Meer dan 800 functionarissen in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben vrijdag een openbare brief uitgegeven waarin zij hun mening uiten over de steun van hun regeringen aan Israël in de oorlog in Gaza.
De brief is de eerste keer dat functionarissen in geallieerde landen aan de overkant van de Atlantische Oceaan samenkomen om openlijk hun regeringen te bekritiseren over de oorlog, zeggen huidige en voormalige functionarissen die de inspanning organiseren of ondersteunen.
Ambtenaren zeggen dat het hun plicht als ambtenaren is om het beleid te helpen verbeteren en in het belang van hun land te werken, en om zich uit te spreken omdat zij vinden dat hun regeringen de loop van de oorlog moeten veranderen. De ondertekenaars zeggen dat ze hun zorgen via interne kanalen hebben geuit, maar dat ze werden genegeerd.
“Het huidige beleid van onze regeringen verzwakt hun morele status en ondermijnt hun vermogen om op te komen voor vrijheid, gerechtigheid en mensenrechten wereldwijd”, aldus de brief, volgens een exemplaar dat donderdag in handen van The New York Times is verkregen. Het voegde eraan toe dat “er een overtuigend risico bestaat dat het beleid van onze regeringen bijdraagt aan ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht, oorlogsmisdaden en zelfs etnische zuiveringen of genocide.”
Het Israëlische leger lanceerde een bombardements- en grondcampagne in Gaza nadat Hamas-strijders Israël op 7 oktober hadden aangevallen, waarbij ongeveer 1.200 mensen omkwamen en ongeveer 240 werden ontvoerd, zeiden Israëlische functionarissen. Volgens het Israëlische ministerie van Volksgezondheid en functionarissen van de Verenigde Naties zijn sinds het begin van het Israëlische offensief ruim 27.000 mensen gedood en bijna 2 miljoen ontheemd geraakt.
Het document bevat niet de namen van de ondertekenaars omdat ze bang zijn voor represailles, zei een organisator, een ambtenaar die al meer dan twintig jaar bij het ministerie van Buitenlandse Zaken werkt. Maar ongeveer 800 huidige functionarissen keurden de brief goed terwijl deze stilletjes circuleerde onder werknemers op nationaal niveau in meerdere landen, aldus de functionaris.
De inspanning laat zien in welke mate het pro-Israëlische beleid van Amerikaanse, Britse en Europese leiders onenigheid heeft veroorzaakt onder ambtenaren, waaronder velen die het buitenlands beleid van hun regeringen uitvoeren.
Ongeveer 80 ondertekenaars zijn afkomstig van Amerikaanse agentschappen, en de grootste groep is van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zei een organisator. De meest vertegenwoordigde autoriteit onder de ondertekenaars zijn de collectieve instellingen van de Europese Unie, gevolgd door Nederland en de Verenigde Staten.
Ambtenaren op nationaal niveau van acht andere NAVO-lidstaten, evenals Zweden en Zwitserland, hebben de brief goedgekeurd, zei een andere persoon die bekend was met de brief. De meeste van deze aanhangers werken in de ministeries van Buitenlandse Zaken van die landen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.
“De politieke besluitvorming van westerse regeringen en instellingen” over de oorlog “creëerde ongekende spanningen met de expertise en taken die apolitieke ambtenaren dragen”, zegt Josh Paul, die werkte bij het bureau van het ministerie van Buitenlandse Zaken dat toezicht houdt op wapenoverdrachten, maar sindsdien ontslag heeft genomen. in oktober vanwege de steun van de regering-Biden aan de militaire campagne van Israël. De heer Paul zei dat hij de organisatoren van de brief kende.
“Eenzijdige steun voor de Israëlische wreedheden in Gaza en de blindheid voor de Palestijnse mensheid is zowel een morele mislukking als, vanwege de schade die het toebrengt aan de westerse belangen over de hele wereld, een beleidsfalen”, zei hij.
