Keir Starmer, de leider van de Britse Labour Party, knikte meelevend toen een jonge moeder zich in gekwelde termen herinnerde aan het kijken naar gesloten televisiebeelden van de fatale steekpartij van haar 21-jarige zoon, wiens hart werd doorboord door een enkele klap.
“Bedankt daarvoor”, zei een sombere meneer Starmer tegen de vrouw en andere familieleden van de slachtoffers van de mesaanval, terwijl ze vorige week rond een houten tafel zaten te praten over manieren om geweldsmisdrijven aan te pakken. “Het is echt heel krachtig.”
Het was voor één kandidaat niet de meest aangename verkiezingsgebeurtenis een week vóór de verkiezingen die zijn oppositiepartij naar verwachting zou winnen. Maar het was geheel eigen aan de heer Starmer, een 61-jarige voormalige mensenrechtenadvocaat die zich nog steeds minder als een politicus gedraagt dan als een aanklager die een zaak behandelt.
Serieus, intens, praktisch en niet overlopend van charisma, de heer Starmer staat aan de vooravond van een potentiële verpletterende overwinning zonder de sterrenmacht die eerdere Britse leiders op de rand van de macht heeft gezet, of het nu Margaret Thatcher, de vrijemarktkampioen van de jaren tachtig, betreft , of Tony Blair, ‘Cool Britannia’-avatar.
En toch heeft de heer Starmer een vergelijkbare politieke prestatie geleverd: minder dan tien jaar nadat hij in het parlement was gekomen, en minder dan vijf jaar nadat zijn partij de ergste verkiezingsnederlaag sinds de jaren dertig had geleden, heeft hij met meedogenloze efficiëntie van Labour een electorale partij gemaakt, waardoor hij in het middelpunt van de belangrijkste beleidsmaatregelen komen te staan, omdat zij profiteren van de tekortkomingen van drie conservatieve premiers.
“Vergeet niet wat ze hebben gedaan”, zei Starmer zaterdag tijdens een bijeenkomst in Londen, terwijl hij over het podium schreed in een geperst wit overhemd met de mouwen opgerold. “Vergeet de party-gate niet, vergeet de Covid-deal niet, vergeet de leugens niet, vergeet de steekpenningen niet.”
Terwijl hij deze parade van conservatieve schandalen en crises opsomde, bracht hij de menigte van 350 mensen overeind. Maar het was een zeldzaam moment van vuur, een moment dat het raadsel van de heer Starmer duidelijk weergeeft.
Uit peilingen die voorspellen dat zijn partij donderdag een eenzijdige meerderheid in het parlement zal behalen, blijkt ook dat hij niet populair is bij de Britse kiezers. Ze hebben moeite om zich warm te voelen voor een man die zich in de politieke arena minder op zijn gemak lijkt te voelen dan in de rechtszaal waar hij uitblonk.
“Hij houdt zich niet bezig met de performatieve kant van de politiek”, zegt Tom Baldwin, een voormalig Labour-adviseur die een biografie van Starmer publiceerde. Terwijl andere politici streven naar hoge retoriek, vindt dhr. Starmer is serieus bezig met het oplossen van praktische problemen en het op elkaar stapelen van bouwstenen.
‘Niemand zal ernaar kijken’, zei meneer. Baldwin. ‘Het is saai. Maar uiteindelijk zul je merken dat hij een huis heeft gebouwd.’
Jill Rutter, een voormalige hoge ambtenaar en onderzoeker bij de in Londen gevestigde denktank UK in a Changing Europe, zei: “Hij was fel – sommigen zouden zeggen saai – in zijn vakgebied. Het zal geen opwinding veroorzaken, maar het ziet er relatief goed uit.”
