Taichung, Taiwan – Toen Hao Pengfei vorig jaar met pensioen ging, voelde hij niets zoals hij had verwacht toen hij een jongere man was.
“Vroeger dacht ik dat pensioen meer om ontspanning en hobby’s ging en minder om stress en zorgen”, vertelde Hao aan Al Jazeera vanuit zijn huis in de Oost-Chinese stad Nanjing.
Hao werkte tot zijn 60e vorig jaar als administrateur bij een staatsproductiebedrijf.
Hoewel Hao graag had willen blijven werken, vereiste het bedrijfsbeleid dat hij op 60-jarige leeftijd met pensioen ging.
Maar Hao bleef niet lang met pensioen.
Met hypotheekbetalingen, woningrenovaties en medische rekeningen die hoger waren dan zijn maandelijkse pensioen, was hij al snel weer op de arbeidsmarkt.
Tegenwoordig werkt hij overdag parttime als accountant voor een restauranteigenaar en ‘s nachts als hotelbewaker om zijn pensioen aan te vullen.
“Tegelijkertijd probeert mijn vrouw nieuwe manieren te vinden om het budget thuis te verlagen”, zei hij, eraan toevoegend dat zijn vrouw niet meer kon werken sinds ze bijna twintig jaar geleden een rugblessure opliep.
Traditioneel trekken veel Chinese senioren na hun pensionering bij hun kinderen in, maar Hao ziet dat niet als een optie.
“Onze zoon woont met zijn vrouw en twee dochters in een klein appartement in Shanghai”, zei hij.
‘Er zou geen plaats voor ons zijn, en in ieder geval wonen mijn vrouw en ik hier in Nanjing.’
Hao’s zoon en zijn gezin bezochten hem en zijn vrouw een paar dagen tijdens de nieuwjaarsvakantie in februari.
Voor veel Chinezen gaat de feestdag gepaard met grote uitgaven aan reizen, eten en cadeaus, maar Hao en zijn gezin probeerden hun uitgaven tot een minimum te beperken.
Hoewel ze hun kleinkinderen een beetje hebben verwend, willen ze dit jaar graag geld sparen, zodat Hao hopelijk op een dag in de toekomst vredig met pensioen kan gaan.
Ruim tweederde van de Chinese senioren is van plan na hun pensionering terug te keren naar de werkplek, blijkt uit een onderzoek uit 2022 van de Chinese werkgelegenheidswebsite 51job.com.
Hoewel sommige Chinese media de terugkeer van gepensioneerden hebben geprezen als een positief punt voor de Chinese economie met een tekort aan arbeidskrachten in bepaalde sectoren, ziet Hao dit anders.
“Ik denk dat dit aantoont dat ons pensioenstelsel voor veel mensen vandaag de dag geen fatsoenlijk leven kan bieden, wat niet veel goeds voorspelt voor de toekomst”, zei hij.
Yang Jiang, een senior onderzoeker bij het Deense Instituut voor Internationale Studies, zei dat de trend van gepensioneerden die weer aan het werk gaan, een weerspiegeling is van een pensioenstelsel dat moeite heeft om in de behoeften van mensen te voorzien.
“Sommige mensen ervaren een aanzienlijke daling van hun inkomen als ze met pensioen gaan, waardoor ze gedwongen worden weer aan het werk te gaan”, vertelde Yang aan Al Jazeera.
Het Chinese pensioenstelsel was aanvankelijk een puur staatsbedrijf, uitsluitend bedoeld als aanvulling op de rol die volwassen kinderen op zich namen voor hun bejaarde ouders.
Naarmate China verstedelijkte, de familiebanden zwakker werden en de vergrijzing van de bevolking toenam, breidde de pensioendekking zich uit tot ongeveer 1,05 miljard mensen – bijna de gehele bevolking. Desondanks zijn er nog steeds grote verschillen.
Terwijl gepensioneerde stadsarbeiders zoals Hao een gemiddeld maandelijks basispensioen van ongeveer $470 ontvangen, ontvangen plattelands- en migrantenarbeiders misschien slechts $25.
Gu Chengji, 63, werkt op een bouwplaats slechts een paar blokken van Hao’s huis in Nanjing en behoort tot degenen die heel weinig van het systeem zouden krijgen als hij morgen met pensioen zou gaan.
