Washington, DC- De Amerikaanse president Joe Biden had een korte maar strenge waarschuwing aan Iran, toen het beloofde wraak te zullen nemen op Israël voor een dodelijke luchtaanval op zijn consulaat in Damascus: “Niet doen.”
Maar analisten zeggen dat Iran waarschijnlijk zijn eigen aanval zal lanceren, waardoor de vrees voor een regionale oorlog toeneemt en de grenzen van de Amerikaanse afschrikkingsinspanningen in het Midden-Oosten worden aangetoond.
De vooruitgang die op het randje stond en de daaruit voortvloeiende spanningen legden een verdere last op het buitenlands beleid van Washington. De VS zitten al gevangen tussen twee ogenschijnlijk tegenstrijdige prioriteiten: het bieden van onvoorwaardelijke steun aan Israël en het voorkomen van de escalatie van het conflict in Gaza.
“Biden verdubbelt een formule die tot nu toe absoluut rampzalig is geweest”, zegt Trita Parsi, executive vice-president van het Quincy Institute, een denktank die diplomatie promoot.
Parsi zei dat Biden Israël had moeten berispen voor het aanvallen van de Iraanse ambassade op 1 april, het schenden van het internationaal recht en het in gevaar brengen van Amerikaanse troepen in de regio.
Maar, zo legde hij uit, de regering-Biden beloont de Israëlische regering door te beloven haar in plaats daarvan te steunen.
De VS veroordeelden – in tegenstelling tot sommige van hun Arabische en westerse bondgenoten – de Israëlische aanval op een Iraanse diplomatieke compound in Syrië niet, waarbij zeven leden van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC), waaronder twee generaals, omkwamen.
Het Witte Huis nam echter snel afstand van de staking en benadrukte dat de VS er niet bij betrokken waren.
De VS zijn ‘toegewijd’ aan de verdediging van Israël
Naar verluidt hebben Amerikaanse diplomaten deze week aan de telefoon gezeten en met hun collega’s over de hele wereld gesproken om Iran aan te sporen terughoudendheid te betrachten.
Amerikaanse functionarissen riepen op tot de-escalatie en herbevestigden ook de ‘ijzersterke’ steun van hun land aan Israël, waardoor de vrees voor een directe confrontatie tussen Washington en Teheran ontstond.
“Wij zijn toegewijd aan de verdediging van Israël. Wij zullen Israël steunen. Wij zullen Israël helpen verdedigen, en Iran zal falen”, zei Biden vrijdag. Het Pentagon en het ministerie van Buitenlandse Zaken hebben soortgelijke standpunten geuit.
“Dit ontneemt Israël volledig alle prikkels om te de-escaleren”, zei Parsi.
Hij voegde eraan toe dat Biden’s steun voor Israël een weerspiegeling is van zijn ‘beerknuffel’-benadering van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu aan het begin van de Gaza-oorlog, die het startsein gaf voor massamoorden en rechtenschendingen op Palestijns grondgebied.
“Het hielp bij het vormgeven van een Israëlische strategie die geen grenzen kende, die zich niets aantrok van het internationaal recht – omdat ze begrepen dat Biden hen hoe dan ook zou steunen”, vertelde Parsi aan Al Jazeera.
Sina Toossi, een senior fellow bij het Center for International Policy, noemde de Amerikaanse aanpak van de crisis ‘hypocriet en tegenstrijdig’.
“Ze roepen alle andere partijen in de regio op om terughoudendheid te betrachten, waarbij ze de Iraniërs voortdurend vertellen ‘niet te escaleren’, terwijl ze de Israëli’s aanmoedigen om volledig straffeloos te handelen”, zei Toossi tegen Al Jazeera.
Iran zegt dat Israël ‘gestraft moet worden’
Hij voegde eraan toe dat de belofte van Iran om wraak te nemen deels wordt ingegeven door de perceptie dat de VS en Israël geloven dat ze schade kunnen toebrengen zonder een krachtige reactie uit Teheran uit te lokken, dat geen regionale oorlog wil.
Maar nu wil Iran een harde grens trekken, zei Toossi tegen Al Jazeera. “Er kan heel objectief worden gezegd dat het Amerikaanse beleid ons in deze situatie heeft gebracht.”
Het Israëlische leger richt zich al jaren op aan Iran gelieerde locaties in Syrië, terwijl Teheran zijn militaire aanwezigheid in het door oorlog verscheurde land opvoert.
Deskundigen zeggen echter dat Teheran het bombarderen van de diplomatieke faciliteit als een bijzonder brutale daad zag die niet onbeantwoord mocht blijven.
“Consulaten en ambassades in welk land dan ook worden beschouwd als het grondgebied van dat land. Als ze ons consulaat aanvallen, betekent dit dat ze ons grondgebied hebben aangevallen’, zei de Iraanse Opperste Leider Ali Khamenei woensdag.
“Het zionistische regime heeft een fout gemaakt en dat moet gestraft worden en het zal gestraft worden.”
