Onlangs vroeg een van mijn patiënten mij in mijn huisartspraktijk om Ozempic voor te schrijven. Ze is onlangs bevallen en haar lichaam is veranderd.
“Ik wil mijn lichaam terug”, vertelde ze me.
Is zijn lichaam echt verdwenen? Ik ben persoonlijk verrast. Ik heb de laatste tijd veel van dergelijke gesprekken gehad, aangewakkerd door de stortvloed aan berichtgeving in de media over OZAMPIC en Oprah’s enthousiaste goedkeuring van de voordelen ervan tijdens een speciaal tv-segment deze week.
De bloeddruk van mijn patiënt was normaal, zijn laboratorium zag er perfect uit. Het enige probleem was dat ze de afgelopen twee jaar misschien wel 25 pond was aangekomen, waarvan ze het grootste deel besteedde aan het bedenken en verzorgen van een nieuw mensenleven. Dat is een verbazingwekkende prestatie, en het is verrassend dat er wat extra vetweefsel voor nodig is.
Ze had een lange geschiedenis van gewichtsverlies en gewichtstoename, en familieleden zetten haar onder druk om dunner te worden.
‘Ik weet niet zeker of ozempic vrede in je lichaam zal brengen,’ opperde ik zachtjes. Medisch gezien zei ik tegen haar dat ik niet dacht dat ze moest afvallen.
Hij was ontmoedigd. ‘Mijn kleren passen niet,’ klaagde hij.
Was dit de reden om met afslankmedicijnen te beginnen? Mijn patiënten denken er steeds vaker zo over.
Mijn praktijk in New Jersey is gevuld met mensen die wanhopig willen afvallen, patiënten die geloven dat hun ware lichaam kleiner is dan het lichaam waarin ze leven.
Ik heb in het openbaar geschreven over mijn maat-inclusieve benadering van de geneeskunde. Ik dwing mijn patiënten niet om af te vallen, en ik heb loyale patiënten die specifiek naar mij toe komen omdat ik ze niet lastigval met hun lichaamsgrootte.
Maar voor elke patiënt die op zoek is naar mijn gewichtsneutrale aanpak, zijn er tien die de leugen hebben verkocht dat gewichtsverlies elk probleem in hun leven zal oplossen. Deze mythe is niets nieuws, maar wordt opnieuw behandeld in het tijdperk van Ozempic en Wegovir, een klasse geneesmiddelen die bekend staat als GLP-1-agonisten. En patiënten staan bij mij aan de deur, verlangend naar het beloofde wondermiddel.
Zelfs Oprah, wiens lichaamsvorm al tientallen jaren een kwestie van nationaal belang is, lijkt in de hype te geloven.
Hij maakte publiekelijk bekend dat hij in 2023 een GLP-1-medicijn gebruikte. En ze vertelde de kijkers in haar primetimespecial dat ze “het stigma, de schaamte en het oordeel uitdrukt” dat gepaard gaat met het leven in een groter lichaam – wat ze nu waarschijnlijk kan doen omdat ze mager is.
Hij stopt niet met vragen of de dikke fobie misschien het probleem is, en niet de dikke mensen.
Ik krijg kreten van frustratie van patiënten als ik erop wijs dat ze een ‘gezond’ gewicht hebben en dat hun laboratoria geen bewijs van diabetes vertonen. In plaats van blij te zijn dat ze een schone gezondheidsverklaring hebben gekregen, zijn ze boos dat hun verzekering niet betaalt voor GLP-1-agonisten.
Ik heb patiënten laten toegeven dat ze geloven dat Ozempic hen een hoger zelfbeeld, gelukkiger huwelijken, meer energie en minder rugpijn zal geven. Mensen zijn ervan overtuigd dat dit medicijn dit kan.
Het is echt geen wonder dat mijn patiënten de genezende kracht van deze injectie van één keer per week overschatten. Onze samenleving is vol armoede. We hebben een voedselindustrie die miljarden dollars per jaar omzet en die gedijt op – en in stand houdt – het alomtegenwoordige gevoel dat ons lichaam nooit goed genoeg is. Als het leven zwaar wordt of het nieuws ondraaglijk wordt, wordt ons gevraagd om naar onszelf te handelen, een beetje zelfzorg in te bouwen: een klein peloton hier, een beetje intermitterend vasten daar.
Ozempic past daar perfect bij, de medische oplossing voor alle problemen die overgewicht met zich meebrengt. In plaats van de discriminatie van grote mensen op te lossen, vragen we patiënten om zichzelf op te lossen.
Er is een laagje nieuwe afslankmedicijnen – artsen schrijven ze immers voor – waardoor ze anders lijken dan Herbalife of Weight Watchers. Maar net als alle beloften over gewichtsverlies die eraan voorafgingen, zijn ze oververkocht.
De omzet van Ozempic en Wegovy wordt geschat op 13 miljard dollar per jaar, een reëel verlies voor Novo Nordisk, het Deense farmaceutische bedrijf dat het blockbuster-medicijn ontwikkelde. Ze hebben een bijpassend marketingbudget: het bedrijf heeft in de eerste helft van 2023 491 miljoen dollar aan advertenties uitgegeven. Met zo’n budget is het geen wonder dat mijn patiënten vinden dat Ozempic een wondermiddel is.
