Abdelmadjid Tebboune, die het presidentschap van Algerije overnam te midden van massale protesten tegen de democratie, prijst zijn prestaties terwijl hij op zoek is naar een nieuwe ambtstermijn. Maar vijf jaar nadat de beweging vervaagde, zeggen sommigen dat echte verandering ongrijpbaar blijft.
De Hirak-protesten, die in 2019 leidden tot de afzetting van de oude autocratische president Abdelaziz Bouteflika, waren gericht op alomvattende politieke hervormingen.
Tebboune, een minister onder Bouteflika, nam in december van dat jaar het presidentschap over na breed geboycotte verkiezingen, toen de beweging werd neergeslagen en haar leiders gevangen werden gezet.
Nu hij campagne voert voor de verkiezingen van 7 september, zegt Tebboune dat hij de fouten uit het verleden van het land heeft kunnen rechtzetten met ingrijpende prestaties en dat hij meer belooft als hij wordt herkozen.
Ondanks meer dan honderd weken van demonstraties verwierp Tebboune “de democratische transitie waar miljoenen burgers naar op zoek waren”, zegt Hasni Abidi, een Algerijnse analist bij het in Genève gevestigde CERMAM-studiecentrum.
Abidi zei dat een verandering in leiderschap alleen niet genoeg was om een “nieuw tijdperk” in te luiden, ondanks Tebboune’s veelvuldige verwijzingen naar een “nieuw Algerije”.
Zelfs nu zijn eerste termijn ten einde loopt, heeft Tebboune nog steeds moeite met het tot stand brengen van diepgaande veranderingen, zei hij.
De in Algerije gevestigde politieke commentator Mohamed Hennad zei dat de verandering in de eerste plaats van politieke aard zou moeten zijn.
“Zolang de politieke kwesties niet op legitieme wijze worden opgelost, is elk economisch, cultureel of diplomatiek discours pure afleiding”, zei hij tegen AFP.
De Hirak-beweging verdween met het uitbreken van de Covid-19-pandemie, samen met een alomvattend optreden tegen demonstranten. Honderden zijn gearresteerd en tientallen zitten nog steeds achter de tralies of worden nog steeds vervolgd, aldus de gevangenenrechtenorganisatie CNLD.
‘Wij hebben veel geleden’
Sinds zijn aantreden heeft Tebboune beweerd Algerije weer op het goede spoor te hebben gebracht, waarbij hij Bouteflika’s laatste jaren aan de macht vaak een ‘maffiadecennium’ noemde waarin de controle over het olierijke land geconcentreerd was in de handen van ‘bendes’.
Tijdens zijn ambtstermijn werden verschillende zakenlieden, ministers en politieke figuren uit die tijd, waaronder Bouteflika’s broer Said, veroordeeld op beschuldiging van corruptie en gevangengezet.
Tebboune zegt ook dat hij Algerije met succes heeft getransformeerd in een opkomende economie, nu de derde grootste van Afrika.
Abidi wijst er echter op dat een “gunstig internationaal klimaat” heeft bijgedragen aan het succes van Tebboune, waarbij de oorlog tussen Oekraïne en Rusland de aardgasprijzen deed stijgen ten gunste van Algerije, de grootste exporteur van het continent.
Deze economische meevaller stelde Tebboune in staat ‘populistische toespraken over lokale belangen’ te houden, zei Abidi, samen met beloften van gratis huisvesting, verhogingen van het minimumloon en hogere sociale pensioenen.
Tijdens een recente bijeenkomst in Oran beloofde Tebboune 450.000 banen te creëren en de maandelijkse werkloosheidsuitkeringen te verhogen als hij wordt herkozen.
De werkloosheidsuitkeringen, gelanceerd in 2022, voorzien nu in 13.000 dinar ($97) voor mensen van 19 tot 40 jaar, en Tebboune heeft beloofd dat te verhogen tot 20.000 dinar – het huidige minimumloon.
Ondanks deze beloften zeggen critici dat de sociale en economische vooruitgang onder Tebboune traag verloopt.
Maar de president verdedigt vaak zijn staat van dienst en zegt dat zijn prestaties ondanks de ‘oorlog tegen Covid-19 en de corruptie’ na de Hirak-beweging zijn bereikt.
Abdelhamid Megunine, een twintigjarige student uit Algerije, denkt met bitterheid terug aan die periode.
“We hebben veel geleden”, vertelde hij aan AFP. “De prijzen en de kosten van levensonderhoud zijn sindsdien gestegen.”
Hoewel de economie van Algerije de afgelopen twee jaar met ongeveer 4% is gegroeid en de deviezenreserves $70 miljard bedragen, blijft het land sterk afhankelijk van olie en gas.
De export van koolwaterstoffen is goed voor ongeveer 95% van de deviezeninkomsten van het Noord-Afrikaanse land, wat essentieel is voor het in stand houden van het socialebijstandsprogramma.
Diplomatie
Op het gebied van het buitenlands beleid kende Tebboune’s ambtstermijn een mix van successen en uitdagingen.
Algerije kreeg in januari internationale aandacht toen het een niet-permanent lid werd van de VN-Veiligheidsraad, waar het een krachtig pleitbezorger is geweest voor de Palestijnse rechten.
De betrekkingen met de buurlanden, vooral Marokko, zijn echter verslechterd, voornamelijk als gevolg van het aanhoudende geschil over de Westelijke Sahara.
Algerije, een groot voorstander van het territoriale pro-onafhankelijkheidsfront Polisario, verbrak in augustus 2021 de diplomatieke banden met Marokko na de escalerende spanningen over de Westelijke Sahara en het besluit van Rabat om de betrekkingen met Israël te normaliseren.
Op dezelfde manier hebben de betrekkingen met Frankrijk, die toch al onder druk stonden door een geschiedenis van kolonialisme, onlangs een klap gekregen.
De Franse president Macron zei vorige maand dat het autonomieplan van Marokko de enige oplossing was voor de Westelijke Sahara, die door de Verenigde Naties nog steeds als een “niet-zelfbesturend” gebied wordt beschouwd.
Als reactie hierop trok Algerije zijn ambassadeur in Frankrijk terug en veroordeelde de stap als “een stap die geen enkele andere Franse regering eerder heeft gezet”.