Dit artikel bevat berichten over verkrachting en fysieke mishandeling
Advocaten van Guinee’s voormalige juntaleider Moussa Dadis Kamara zeiden dat ze in beroep zouden gaan tegen zijn veroordeling wegens misdaden tegen de menselijkheid bij de massamoord en verkrachting in september 2009 tijdens een politieke bijeenkomst in een stadion in Conakry, de hoofdstad van het West-Afrikaanse land.
Een rechtbank in Guinee veroordeelde Camara eerder deze week tot twintig jaar gevangenisstraf wegens misdaden tegen de menselijkheid.
Verschillende andere voormalige militaire commandanten werden ook schuldig bevonden aan misdaden tegen de menselijkheid en veroordeeld tot levenslange gevangenisstraffen. De vier beklaagden werden niet schuldig bevonden.
Enkele ogenblikken na de veroordeling op woensdag spraken overlevenden en geliefden van de slachtoffers hun tevredenheid uit over de straf.
“De verdachten kregen straffen die wij acceptabel achten”, zei Me Alpha Amadou DS Bah, een van de advocaten van de slachtoffers, tijdens een persconferentie.
“Omdat de misdaden gruwelijk waren, zijn veel mensen om het leven gekomen, sommigen lijden naar lichaam en ziel omdat ze in het stadion worden verontreinigd, en er zijn mensen die we helaas niet hebben gevonden.
Verschillende andere voormalige militaire commandanten werden veroordeeld tot levenslange gevangenisstraffen, terwijl vier verdachten onschuldig werden verklaard. De rechtbank beval de slachtoffers ook een schadevergoeding te betalen, variërend van 200 miljoen tot 1,5 miljard Guineese frank ($23.000 tot $174.000).
Niet alle slachtoffers zijn echter tevreden met de straffen die aan de beklaagden zijn opgelegd, van wie sommigen de beslissing van de rechtbank als ‘mild’ beschouwen tegenover hun beulen.
Het vonnis was “het hoogtepunt van een strijd van vijftien jaar”, zegt Asmaou Diallo, voorzitter van de 28 september Victims, Parents and Friends Association (AVPIA), een organisatie genoemd naar de datum waarop het bloedbad plaatsvond. advocaten voor slachtoffers en hun families.
Diallo verloor een van haar zonen in de stadiontragedie.
‘We voelen vandaag een enorme opluchting, ook al blijft de pijn van onze verliezen bestaan’, zei ze. “Dit gevoel van voldoening is doordrenkt van verdriet, omdat niets, niets onze dierbaren ooit terug kan brengen.”
Verkrachtingszaken opgenomen in het vonnis
Kort voordat de rechtbank het vonnis uitsprak, zei de rechtbank dat de aanklachten – waaronder moord, verkrachting, marteling en ontvoering – opnieuw waren geclassificeerd als misdaden tegen de menselijkheid.
Maitre Halima Camara, de advocaat van de aanklager, was opgetogen dat er in dit historische proces rekening werd gehouden met de verkrachtingszaken.
“Het is symbolisch dat gevallen van seksueel geweld door ons rechtssysteem worden erkend als misdaden tegen de menselijkheid”, vertelde ze aan DW.
Volgens een door de VN gemandateerde onderzoekscommissie werden minstens 156 mensen gedood, honderden gewond en 109 vrouwen verkracht. Dit is de eerste keer in de geschiedenis van Guinee dat een voormalig staatshoofd wordt berecht en veroordeeld.
Camara’s advocaten verwierpen zijn veroordeling en zeiden dat ze in beroep zouden gaan tegen dit “onrechtvaardige vonnis”.
Advocaten zeiden dat Camara tijdens het bijna twee jaar durende proces “nooit werd ondervraagd of verplicht werd de elementen uit te leggen die een misdaad tegen de menselijkheid vormen”.
‘vader van de natie’
Camara omschreef zichzelf ooit als de ‘vader van de natie’ toen hij in december 2008 met een groep officieren de macht overnam, onmiddellijk na de dood van Lansana Conte, de tweede president van Guinee na de onafhankelijkheid, die 24 jaar lang autocratisch had geregeerd.
“Ik ben de vader van de natie”, verklaarde hij in 2009, waarbij hij bij verschillende gelegenheden beweerde dat hij “uitverkoren was door God, die macht geeft aan wie Hij wil.”
De voormalige juntaleider stond tijdens zijn bewind bekend om zijn absurde televisieoptredens waarin hij zijn lakeien vernederde.
Na die noodlottige dag in het stadion, die de meeste Guineërs tegen hem keerde, toonde Camara weinig berouw. Hij verklaarde dat zijn leger “uit de hand liep”, maar beweerde ook dat hij “gevoelens en respect” voor hem had.
Het proces wordt beschreven als historisch in een land dat al tientallen jaren wordt geregeerd door autoritaire regimes, waar straffeloosheid voor veiligheidstroepen een ‘instelling’ is geworden, aldus internationale partners.
VN-mensenrechtenchef Volker Turk zei dat het van cruciaal belang is om de strijd tegen de straffeloosheid in Guinee voort te zetten en te werken aan het blootleggen van de “volledige feiten en verantwoordelijkheid” rond het incident van 28 september 2009.
“Na bijna vijftien jaar hebben slachtoffers, overlevenden en hun families recht op volledige gerechtigheid en transparantie”, aldus de Hoge Commissaris van de VN in een verklaring.
Ook het Openbaar Ministerie van het Internationaal Strafhof (ICC) was ingenomen met het vonnis en merkte op dat “de rechters een duidelijk signaal afgaven dat niemand boven de wet staat”.
“Het vonnis markeert een keerpunt in het vaststellen van de waarheid over de gebeurtenissen van 28 september 2009 en het voor het gerecht brengen van degenen die de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de gepleegde misdaden”, aldus het ICC in een verklaring.
Abdoulaye Sadio Diallo uit Guinee en AFP hebben bijgedragen aan dit artikel.
Bewerkt door Keith Walker
Terwijl je hier bent: Elke weekdag hosten we AfricaLink, een podcast boordevol nieuws, politiek, cultuur en meer. U kunt AfricaLink beluisteren en volgen, waar u ook uw podcasts ontvangt.