Artsen zijn misschien wel het meest schuldig aan het in stand houden van de mythe dat gewichtsverlies alles oplost. De obsessie in mijn vakgebied met de body mass index betekent dat veel van mijn collega’s zich concentreren op gewichtsverlies als remedie voor elke kwaal.
“Heb je erover nagedacht om af te vallen?” Artsen vragen wanneer patiënten klagen over beenpijn, van slapeloosheid tot opvliegers. Ondertussen concentreren mijn patiënten zich op hun gewicht en vergeten ze verhalen te delen over gemiste diagnoses van artsen dat zwaarlijvige patiënten mogelijk andere ziekten hebben. Vetfobie is zo ingebakken in de medische cultuur dat het moeilijk te zien is, tenzij je goed kijkt.
De gewichtsverliesindustrie vertelt ons dat als we maar een paar kilo afvallen, we eindelijk gelukkig zullen zijn. Maar de industrie heeft een probleem gecreëerd dat alleen meer diëten – of meer medicijnen – kunnen oplossen. Het vertelt ons dat het lichaam iets is dat ons hele leven onder controle kan worden gehouden. Als we niet oppassen, kan het pond terugkomen. Dus we blijven supplementen kopen en maandelijkse kosten betalen voor apps voor gewichtsverlies. En wij artsen schrijven Ozempic voor.
Toen ik op 22-jarige leeftijd besloot arts te worden, had ik een langdurige relatie met mijn patiënten voor ogen, waarmee ik hun vertrouwen zou winnen. Ik had niet gedacht dat ik betrokken zou zijn bij de vetfobische cultuur, dieetmedicijnen en al hun valse beloften.
Toch is kunst zo krachtig dat het moeilijk is om eraan te ontsnappen. Als ik patiënten voorstel dat Ozempic misschien niet nodig is voor de behandeling, halen ze hun schouders op. Ze zeggen: “Oké, ik zal het online krijgen”, tegen een aantal telezorgdiensten waar patiënten zelf kunnen melden welk gewicht ze op hun recept hebben.
Verduidelijking: ik ben niet anti-Ozempic. GLP-1-medicijnen in staat zijn om te Los enkele problemen op. Ik schrijf ze met veel plezier voor aan veel van mijn patiënten met diabetes of hartziekten, en ik ben de onderzoekers dankbaar die ze hebben ontwikkeld. En ik schrijf ze ook voor aan mensen die gewoon willen afvallen, omdat het mijn plicht als arts is om de autonomie van hun lichaam te ondersteunen.
Maar ik wil hen laten weten dat deze medicijnen dat niet doen.
Ze kunnen de schade van de eetcultuur, het verstoorde lichaamsbeeld en het wijdverbreide gewichtsstigma niet ongedaan maken. Ze veranderen niets aan de manier waarop we van eten een moraliteitswedstrijd hebben gemaakt, aan de manier waarop de vreugde en het ritueel van het delen van een maaltijd met onze dierbaren tegen ons zijn bewapend. Deze medicijnen zorgen er niet voor dat we dankbaar zijn voor ons lichaam: lichamen die bergen beklimmen, baby’s baren en grootouders knuffelen. Ze verhelpen niet de terloopse zelfhaat die in onze fatfobe wereld genormaliseerd is.
Toen ik naar de afslankspecial van Oprah keek, voelde ik me vooral verdrietig. Ze deelde getuigenissen van mensen die zich schamen om het huis te verlaten vanwege hun lichaamsgrootte, waaronder een moeder uit Chicago die zei dat mensen haar kinderen beter gingen behandelen nadat ze was afgevallen.
Zeker, GLP-1-medicijnen hebben sommige Oprah-gasten geholpen met hun diabetes en de manier veranderd waarop de wereld hen behandelt, maar het echte probleem achter hun lijden is niet uitsluitend medisch. Het probleem is de vetfobie.
Het aanpakken van dit stigma is een uitdaging, maar het erkennen ervan – en het begrijpen dat OZMPIC een jammerlijk ontoereikend instrument is om het te bestrijden – is een goede eerste stap. Als we onszelf niet proberen te verkleinen, proberen we dan onze vooroordelen te veranderen? Wat als we een wereld zouden creëren waarin diverse lichamen worden gewaardeerd, en niet medicijnen die minder ruimte innemen?
Voor mijn patiënt die onlangs om Ozempic vroeg, vertelde ik haar dat het normaal is om in de loop van de tijd van lichaamsvorm en -grootte te veranderen. Hij keek mij aan, door tranen heen, en gaf toe dat hij het gevoel had dat zijn authentieke zelf – zijn magere zelf – erop wachtte om naar boven te komen.
“Hoe zou het voelen om van je lichaam te houden zoals jij ervan houdt?” Ik heb gevraagd. Mijn patiënt had geen antwoord.
Mara Gordon is huisarts in Camden, NJ en levert bijdragen aan NPR. Hij is op Twitter @MaragordonMD.