Robert Ford, de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Algerije en Syrië, die in 2014 aftrad vanwege het Syriëbeleid van de regering-Obama, zei dat hij in zijn drie decennia bij het ministerie van Buitenlandse Zaken nog nooit zo’n grensoverschrijdend meningsverschil had gezien.
Hij voegde eraan toe dat sommige diplomaten een les hadden geleerd uit de aanloop naar de oorlog in Irak, gelanceerd door president George W. Bush: dat het tot zwijgen brengen van bezwaren tegen misleidend beleid of het niet openbaar maken ervan als de inzet hoog is, kan bijdragen aan een desastreuze uitkomst.
‘Nu er een oorlog dreigt die op veel niveaus zeer problematisch is, begrijp ik waarom mensen praten’, zei hij.
Amerikaanse functionarissen hebben afgelopen najaar verschillende soortgelijke brieven en berichten vrijgegeven waarin zij zich tegen de mening verzetten. In november stuurden meer dan 500 medewerkers van ongeveer 40 Amerikaanse overheidsinstanties een brief naar president Biden waarin ze zijn beleid ten aanzien van de oorlog bekritiseerden. Ambtenaren hebben in die brief ook hun namen niet bekendgemaakt.
Meer dan 1.000 medewerkers van het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling publiceerden een open brief in dezelfde geest. Tientallen functionarissen van het ministerie van Buitenlandse Zaken stuurden ten minste drie interne onenigheidskabels naar minister van Buitenlandse Zaken Antonio J. Blinken.
Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan zijn er ook meningsverschillen tussen Europese functionarissen uitgebroken in de maanden sinds de militaire reactie van Israël in Gaza na de aanval van 7 oktober.
In de Europese Unie, die beschikt over een gemeenschappelijk diplomatiek korps dat bekend staat als de Europese Dienst voor Extern Optreden, en over agentschappen die zich bezighouden met humanitaire hulp en ontwikkeling, ondertekenden honderden functionarissen ten minste twee afzonderlijke brieven waarin zij het oneens waren met de leiders van het blok. In tegenstelling tot de Verenigde Staten onderhoudt de Europese Unie geen ‘kanalen voor afwijkende meningen’ waar ambtenaren officieel kunnen laten blijken dat ze het niet eens zijn met het beleid.
De 27 EU-landen en hun gezamenlijke instellingen hebben verschillende standpunten over de oorlog ingenomen, maar de meeste regeringen zijn grotendeels pro-Israël.
Slechts een handvol EU-landen – vooral Ierland, Spanje en België – roepen hun partners en de Unie consequent op om de steun aan Israël te matigen, aan te dringen op een staakt-het-vuren en zich te concentreren op het lijden van de inwoners van Gaza.
Berber van der Woude, een voormalige Nederlandse diplomaat, zei dat ze wilde spreken namens actieve ambtenaren die de brief anoniem ondertekenden omdat ze bang zijn voor represailles voor afwijkende meningen.
Mevrouw Van der Woude, een conflict- en vredesopbouwexpert die werkte bij het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, inclusief de missie in Ramallah, Westelijke Jordaanoever, nam in 2022 ontslag uit protest tegen het beleid van haar regering. Sindsdien is zij een prominente pro-Palestijnse stem in Nederland.
Mevrouw Van der Woude zei dat afwijkende meningen in situaties als het Israëlisch-Hamas-conflict, zelfs onder ambtenaren die de neiging hebben om achter de schermen te werken en de politieke leiding van gekozen regeringen te nemen, gerechtvaardigd zijn als het aangenomen beleid als schadelijk wordt gezien.
‘Het feit dat je ambtenaar bent, ontslaat je niet van de verantwoordelijkheid om te blijven nadenken’, zei ze. ‘Als het systeem perverse beslissingen of acties voortbrengt, hebben wij de verantwoordelijkheid om dit te stoppen. Het is niet zo simpel als ‘zwijg en doe wat je gezegd wordt’; wij worden ook betaald om na te denken.”