Iran heeft een gezamenlijke inspanning geleverd om de milities in Irak en Syrië in toom te houden nadat de Verenigde Staten wraak hadden genomen met een reeks luchtaanvallen waarbij deze maand drie reservisten van het Amerikaanse leger omkwamen.
Aanvankelijk waren er regionale zorgen dat geweld van top tot teen zou leiden tot een escalatie van het conflict in het Midden-Oosten. Maar sinds de Amerikaanse aanvallen van 2 februari zijn er volgens Amerikaanse functionarissen geen aanvallen meer geweest door door Iran gesteunde milities op Amerikaanse bases in Irak en slechts twee kleinere in Syrië.
Voordien registreerde het Amerikaanse leger in vier maanden tijd minstens 170 aanvallen op Amerikaanse troepen, zeiden functionarissen van het Pentagon.
De relatieve stilte weerspiegelt de beslissingen van beide partijen en suggereert dat Iran een zekere mate van controle heeft over de milities.
De regering-Biden heeft duidelijk gemaakt dat Teheran verantwoordelijk zal worden gehouden voor misrekeningen en proxy-operaties, maar heeft elke directe aanval op Iran vermeden. De Amerikaanse reactie ‘kan enig effect hebben’, zei generaal Kenneth F. McKenzie Jr., gepensioneerd hoofd van het Centrale Commando van het Pentagon, in een interview.
‘De vraag is of de milities aanvallen of niet,’ voegde hij eraan toe, ‘en voorlopig hebben ze dat nog niet gedaan.’
De stilte markeert ook een scherpe ommekeer voor Iran. Maandenlang heeft Teheran zijn regionale bondgenoten in Irak en Syrië opdracht gegeven om Amerikaanse bases in het Midden-Oosten aan te vallen als onderdeel van een bredere strijd tegen Israël, dat tegen Hamas in Gaza vecht.
Amerikaanse en Iraanse functionarissen die voor dit artikel werden geïnterviewd, spraken op voorwaarde van anonimiteit om inlichtingenzaken te bespreken.
Naarmate de proxy-aanvallen heviger werden, culminerend in de dood van drie Amerikaanse soldaten, maakten de Iraanse leiders zich zorgen dat het niveau van autonomie dat aan de milities werd verleend, begon terug te keren en hen tot oorlog zou kunnen leiden, aldus Iraanse en Amerikaanse functionarissen.
“Ze vrezen een directe confrontatie met de VS. Ze weten dat als Amerikanen opnieuw worden gedood, dit oorlog zou betekenen”, zegt Sina Azodi, docent aan de George Washington Universiteit en expert op het gebied van de nationale veiligheid van Iran. “Ze moesten de militie op de rem zetten en hen ervan overtuigen dat een oorlog met de VS eerst Teheran zou kunnen schaden, en daarna de hele as.”
Iran financiert, bewapent en biedt technische ondersteuning en training aan een netwerk van militante groepen in de regio die het de As van Verzet noemt.
Groepen omvatten Hezbollah in Libanon; Houthi’s in Jemen; milities in Irak, zoals Kataib Hezbollah en Hashd al-Shaabi; Hamas en de Islamitische Jihad in Gaza; en milities in Syrië. Terwijl Iran zijn algemene strategie draait, loopt het niveau van de dagelijkse controle en coördinatie uiteen. Teheran heeft de meeste invloed op Hezbollah, met de Syrische en Iraakse milities in het midden, en de Houthi’s die het meest onafhankelijk zijn.
De pogingen van Iran om de troepenmacht in bedwang te houden begonnen kort na de moord op 28 januari op drie Amerikaanse soldaten bij een drone-aanval in Jordanië, toen Washington een krachtige reactie beloofde.
