheidszorginfrastructuur de belangrijkste focus van de zaak was. .
Experts zeiden dat de Russische aanval gericht was op mensen die het meest kwetsbaar waren en het toch al onder druk staande gezondheidszorgsysteem in Oekraïne onder druk zette.
“Volgens het internationaal humanitair recht worden ziekenhuizen en gezondheidsfaciliteiten juist beschermd omdat burgers zorg zoeken”, aldus De Vos. “Dit zijn plekken die bedoeld zijn om de bescherming van de burgerbevolking te waarborgen en hen te behoeden voor de verschrikkingen van de oorlog.”
De WHO definieert een aanval op de gezondheidszorginfrastructuur als elke daad of dreiging met geweld die de beschikbaarheid, toegang of verstrekking van gezondheidszorgdiensten verstoort. De gegevens omvatten zowel bevestigde aanvallen als waarschijnlijke aanvallen, die de organisatie definieert als aanvallen met één getuigenaccount of twee secundaire accounts bevestigd aan de WHO-partner.
Het aantal aanvallen op ziekenhuizen en gezondheidswerkers in conflicten over de hele wereld neemt toe, zeggen experts, en de opkomst in Oekraïne komt voor sommige hulpverleners niet als een verrassing.
“We moeten voortdurend opnieuw beoordelen waar we aan werken en ons terugtrekken uit gebieden die onmogelijk worden”, zegt Christopher Stokes, de noodcoördinator van Artsen Zonder Grenzen in Oekraïne. De oorlog daar duurt al ruim twee jaar.
Eerder dit jaar probeerde de organisatie een afdeling spoedeisende hulp op te zetten in de regio Cherson, maar het ziekenhuis werd nog steeds gebombardeerd, zei Stokes. Bij de zesde aanval, zei hij, werd de beslissing genomen om de poging te staken.
Sommige ziekenhuizen proberen voorzorgsmaatregelen te nemen, zeggen experts, door ramen met zandzakken te bedekken en patiënten en operatiekamers naar lagere verdiepingen te verplaatsen. Hogere verdiepingen worden vanwege stakingen als te riskant beschouwd.
“Deze ziekenhuizen zijn geen toevluchtsoorden waar je je veilig kunt voelen, vooral niet voor patiënten”, zei Stokes.
Uliana Poltavets, de noodcoördinator van Artsen voor de Mensenrechten, heeft aanvallen op de gezondheidszorginfrastructuur gedocumenteerd en zei dat ze een explosie hoorde tijdens de staking van maandagochtend in Kiev. Ze zei dat het deel uitmaakte van een “patroon van geweld” dat zich sinds februari 2022, toen de oorlog begon, in Oekraïne herhaalt.
“De grootschalige invasie begon met de aanval op het kraamkliniek in Marioepol”, zei ze. “Drie jaar na de oorlog lijken kinderen het doelwit te zijn.”