De Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken, Ayman Safadi, bracht een zeldzaam bezoek aan Iran in een laatste wanhopige poging om het land ervan te overtuigen Israël niet aan te vallen als reactie op de moord op de politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh in Teheran vorige week.
De westerse bondgenoot met een grote Palestijnse bevolking staat voor een moeilijke evenwichtsoefening, aangezien het land te maken krijgt met binnenlandse oproepen om de banden met Tel Aviv te verbreken en het land niet meer te beschermen nadat het eerder dit jaar Iraanse raketten had neergeschoten die op Israël waren gericht.
Het bezoek lijkt gedoemd te mislukken, omdat Iran zondag volhield dat er geen ruimte was voor compromissen en dat het resoluut op de moord zou reageren. Na de bijeenkomst hield Safadi vol dat hij geen boodschap naar Israël of vanuit Israël bracht, en zei dat hij ook een ontmoeting zou hebben met de Iraanse president Masoud Pezeshkian. Een van zijn zorgen zal de angst zijn dat Jordanië zelf door Iran zal worden aangevallen als blijkt dat Jordanië Israël helpt verdedigen tegen Iraanse aanvallen.
Bij een eerdere Iraanse aanval op Israël in april schoot Jordanië enkele Iraanse raketten neer die boven zijn luchtruim vlogen, waarbij hij benadrukte dat het land niet zou toestaan dat het een slagveld zou worden voor een nieuw conflict. Het gaf de Franse marine ook toestemming om radars te installeren.
Maar het koninkrijk wordt ook geconfronteerd met massademonstraties ter ondersteuning van Gaza en is woedend op de Israëlische premier Benjamin Netanyahu vanwege de moord op Haniyeh, wat het land veroordeelde als “een escalerende misdaad en een flagrante schending van het internationaal recht”. Israël heeft geweigerd officieel commentaar te geven op de moord op Haniyeh, maar zijn rol wordt algemeen erkend.
Ruim de helft van de Jordaanse bevolking is Palestijns of van Palestijnse afkomst.
Iran houdt vol dat de moord te veel rode lijnen heeft overschreden en roept op tot een bijeenkomst van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking (OIC), waar Teheran druk zou uitoefenen op de Arabische Golfstaten, waaronder Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, om sancties tegen Israël in te stellen.
Het bezoek van Safadi aan Iran is het eerste van een Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken in twintig jaar en weerspiegelt het onvermogen van een telefoongesprek tussen beide partijen om tot een diplomatieke oplossing te komen.
Zijn veroordelingen over de Israëlische behandeling van de Palestijnen zijn de afgelopen maanden opvallend levendig geweest. “De Israëlische regering handelt op een manier die hun racisme, extremisme en afwijzing van het recht van de Palestijnen om te leven zoals ieder ander volk op deze aarde weerspiegelt”, zei hij onlangs. Maar Jordanië is voor zijn veiligheid sterk afhankelijk van de VS en zal zich weer aansluiten bij de aprilalliantie om de impact van een Iraanse aanval te minimaliseren.
Er is in Teheran ook een levendig debat gaande onder voormalige diplomaten en politici over hoe te reageren op een manier die niet goed bij Netanyahu past. De uiteindelijke beslissing ligt bij de Opperste Leider, Ayatollah Ali Khamenei, en het advies van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC).
Het meeste commentaar in Teheran ging ervan uit dat de aanval van Netanyahu bedoeld was om de nieuw gekozen regering van de hervormingsgezinde leider Masoud Pezeshkian en haar wens om betere betrekkingen met het Westen te onderzoeken, te ondermijnen. Israël heeft na de aanval van 7 oktober gezworen alle Hamas-leiders te zullen vermoorden, en zijn inlichtingendiensten hebben een geschiedenis van geheime moorden in Iran.
Iran was ook geïnteresseerd in berichten in de Amerikaanse media dat Joe Biden donderdag in een telefoontje Netanyahu uitschold omdat hij hem had misleid over zijn plannen om Haniyeh te vermoorden, die ook de hoofdonderhandelaar van Hamas was bij de staakt-het-vuren-onderhandelingen, en omdat hij alle onmogelijke voorwaarden had geschapen. bij onderhandelingen.
Israëlische mediaberichten zijn ook algemeen aanvaard en suggereren dat Netanyahu’s inlichtingen- en defensiechefs hem vertelden dat ze geen staakt-het-vuren konden bereiken over de parameters die hij hen had opgelegd.
Maar in Teheran heerst de scepsis dat Bidens frustratie over het Israëlische leiderschap zal leiden tot enige effectieve druk op Netanyahu om zijn onderhandelaars een nieuwe, flexibelere opdracht te geven. De gesprekken tijdens het weekend boekten geen vooruitgang, en de Iraanse parlementsvoorzitter Mohammad Qalibaf riep op tot een beslissende reactie van Iran.
Pezeshkian is nog steeds bezig met het vormen van zijn regering, maar hij heeft Javad Zarif benoemd tot zijn vice-president voor strategie, wat hem meer invloed zou kunnen geven dan toen hij minister van Buitenlandse Zaken was. Zarif is een groot voorstander van meer contact met het Westen en heeft geholpen de onderhandelingen af te ronden die in 2015 tot het nucleaire akkoord met Iran hebben geleid. Hij heeft ook een lange staat van dienst bij krachten binnen Iran die zullen proberen hem te ondermijnen.
Het interne debat van Iran over de juiste militaire reactie wordt ook gekleurd door het vaak bittere debat over de vraag of de Iraanse inlichtingendiensten zijn binnengedrongen door hun Israëlische tegenhanger, de Mossad, of in plaats daarvan jammerlijk incompetent zijn.
De officiële verklaring van het IRGC is dat Haniyeh werd gedood door een “korteafstandsraket” die werd afgevuurd van buiten zijn compound in het noorden van Teheran.
De Israëlische militaire woordvoerder Daniel Hagari vertelde de verslaggevers eerder dat “er geen andere Israëlische luchtaanval was… in het hele Midden-Oosten” op de avond dat Hezbollah-leider Fuad Shukr in Libanon werd gedood.
De verklaring van het IRGC verschilt van de bewering dat er twee maanden geleden een bom in de slaapkamer van Haniyeh werd geplaatst, die vervolgens tot ontploffing kwam toen hij naar Teheran kwam voor de inauguratie van Pezeshkiyan. Beide verklaringen vereisen enige kennis van Haniyeh’s precieze slaapplaatsen in Teheran, aangezien alleen zijn appartement het doelwit was.
Teheran is overspoeld met geruchten over verraad door de inlichtingendiensten, waaronder ontkende berichten dat Hassan Karmi, de commandant van de speciale troepen van Faraj, was gearresteerd wegens spionage. Abolfazl Zahravand, lid van de Nationale Veiligheidscommissie van het Iraanse parlement, zei: “De Israëliërs hebben een netwerk van invloed binnen Teheran en Iran. De kwade elementen die zichzelf hebben gedefinieerd in het ‘Mossad-netwerk’ werken met hen samen.”
De accuraatheid van de tegenstrijdige en vaak bizarre ‘exclusieve’ verklaringen van de doodsoorzaak van Haniyeh wordt gekleurd door de wens van verschillende inlichtingendiensten, zowel westerse als Iraanse, evenals enkele kranten, om hun rivalen te ondermijnen.