Gen. Qassim Suleimani, een hoge Iraanse generaal die in 2020 omkwam bij een Amerikaanse drone-aanval, hield de sjiitische milities in Irak en Syrië strak aan de lijn. Dit komt vooral omdat gedurende het grootste deel van zijn ambtstermijn in beide landen oorlog woedde en hij het bevel voerde over een militie om de Amerikanen te bestrijden en vervolgens de terroristische groepering Islamitische Staat. Maar toen Brig. Generaal Esmail Ghaani volgde hem op, de meeste van die conflicten werden opgelost en generaal Ghaani hanteerde een hands-off leiderschapsstijl, waarbij hij volgens analisten slechts brede richtingen uitzette.
Generaal Ghaani, opperbevelhebber van de Quds Force, de tak van de Islamitische Revolutionaire Garde die belast is met het toezicht op volmachten, is niettemin betrokken geweest bij het coördineren van de strategie ten aanzien van Israël en de Verenigde Staten voor verschillende milities tijdens de huidige oorlog in Gaza.
Hij hield eind januari een reeks spoedvergaderingen in Teheran en Bagdad met strategen, hoge commandanten van de Revolutionaire Garde en hoge militiecommandanten om de plannen te hertekenen en een oorlog met de Verenigde Staten te voorkomen, aldus twee Iraniërs die banden hebben met de Garde, waarvan één militaire strateeg. Reuters berichtte eerst over het bezoek van de generaal aan Bagdad.
In Bagdad hield generaal Ghaani een lange bijeenkomst met vertegenwoordigers van alle sjiitische militante groepen die opereren onder de paraplu van een collectief genaamd het Islamitische Verzet in Irak. Het collectief voerde tientallen aanvallen op Amerikaanse bases uit en eiste vervolgens de verantwoordelijkheid op, en Washington gaf de groep de schuld van een drone-aanval waarbij Amerikanen omkwamen.
Generaal Ghaani vertelde hen dat Iran en verschillende militiegroepen voldoende vooruitgang hebben geboekt bij het uitoefenen van druk op de Verenigde Staten, nu president Biden te maken krijgt met hevige kritiek vanwege zijn niet-aflatende steun aan Israël en dat er scheuren zijn ontstaan tussen hem en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, twee Iraniërs. geassocieerd met de Garde zei. Een oorlog tussen Teheran en Washington zou ook het langetermijndoel van het uitroeien van de Verenigde Staten uit de regio kunnen bedreigen, zei hij tegen de groep, zeiden twee Iraniërs.
De twee grootste milities van Irak, Kataib Hezbollah en Harakat al-Nujaba, verzetten zich aanvankelijk fel tegen de eis van generaal Ghaani om de aanvallen op Amerikanen stop te zetten, met het argument dat de strijd tegen Amerikaanse troepen een integraal onderdeel is van hun ideologie en identiteit, aldus de twee Iraniërs.
Invloedrijke politici in Irak, waaronder hoge geestelijken die bekend staan als Marjaiah en gevestigd zijn in Najaf, de sjiitische heilige stad, hebben hun krachten gebundeld om milities ervan te overtuigen de aanvallen te onderbreken. De Iraakse premier, Mohammed Shia al-Sudani, speelde ook een rol, door de Iraakse militiecommandanten en generaal Ghaani te vertellen dat aanhoudende aanvallen op Amerikaanse troepen de onderhandelingen tussen Bagdad en Washington over de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit zijn land ingewikkeld hadden gemaakt, aldus Iraanse en Iraakse leiders. ambtenaren.
De commandanten gaven toe. Kataib Hezbollah heeft aangekondigd dat het de aanvallen op Amerikaanse bases stopzet en dat zijn beslissingen onafhankelijk zijn van Iran.
Het resultaat van het overleg van generaal Ghaani was een nieuwe strategie die de Iraakse milities opriep om alle aanvallen op Amerikaanse bases in Irak, inclusief de regio Koerdistan in het noorden, en op de Amerikaanse ambassade in Bagdad te stoppen. In Syrië is aan militiegroepen gevraagd de intensiteit van de aanvallen op Amerikaanse bases te verminderen om slachtoffers te voorkomen, aldus Iraanse functionarissen en schattingen van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Maar groepen die actief zijn tegen Israël in Libanon en Jemen zullen gelijke tred houden, zeggen Iraniërs die bekend zijn met de strategie.