De heer Starmer groeide op in een arbeidersgezin in Surrey, buiten Londen, en had geen gemakkelijke jeugd. Zijn relatie met zijn vader, een gereedschapmaker, was afstandelijk. Zijn moeder, een verpleegster, leed aan een slopende ziekte waardoor ze in en uit het ziekenhuis bleef. De heer Starmer werd de eerste universitair afgestudeerde in zijn familie. Hij studeerde eerst aan de Universiteit van Leeds en daarna rechten in Oxford.
Zijn huishouden was links. De heer Starmer is vernoemd naar Keir Hardie, de Schotse vakbondsman en eerste Labour-leider. Later herinnerde hij zich hoe hij als tiener wenste dat hij in plaats daarvan Dave of Pete heette.
Als jonge advocaat vertegenwoordigde de heer Starmer demonstranten die beschuldigd werden van laster door fastfoodketen McDonald’s, werd hij hoofdaanklager van Groot-Brittannië en werd hij geridderd. Zelfs toen gebruikte hij zijn juridische brein om rechters te overtuigen in plaats van rechtszaaltheater om jury’s te beïnvloeden, een reputatie die hem in de politiek volgde.
Boris Johnson, de voormalige premier, die over hem debatteerde in het parlement, noemde hem ooit “Captain Crasheroonie Snoozefest”.
Mr. Starmer mist misschien de snelle woorden van zijn rivaal, maar hij heeft zijn forensische vaardigheden op Mr. door schandalen getekende Johnson, die hielp bij het blootleggen van onwaarheden die hij vertelde over Downing Street-feesten die tijdens de Covid-lockdown werden gehouden.
Toen de Conservatieven in april 2021 vroegen of de heer Starmer ook de isolatieregels had overtreden door met collega’s bier en een Indiase afhaalmaaltijd te drinken, beloofde hij zijn ontslag in te trekken als de politie zou ontdekken dat hij ongelijk had. Hij werd vrijgesproken – een episode die volgens bondgenoten aantoonde dat hij zich strikt aan de regels hield en een schril contrast vormde met de leiders van de Conservatieve Partij.
Maar de politieke compromissen van de heer Starmer hebben vragen doen rijzen over zijn aanpak. Hij diende de linkse voormalige Labour-leider Jeremy Corbyn en nam de leiding over het Brexit-beleid in een tijd waarin veel gematigde partijpolitici weigerden zich bij zijn team aan te sluiten.
Toen dhr. Corbyn trad af na de nederlaag in 2019. Starmer positioneerde zichzelf als zijn opvolger en won op een platform dat genoeg van Mr. Corbyn om de toen machtige linkse partij te sussen.
Echter, nadat hij verkozen was, werd dhr. Starmer nam de controle over het partijapparaat over en maakte een opmerkelijke wending richting het politieke centrum. Hij trok zich terug van het voorstel van Corbyn om de Britse energie-industrie te nationaliseren, beloofde de belastingen voor werkende gezinnen niet te verhogen en beloofde het Britse leger te steunen, in de hoop het anti-patriottische etiket af te schudden dat tijdens het Corbyn-tijdperk aan Labour kleefde.
De heer Starmer roeide ook het antisemitisme uit dat de gelederen van de partij onder de leiding van de heer Starmer had besmet. Corbyn. Hoewel hij er geen verband tussen legde en zijn persoonlijke leven, komt zijn vrouw Victoria Starmer uit een joods gezin in Londen.
Mevrouw Starmer, die als bedrijfsgezondheidsspecialist voor de National Health Service werkt, is af en toe aanwezig op het campagnespoor. Het echtpaar heeft twee tienerkinderen, wier privacy zij fel bewaken. In overeenstemming met de erfenis van de vrouw neemt de familie thuis soms joodse tradities in acht.
Door de heer Corbyn te achtervolgen heeft de heer Starmer een meedogenloze kant getoond. Hij heeft zelfs Corbyn ervan weerhouden zich kandidaat te stellen voor zijn zetel als Labour-kandidaat, ook al voert hij campagne als onafhankelijk partij. De assistenten van Starmer controleerden streng de lijst van degenen die zich kandidaat mochten stellen voor het parlement, waarbij ze andere kandidaten uitschakelden die als te links werden beschouwd.
