De Venezolaanse president wordt ervan beschuldigd te hebben geprobeerd een kale machtsovername te organiseren, nadat het door de regering gecontroleerde Hooggerechtshof zijn betwiste bewering dat hij de presidentsverkiezingen had gewonnen, steunde.
De Venezolaanse oppositie beweerde dat Nicolás Maduro de verkiezingen van 28 juli probeerde te stelen en leverde overtuigend bewijs dat haar kandidaat, Edmundo González, de echte winnaar was. Zelfs landen als Brazilië en Colombia, waarvan de linkse leiders al lang banden hebben met de politieke Chavismo-beweging van Maduro, weigerden zijn overwinning te erkennen totdat er gedetailleerde stemgegevens waren vrijgegeven.
Donderdag bevestigde het Venezolaanse Hooggerechtshof publiekelijk de vermeende overwinning van Maduro, die de huidige president een nieuwe termijn van zes jaar zou verlenen. Tijdens een aankondiging op televisie verklaarde de president, Caryslia Beatriz Rodríguez Rodríguez, zijn herverkiezing “onbetwist” en noemde de uitspraak van de rechtbank “definitief”.
‘Niets zal ons tegenhouden in onze heilige missie [of upholding the law]Rodríguez, lid van de regerende Socialistische Partij (PSUV) van Maduro, zei dit in haar verklaring van 30 minuten.
De rechtbank heeft geen gedetailleerde stemgegevens bekendgemaakt waarop de beslissing was gebaseerd.
Hoewel het besluit voorspelbaar was, veroorzaakte het een stortvloed aan woede en kritiek. Juanita Goebertus, directeur van Human Rights Watch in Amerika, noemde de uitspraak ‘een grove poging om verkiezingsfraude gerechtelijk te verdoezelen’.
“De rechtbank is niet onpartijdig of onafhankelijk”, zei Goebertus, en riep de internationale gemeenschap op om een geloofwaardige en onpartijdige beoordeling van stemgegevens te blijven eisen.
Andrés Izarra, een voormalige Maduro-minister die nu in ballingschap leeft, veroordeelde wat hij een ‘staatsgreep’ noemde. ‘Geen enkel land zal dit vonnis aanvaarden. En het Venezolaanse volk ook niet”, zei hij.
Maduro’s verkiezingsrivaal Gonzalez verwierp het vonnis en noemde het ‘nietig’.
Nadat de uitspraak van de rechtbank bekend was gemaakt, stonden Maduro’s ministers en bondgenoten in de rij voor interviews op de staatstelevisie om de verkiezingscrisis voorbij te verklaren.
De hoofdaanklager, Tarek William Saab, prees wat hij een “subliem en historisch” moment noemde. Minister van Buitenlandse Zaken Yván Gil beweerde dat het vonnis “een hoofdstuk afsluit in het verkiezingsproces in Venezuela op 28 juli” en aantoont dat de grondwet heeft gezegevierd.
Maduro’s minister van Communicatie, Freddy Ñáñez, noemde het vonnis een “happy end” voor het Venezolaanse volk. “Dit zal de geschiedenis ingaan als een episode van de hoogste democratische orde”, aldus Ñáñez. “Ik voel me zeer tevreden en ik ben er absoluut zeker van dat dit de sfeer op straat is.”
Maar het lijkt vrijwel zeker dat deze stap de crisis verder zal verergeren, waarbij sommigen vrezen dat het politieke conflict tot bloedvergieten of zelfs conflicten zou kunnen leiden.
“Op de een of andere manier denk ik niet dat het zeggen van ‘we hebben gewonnen, vertrouw ons maar’ het probleem van Maduro zal oplossen”, twitterde Geoff Ramsey, een Venezuela-expert bij het Arsht Latin America Center.
De regering van Maduro heeft hard opgetreden tegen dissidenten sinds zijn overwinningsclaim leidde tot twee dagen van protesten waarbij veel arme gemeenschappen betrokken waren die jarenlang loyaal waren aan zijn beweging en haar oprichter Hugo Chavez. Meer dan 20 mensen werden gedood en meer dan 1.500 gearresteerd.
Gonzalo Himiob, een mensenrechtenactivist wiens groep, Foro Penal, de opsluiting van tegenstanders van de regering documenteert, zei dat de meeste getroffenen uit arbeiderswijken kwamen.
“De regering stuurt ze een boodschap: ‘Als je niet op ons hebt gestemd, ben je nu de vijand – en kunnen we met onze vijanden doen wat we willen’”, zei Himiob.
Ondanks de uitspraak van de regeringsgezinde rechtbank ondersteunt steeds meer bewijsmateriaal de bewering van de oppositie dat zij een verpletterende nederlaag heeft toegebracht aan Maduro, wiens elfjarige bewind samenviel met een historische depressie die werd verergerd door Amerikaanse sancties.
Een studie, gepubliceerd door politicoloog en Latijns-Amerikaanse deskundige Dorothy Kronick, concludeerde dat de door de oppositie vrijgegeven stemcijfers “vrijwel zeker de daadwerkelijk uitgebrachte stemmen weerspiegelen”.
De veiligheid en verfijning van het elektronische stemsysteem van Venezuela waren zodanig dat “zelfs buitengewone niveaus van organisatorisch vermogen, samenzweerderige scherpzinnigheid en middelen geen fraude konden plegen die zou leiden tot [opposition] campagnegegevens zonder een papieren spoor achter te laten – sporen die, althans op het moment van schrijven, nog niet zijn opgedoken”, aldus Kronik van de Universiteit van Californië, Berkeley.
Na de beslissing van donderdag zei Kronik dat haar bevindingen “in strijd zijn met wat we zojuist van het Hooggerechtshof hebben gehoord”.
‘Al het bewijsmateriaal wijst in de richting van deze gegevens [opposition] campagne gepubliceerd [being] geldig is en een afspiegeling is van de stemmen die op de verkiezingsdag zijn uitgebracht, wat zou betekenen dat González met grote voorsprong zou winnen”, voegde ze eraan toe.