Nadat de aanvallen op Amerikanen waren afgenomen, hebben de Verenigde Staten na 2 februari de aanval op ten minste één hoge militieleider uitgesteld om te voorkomen dat de wapenstilstand zou worden verstoord en nieuwe vijandelijkheden zouden worden aangewakkerd, aldus een functionaris van het ministerie van Defensie.
Een andere Amerikaanse functionaris zei dat het Pentagon bereid was om indien nodig meer militiedoelen te treffen, maar stelde vast dat het nu contraproductief zou zijn om nu meer aanvallen uit te voeren.
Een militaire strateeg van de Garde zei dat Iran gelooft dat een directe oorlog met de Verenigde Staten in het voordeel van Israël zal werken in een tijd waarin de wereldopinie zich tegen Israël heeft gekeerd vanwege het hoge aantal burgerdoden en slachtoffers in Gaza. Na meer dan een decennium, zei de strateeg, gelooft Iran dat het land een enorme populariteit geniet onder de Arabieren, die boos zijn omdat de leiders van hun land niet genoeg doen om de Palestijnen te steunen.
Sabrina Singh, een woordvoerster van het Pentagon, zei vorige week: “Onze inschatting is dat Iran niet uit is op een breder regionaal conflict.”
“Maar ze steunen deze militiegroepen die onze strijdkrachten aanvallen”, voegde ze eraan toe.
Het algemene beleid van Iran is om meerdere fronten tegen Israël via proxy’s te laten sudderen zolang de oorlog in Gaza voortduurt, zelfs als aan Teheran gelieerde milities aanvallen op Amerikaanse bases vermijden.
Hezbollah in Libanon wisselt bijna dagelijks vuur uit met het Israëlische leger, en de Houthi’s in Jemen vallen schepen in de Rode Zee aan en proberen te voorkomen dat commerciële schepen Israëlische havens bereiken.
De aanvallen van Hezbollah en de Houthi’s zullen intensiveren als Israël een offensief lanceert op Rafah, een stad in het zuiden van Gaza waar meer dan een miljoen burgers vastzitten, volgens twee Gardesoldaten die bekend zijn met de nieuwe strategie van Iran. Osama Hamdan, een hoge Hamas-leider, vertelde vorige week op een persconferentie in Iran dat “elke aanval op Rafah zal worden beantwoord met een felle weerstandsreactie.”
Amerikaanse functionarissen erkenden dat zij met de Houthi’s voor een bijzondere uitdaging stonden. De Amerikaanse strategie voor de Houthi’s is om het enorme arsenaal van de groep te verkleinen, wapenoverdrachten vanuit Iran te voorkomen en aan te dringen op een staakt-het-vuren in Gaza.
Terwijl een belangrijk deel van de confrontatie tussen Washington en Teheran op pauze staat, blijft andere destabiliserende dynamiek in de regio actief en onvoorspelbaar. Iran en Israël zijn verwikkeld in een voortdurende schaduwoorlog, waaronder Israëls recente geheime aanval op twee grote gaspijpleidingen in Iran en aanvallen op met Iran verbonden woonwijken in Damascus, de Syrische hoofdstad. Iran heeft na deze aanvallen nog niet openlijk wraak genomen op Israël.
Colin P. Clarke, directeur beleid en onderzoek bij de Soufan Group, een inlichtingen- en veiligheidsadviesbureau, zei: “Iran heeft het ongelooflijke vermogen om een grens te bereiken en deze niet over te steken.”
Maar hij voegde eraan toe: “Het voelt niet stabiel en het voelt niet alsof we over de drempel heen zijn, en de dingen kunnen elk moment echt veranderen.”