Voor veel burgers in Gaza is het vluchten voor Israëlische aanvallen een grimmige cyclus geworden. Israëlische evacuatiebevelen hebben sinds oktober meer dan een miljoen mensen ertoe aangezet om van de ene bestemming naar de andere te verhuizen, telkens hun bezittingen te pakken en vervoer te zoeken – per voertuig, kar of te voet – om te ontsnappen aan luchtaanvallen en grondgevechten tussen Israël en Hamas.
Het meest recente voorbeeld is Rafah, in het zuiden van Gaza, een stad die door gedwongen ontheemding uitgroeide tot ruim 1,4 miljoen mensen. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zei dinsdag dat zijn leger de stad zou binnenvallen om Hamas uit te roeien, maar humanitaire hulp zou bieden en “de bevolking op een ordelijke manier zou laten vertrekken”.
Jake Sullivan, de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur, zei dat een grote grondinvasie van Rafah een vergissing zou zijn, niet in de laatste plaats omdat het de humanitaire toegang verder zou bedreigen. De ontheemding heeft bijgedragen aan een hongercrisis die het gebied in zijn greep heeft, en de Verenigde Naties zeiden dat de invasie zou kunnen betekenen dat een toch al catastrofale situatie “dieper in de afgrond” zou glijden.
Sommige burgers zeggen dat ze keer op keer zijn gevlucht. Omdat veel mensen het vooruitzicht hebben opnieuw ontheemd te raken, volgt hier een blik op wat er bij verschillende gelegenheden gebeurde toen Israël de burgers opdroeg te evacueren.
Noord-Gaza
Israël begon ongeveer twee weken vóór de grondinvasie van 27 oktober meer dan een miljoen burgers te vertellen het noorden van Gaza te evacueren, ook al werd het gebied getroffen door Israëlische luchtaanvallen kort nadat Hamas Israël op 7 oktober had aangevallen.
“Hamas gebruikt u als menselijk schild”, zei admiraal op 22 oktober. Daniel Hagari, woordvoerder van het Israëlische leger, roept de burgers die zich nog in het noorden van Gaza bevinden, op om naar het zuiden te trekken.
Het Israëlische leger liet ook pamfletten in het Arabisch in het gebied vallen, waarin werd gewaarschuwd dat iedereen die niet naar het zuiden trekt “kan worden beschouwd als een partner in een terroristische organisatie”.
De Verenigde Naties zeiden dat het evacuatiebevel onpraktisch was, en de VS vroegen Israël de invasie uit te stellen om de burgers meer tijd te geven. Hoe dan ook, honderdduizenden mensen gehoorzaamden het bevel en trokken naar het zuiden van Gaza, waarbij ze een paar eigendommen wegnamen uit een gebied dat al was getroffen door luchtaanvallen voordat de grootschalige invasie begon.
Het bleek dat het zuiden niet veilig was voor gevaar. Uit een onderzoek van de New York Times in december bleek dat Israël enkele van de grootste en meest destructieve bommen uit zijn arsenaal in het zuiden van Gaza had ingezet, wat een alomtegenwoordige bedreiging voor de burgers vormde.
De heer Netanyahu zegt dat Israël van plan is het aantal burgerslachtoffers in de strijd tegen Hamas tot een minimum te beperken, en Israëlische functionarissen hebben gezegd dat Hamas-strijders controleposten hebben opgezet om te voorkomen dat mensen gehoor geven aan hun bevel om te verhuizen.
Khan Younis
Begin december lanceerde Israël, na een staakt-het-vuren van een week, een grote militaire operatie in Khan Younis, de grootste stad in het zuiden van Gaza. Veel burgers vluchtten daar vanuit het noorden van Gaza naar de stad.
Het Israëlische leger waarschuwde burgers opnieuw om delen van Khan Younis te verlaten naar Rafah en andere plaatsen verder naar het zuiden, hoewel bewoners zeiden dat ze soms slechts een paar uur van tevoren de tijd hadden. Israël liet ook pamfletten over Khan Younis vallen en zond informatie uit over welke delen van de stad op een bepaald moment veilig waren.
Verschillende Palestijnen zeiden echter dat de bevelen om Khan Younis te verlaten of er binnen te verhuizen verwarrend waren, niet in de laatste plaats omdat ze in de loop van de tijd leken te veranderen en weinig mogelijkheden lieten om bezittingen te vergaren. Bovendien betekende het naleven van het bevel het meenemen van familieleden – van wie velen al meerdere malen eerder ontheemd waren geraakt – naar een nieuwe plek waar de vooruitzichten op onderdak en basisbehoeften onzeker waren.
Burgers zeiden ook dat als ze vluchtten volgens de instructies, ze zich soms op locaties bevonden die verwikkeld waren in gevechten of blootgesteld waren aan luchtaanvallen.
Rafa
De nieuwste, op grote schaal aangewezen veilige zone is Rafah, die langs de gesloten grens van Egypte ligt en door de ontheemding enorm is gegroeid. Zonder voldoende accommodatie zetten veel van de nieuwe bewoners geïmproviseerde tenten op.
Rafah is de afgelopen weken blootgesteld aan luchtaanvallen en gevechten. In één voorbeeld zeiden de gezondheidsautoriteiten in Gaza op 12 februari dat ten minste 67 mensen van de ene op de andere dag omkwamen bij luchtaanvallen op de stad. Het Israëlische leger is een operatie gestart om twee mensen te redden die sinds de aanval van 7 oktober in Gaza zijn gegijzeld.
Al-Mawasi
De Israëlische autoriteiten hebben mensen minstens twee keer gevraagd naar Al-Mawasi te gaan, een kustplaatsje in het zuiden van Gaza dat een bestemming zou kunnen zijn voor mensen die Rafah willen verlaten. Hulpfunctionarissen zeiden dat het dorp onderdak, humanitaire hulp en basisinfrastructuur ontbeerde.