Nieuw medicijn belooft opvliegers als gevolg van de menopauze

“Elinzanetant is een veelbelovende nieuwe niet-hormonale behandeling”, zegt Talia Sobel, een internist voor de gezondheidszorg voor vrouwen, gespecialiseerd in de menopauze in de Mayo Clinic in Scottsdale, Arizona, die niet betrokken was bij de onderzoeken.

Na de eerste twaalf weken schakelden de onderzoeken placebogebruikers over op het medicijn. Studies naar de behandeling van opvliegers laten vaak een placebo-effect zien, zegt JoAnn Pinkerton, een arts gespecialiseerd in de menopauze aan het University of Virginia Health System in Charlottesville. Dit kan gedeeltelijk te wijten zijn aan de therapeutische ondervragingsrituelen, suggereren de onderzoekers.

“We wilden zien of er een bijkomend effect was naast placebo”, zegt Pinkerton. “En inderdaad, dat was het.” In week 26 rapporteerde 82 procent van de deelnemers die voltijds elinzanetant gebruikten, en ruim 84 procent van degenen die van placebo waren overgestapt, een vermindering van minstens 50 procent in de frequentie van opvliegers. De bevinding dat meer dan 80 procent van alle deelnemers er baat bij had, ongeacht of ze tijdens de proef met het medicijn begonnen of overstapten, ‘is behoorlijk dramatisch’, zegt Pinkerton.

Tijdens de overgang naar de menopauze, die het einde van de ovulatie en de menstruatie markeert, fluctueert de productie van de geslachtshormonen oestrogeen en progesteron in de eierstokken en stopt uiteindelijk. In de periode vóór de menopauze en jaren daarna kunnen mensen last hebben van allerlei vervelende klachten, waaronder opvliegers, nachtelijk zweten, slaapstoornissen, stemmingswisselingen, concentratieverlies, vaginale droogheid en de noodzaak om te plassen.

Tot 80 procent van de vrouwen krijgt op enig moment tijdens de menopauze last van opvliegers, en bij veel vrouwen kunnen de symptomen langer dan zeven jaar aanhouden. Er wordt aangenomen dat opvliegers het resultaat zijn van een vernauwing van de temperatuurgevoeligheid van het lichaam, zodat een kleine stijging van de lichaamstemperatuur kan aanvoelen als een zonnesteek. De overdreven reactie van het lichaam op afkoeling kan overmatig zweten en roodheid veroorzaken als gevolg van verwijde bloedvaten.

Hormonale therapie – oestrogeen met progesteron of alleen oestrogeen – is de meest effectieve behandeling voor opvliegers en menopauzeklachten die de vagina en de urinewegen aantasten (SN: 1/9/18). De North American Menopause Society bevestigde in 2022 dat hormoontherapie, zonder bepaalde medische aandoeningen, een veilige keuze is voor vrouwen die jonger zijn dan 60 jaar of die binnen 10 jaar na het begin van de menopauze met de therapie beginnen. Hormoontherapie beschermt ook tegen botverlies, dat optreedt als oestrogeen afneemt tijdens de menopauze.

Er is ook behoefte aan niet-hormonale behandelingen. Bij vrouwen ouder dan 60 jaar of ouder dan 10 jaar na de menopauze wordt hormoontherapie in verband gebracht met een hoger risico op coronaire hartziekten, beroertes en bloedstolsels. Mensen die oestrogeengevoelige borstkanker hebben gehad, eerdere bloedstolsels, een voorgeschiedenis van een beroerte, ernstige endometriose en migraine met aura behoren tot degenen die geen goede kandidaten zouden zijn voor hormoontherapie, zegt Pinkerton.

Onderzoek dat zich richt op een groep neuronen in de hypothalamus – KNDy-neuronen genoemd – die betrokken zijn bij temperatuurregulatie heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe niet-hormonale behandelingen voor opvliegers. Naarmate de oestrogeenspiegels dalen, groeien deze neuronen en worden ze overactief, wat de productie van bepaalde chemische boodschappers stimuleert. Eén van de boodschappers bindt zich aan een receptor die wordt aangetroffen op KNDy-neuronen en op nabijgelegen thermoregulerende neuronen, wat opvliegers lijkt te veroorzaken.

Een medicijn genaamd fezolinetant, dat die receptor blokkeert, kreeg in 2023 goedkeuring van de Amerikaanse Food and Drug Administration. Het nieuwe medicijn, elinzanetant, richt zich op dezelfde receptor, maar interfereert ook met andere receptoren die worden weergegeven door KNDy-neuronen en die mogelijk een rol spelen bij slapeloosheid.

Deelnemers aan twee klinische fase 3-onderzoeken met elinzanetant waren postmenopauzale vrouwen van 40 tot 65 jaar die gedurende één week 50 of meer matige tot ernstige opvliegers hadden. Hoofdpijn en vermoeidheid waren de meest gemelde bijwerkingen bij deelnemers die het medicijn gebruikten, vergeleken met degenen die de placebo gebruikten. Er is een 52 weken durende proef met elinzanetant waarin de veiligheid op de lange termijn wordt geëvalueerd, terwijl een andere proef onderzoekt hoe goed het medicijn werkt bij vrouwen die therapie krijgen voor hormoonpositieve borstkanker (SN: 3-5-23).

Veel vrouwen die opvliegers en andere ongemakkelijke symptomen van de menopauze ervaren, krijgen niet voldoende of passende behandeling, zegt Sobel. “Er zijn veilige en effectieve opties, zowel hormonaal als niet-hormonaal, die kunnen helpen hun symptomen en kwaliteit van leven te verbeteren… Ik moedig vrouwen aan om een ​​vertrouwde arts te zoeken die is opgeleid in het beheer van de menopauze.”