Het valt nog te bezien waar en hoe de beloofde straf zal komen, maar als dat gebeurt, zou dit een keerpunt kunnen zijn in de escalatie van het conflict in Gaza. Verschillende landen waarschuwden deze week hun burgers om niet naar de regio te reizen.
De oorlog in Gaza, waarbij ruim 33.000 Palestijnen omkwamen, heeft zich al buiten de nauwe enclave verspreid.
De met Iran verbonden Libanese groepering Hezbollah wisselt dagelijks vuur met Israëlische troepen. De Houthi’s hebben raketten en drones afgevuurd op aan Israël gelieerde schepen in de Rode Zee en eisen een einde aan de oorlog. De door de VS geleide coalitie heeft zich op de Jemenitische groep gericht om haar aanvallen te stoppen.
Maar de trend van regionale escalatie lijkt enigszins te zijn afgenomen nadat Iraakse gewapende groepen hun aanvallen op Amerikaanse bases in Irak en Syrië hadden stopgezet – op verzoek van Teheran, zo blijkt uit verschillende mediaberichten.
Bij een drone-aanval door door Iran gesteunde Iraakse groepen werden drie Amerikaanse soldaten gedood op een basis nabij de Jordaans-Syrische grens. De VS namen vervolgens wraak met een reeks aanvallen in Irak en Syrië, maar de crisis werd uiteindelijk onder controle gebracht.
‘Druk’ op de VS en Israël
Nu staart de regio opnieuw naar het vooruitzicht van een uitgebreid conflict.
‘De druk ligt nu op Israël en de VS, niet op Iran. En ja, er zijn veel dreigende opmerkingen gericht tegen Iran, in de hoop dat de Iraniërs niet zullen reageren. Maar Israël was de eerste die de dobbelsteen gooide”, zegt Vali Nasr, hoogleraar internationale zaken aan de John Hopkins Universiteit.
“En nu proberen mensen de gevolgen te vermijden.”
Biden wil niet dat de VS betrokken raken bij een oorlog met Iran, vooral omdat hij in november herverkiezing wil. Maar het gebruikelijke beleid van Washington is al lange tijd het steunen van Israël, voegde Nasr eraan toe.
‘Het Amerikaanse standpunt is dat ze niet willen dat de oorlog zich verspreidt. Ze willen niet meegesleurd worden in een oorlog met Iran. Ze willen niet dat de oorlog in Gaza een regionale oorlog wordt”, zei hij tegen Al Jazeera.
“Ze zeggen misschien dingen achter de schermen tegen Israël, maar ik denk dat ze publiekelijk proberen Iran te waarschuwen de oorlog niet te laten escaleren.”
Maar hij voegde eraan toe dat elk land in zijn buitenlands beleid moet vechten met zijn binnenlands beleid. “En in de Verenigde Staten is het bieden van ijzersterke garanties voor de Israëlische verdediging al een gegeven.”
Iraanse haviken in Washington roepen op tot een krachtig Amerikaans antwoord als Israël wordt aangevallen.
De Republikeinse senator Tom Cotton riep woensdag op tot “gezamenlijke Amerikaans-Israëlische vergelding” die “snel en verwoestend” zou zijn voor elke Iraanse militaire actie tegen Israël.
Israël wordt bedreigd door een op handen zijnde aanval van Iran. President Biden moet de ayatollahs onmiddellijk waarschuwen dat de Verenigde Staten Israël tot het uiterste zullen steunen en dat de gezamenlijke Amerikaans-Israëlische vergelding voor elke aanval snel en verwoestend zal zijn.
— Tom Katoen (@SenTomCotton) 11 april 2024
‘Voor de hand liggend pad van de-escalatie’
Ryan Costello, beleidsdirecteur van de Nationale Iraans-Amerikaanse Raad (NIAC), een in Washington DC gevestigde groep die de Amerikaanse diplomatie met Iran bevordert, waarschuwde dat de resultaten catastrofaal zouden kunnen zijn als de VS zich als vergelding bij Israël aansluiten.
“Het is echt roekeloos en zou de hele regio zeker in een catastrofaal en bloedig conflict storten”, zei hij tegen Al Jazeera.
Costello zei dat het Amerikaanse standpunt tot nu toe zwaar is geweest op het gebied van afschrikking en zwak op het gebied van deconflictie.
“Ze zeggen dat Israël onze steun zal hebben, en dat Iran eenvoudigweg een aanval op het diplomatieke complex zou moeten accepteren, wat volgens mij voor welk land dan ook moeilijk te accepteren zou zijn”, zei hij.
Parsi van het Quincy Institute benadrukte van zijn kant dat de beste remedie tegen het laten sluimeren van de spanningen in het Midden-Oosten een einde is aan de oorlog in Gaza.
“In het grotere geheel was er natuurlijk een voor de hand liggend pad van de-escalatie dat altijd beschikbaar was voor Biden, en dat was het aandringen op een staakt-het-vuren in Gaza”, zei Parsi.
“Een staakt-het-vuren zou de aanvallen van Iraakse milities op de VS stoppen, het zou de Houthi-aanvallen stoppen, het zou de escalatie tussen Iran en Israël en Israël en Hezbollah stoppen.”