Gu, een van China’s bijna 300 miljoen arbeidsmigranten, staat geregistreerd als inwoner van het plattelandsdorp waar hij geboren is, waardoor hij niet in aanmerking komt voor de genereuzere socialezekerheidsuitkeringen van de stad waar hij het grootste deel van zijn leven heeft gewoond en gewerkt.
“Mijn pensioen zal het geld zijn dat ik heb gespaard”, zei Gu tegen Al Jazeera.
Gu denkt dat hij nog minstens tien jaar zal moeten werken voordat hij genoeg heeft om met pensioen te gaan, maar vreest dat zijn lichaam nog een decennium van hard werken op bouwplaatsen niet zal overleven.
“Ik werk al jaren voor hetzelfde bedrijf en ze weten dat ik een goede werker ben, dus nu lieten ze me de eenvoudigere dingen doen”, zei hij. “Maar het is nog steeds hard werken, en sommige nachten kan ik niet slapen vanwege pijn in mijn rug en knieën.”
De migratie van miljoenen werknemers zoals Gu naar de Chinese hoofdsteden heeft de gaten in het pensioenstelsel vergroot, waardoor plattelandsgebieden de werknemers ontberen die nodig zijn om hun pensioenplannen te financieren.
De vastgoedcrisis in China heeft ook bijgedragen aan het financieringstekort, omdat veel provinciale overheden afhankelijk zijn van de verkoop van grond om hun inkomsten aan te vullen.
De krimpende Chinese bevolking wijst op een nog ernstiger pensioencrisis die in het verschiet ligt.
Vorig jaar bereikte het aantal Chinezen ouder dan 60 jaar een record van bijna 300 miljoen. De komende tien jaar zullen naar verwachting nog eens 300 miljoen Chinezen de officiële pensioengerechtigde leeftijd van 60 jaar voor mannen en 50-55 jaar voor vrouwen bereiken.
Ondertussen betreden steeds minder mensen de arbeidsmarkt.
De Chinese bevolking daalde in 2023 voor het tweede achtereenvolgende jaar, terwijl het geboortecijfer van het land daalde tot een recordlaagte van 6,39 geboorten per 1.000 inwoners.
Volgens een onderzoek uit 2019 van de door de overheid gesteunde Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen zal het belangrijkste pensioenfonds voor stadsarbeiders in 2035 geen geld meer hebben.
“Er zijn grote uitdagingen en daarvoor zijn pensioenhervormingen nodig”, zegt Allan Von Mehren, Chinese econoom bij Danske Bank, tegen Al Jazeera.
Er zijn al tekenen dat dergelijke hervormingen op komst zijn, waarbij pro-staatsmedia berichten over de plannen van Peking om de pensioenleeftijd geleidelijk te verhogen.
“China beschikt ook nog steeds over onaangeboorde hulpbronnen in termen van algemene opleidingsniveaus en productiviteit die kunnen worden gecultiveerd om toekomstige uitdagingen te helpen overwinnen”, aldus Von Mehren.
Veel economische analisten hebben gepleit voor de noodzaak om de gefragmenteerde pensioenplannen van het land te consolideren in een meer uniform systeem met grotere flexibiliteit.
Maar elke hervorming van de uitkeringen zou tot publieke reacties kunnen leiden.
Toen de autoriteiten in de steden Wuhan en Dalian vorig jaar bezuinigingen op de gezondheidszorgvoorzieningen voor gepensioneerden aankondigden, gingen senioren uit protest de straat op.
Sun Mengjie, een accountant voor een leverancier van medische producten in de zuidelijke stad Guangzhou, zei dat ze bezorgd was dat soortgelijke hervormingen senioren in heel China zouden schaden.
“Ik kan niet van ons verwachten dat we teruggaan naar de tijd waarin de meeste mensen afhankelijk waren van hun kinderen toen ze oud werden”, zegt Sun, 53, tegen Al Jazeera.
Sun is van plan zo lang mogelijk te werken.
“Ik ben bang dat ik de komende decennia niet veel op de staat of anderen zal kunnen vertrouwen, dus ik wil zoveel mogelijk geld besparen zolang ik kan”, zei ze.
Hao uit Nanjing hoopt dat China het pensioenstelsel financieel duurzaam kan maken zonder het te vernietigen.
‘Als dat niet het geval is, ben ik bang dat het China waar mijn kleinkinderen zullen opgroeien geen fijne plek zal zijn om oud te worden’, zei hij.