Starmers bondgenoten zeggen dat hij zich bewust is van zijn grenzen en hard werkt om zijn zwakke punten aan te pakken. Hoewel hij geen natuurlijk redenaar is, zijn zijn toespraken verbeterd sinds zijn begindagen in het Parlement, toen een criticus zijn optreden vergeleek met “het kijken naar een publiek op een literair festival dat TS Eliot leest”.
En toch blijft de reputatie van saaiheid bestaan.
“Hoe geeft Keir Starmer energie aan een kamer?” vroeg Gillian Keegan, de onderwijssecretaris, onlangs voordat ze haar volledige zin uitsprak: “Hij verlaat de kamer.”
Kritiek is vervelend. ‘Hij houdt niet van een saai label,’ zei meneer. Baldwin. “Niemand wordt graag saai genoemd; hij vindt het echt niet leuk.”
De vrienden van de heer Starmer omschrijven hem als een man met gevoel voor humor, een uitstekend gezinsleven en oprechte passies buiten de politiek. Ondanks de knieoperatie speelt hij nog steeds regelmatig en competitief voetbal (hij reserveert vaak het veld en selecteert het team). Hij is een fervent supporter van Arsenal, de voetbalclub die niet ver van zijn huis in Noord-Londen speelt.
In sommige opzichten werd de heer Starmer geholpen door zijn relatief recente aankomst in het Parlement. Hij was niet verwikkeld in de onderlinge strijd tussen eerdere Labour-regeringen en was niet besmet door loyaliteit aan voormalige leiders als Gordon Brown en de heer Blair, ook al floreren hij en de heer Starmer nu.
Er zijn ook nadelen. Er zijn relatief weinig Starmer-loyalisten die met hem in het schuttersputje willen vechten. Hetzelfde gebrek aan passie geldt voor veel kiezers. Misschien zal Labour ze minder verwerpelijk vinden dan ze waren onder de heerschappij van Mr. Corbyn, maar dat betekent niet dat ze met enthousiasme stemmen.
“Het doel van Keir Starmer was om mensen niet langer redenen te geven om op de Labourpartij te stemmen, en daar was hij zeer succesvol in”, zegt Steven Fielding, emeritus hoogleraar politieke geschiedenis aan de Universiteit van Nottingham in Engeland. “Hij was er minder goed in om mensen een reden te geven om op de Labourpartij te stemmen.”
Hetzelfde gevoel van onvolledigheid hangt zelfs boven degenen die de heer Starmer bewonderen. Ondanks de vele uren die Mr. Baldwin bracht tijd met hem door bij het onderzoeken van zijn biografie en zei dat er “iets ongrijpbaars” was aan de Labour-leider. “Hij is een zeer hechte persoon die niet gemakkelijk te vertrouwen is”, zei de heer. Baldwin. “Hij heeft geen emotionele diarree.”
Terwijl de heer Starmer meer over zijn persoonlijke verhaal begon te vertellen, kunnen zijn veelvuldige verwijzingen naar ‘de zoon van een gereedschapsmaker’ die opgroeide in een ‘grindpaal’ – zijn bescheiden gezinswoning in een halfvrijstaande woning – overkomen als oppervlakkig, zelfs robotachtig.
“Hij ziet niet in waarom hij zichzelf en al zijn innerlijke werkingen aan het publiek zou moeten tonen”, zei hij. Baldwin, die zei dat hij soms moeite had om meer dan eenlettergrepige antwoorden op persoonlijke vragen van de heer Starmer te krijgen. Hij herinnerde zich dat hij hem ooit had gevraagd om zijn gevoelens over een incident dat hem dwars zat, uit te leggen.
Het antwoord was beknopt, direct en van weinig nut. “‘Ik was’, zei de heer Starmer, volgens zijn biograaf, ‘erg verontrust.'”