Austin, Texas – “Het leek niet echt.” Zo beschrijft Alishba Javaid, een student aan de Universiteit van Texas in Austin, het moment waarop ze ongeveer dertig staatstroepen het gazon van de campus zag binnenlopen.
Javaid en honderden van haar klasgenoten verzamelden zich op het gras, in de schaduw van de 94 meter hoge kalkstenen toren van de campus, als onderdeel van een staking tegen de Israëlische oorlog tegen Gaza.
Ze hoopten dat hun school de fabrikanten zou verloochenen die wapens aan Israël leveren. In plaats daarvan begon de politie in steeds grotere aantallen te verschijnen.
Volgens de verslagen van Javaid sloten de staatstroepen zich aan bij minstens 50 collega-officieren die al ter plaatse waren, allemaal gekleed in oproeruitrusting. Het protest verliep vreedzaam, maar de zenuwen waren op hun hoogtepunt. De soldaten bleven oprukken.
“Dat was het eerste moment dat ik echt bang was”, zei de 22-jarige Javaid.
Tientallen studenten werden uiteindelijk op 24 april gearresteerd, toen de politie probeerde de demonstranten uiteen te drijven. Beelden van de confrontatie tussen politie en demonstranten verspreidden zich snel online, in navolging van beelden van andere campusprotesten in de Verenigde Staten.
Toch staan de Texanen voor een unieke uitdaging omdat ze te kampen hebben met een extreemrechtse deelstaatregering die de anti-Israëlprotesten probeert te beperken.
In 2017 ondertekende gouverneur Greg Abbott een wet die overheidsinstanties verbiedt samen te werken met bedrijven die Israël boycotten, en de staat heeft sindsdien stappen ondernomen om die wet verder aan te scherpen.
Abbott noemde de huidige protesten ook ‘hatelijk’ en ‘antisemitisch’, wat de misvattingen over de demonstranten en hun doelen versterkte.
Bovendien werd eerder dit jaar een staatswet van kracht die openbare universiteiten dwong hun diversiteits-, gelijkheids- en inclusiekantoren (DEI) te sluiten.
Meerdere studenten en medewerkers vertelden Al Jazeera dat campussen minder veilig zijn geworden voor gekleurde mensen als gevolg van de wet, die het vertrek van DEI-personeelsadvocaten dwong.
‘Het gebruik van geweld om minderheden te onderwerpen’
Het geweld op de campussen van de Universiteit van Texas is voortgezet terwijl studenten hun protesten voortzetten.
Op de laatste lesdag, 29 april, gebruikte de politie pepperspray en zaklampen om de menigte op de campus van Austin op te ruimen, terwijl tientallen anderen werden omsingeld door soldaten en schreeuwend weggesleept.
Hiba Faruqi, een 21-jarige studente, zei dat haar knie “maar bleef bloeden” nadat ze viel tijdens een duwwedstrijd tussen studenten en politie.
Ze prijst zich echter gelukkig dat ze niet ernstig gewond is geraakt. Het was surrealistisch, zei ze, om te denken dat haar eigen universiteit de staatstroepen had ingeschakeld – en vervolgens medisch personeel moest inzetten om gewonde studenten te helpen.
‘Er zit een racistisch element in waar mensen hier niet over willen praten’, zei ze. ‘Er zit een xenofoob element in dat mensen niet willen toegeven. Er zijn meer bruine demonstranten, wat de politie misschien aanmoedigt om dingen op een bepaalde manier te doen.”
Terwijl de roep om de verkoop aanhoudt, vertelden studenten, advocaten en belangenbehartigers aan Al Jazeera dat ze gedwongen werden om te gaan met scepsis en regelrechte vijandigheid van de regering van Texas.
“Texas staat bekend om het gebruik van geweld om minderheden te onderwerpen”, zei Faruqi. “De reden dat dit de mensen deze keer wakker schudt, is omdat het niet werkt.”
Toezicht op universiteitsfondsen
Veel van de protesten waren gericht op de schenkingen van de Universiteit van Texas, een geldbank die is ontworpen om de negen campussen op de lange termijn te ondersteunen.
Het systeem van de Universiteit van Texas beschikt over het grootste publieke onderwijsbudget van het land, ter waarde van ruim 40 miljard dollar.
Een deel van dat geld komt uit investeringen in wapen- en defensiebedrijven, maar ook uit lucht- en ruimtevaart-, energie- en defensietechnologiebedrijven met nauwe banden met Israël.
ExxonMobil is bijvoorbeeld een van de grootste begunstigden van investeringen in het systeem, en het bedrijf voorzag Israël van brandstof voor zijn straaljagers.
Deze banden hebben geleid tot protesten op de universiteitscampussen van de staat, waaronder een demonstratie op 1 mei aan de Universiteit van Texas in Dallas.
Onder de demonstranten bevond zich Fatima, die haar naam alleen met Al Jazeera deelde, uit angst voor haar veiligheid. Ze veegde het zweet van haar voorhoofd toen ze als klein kind een menigte van ongeveer honderd mensen leidde in een reeks gezangen: ‘Vrij, vrij, vrij Palestina!’
De vervreemdingsprotesten verliepen grotendeels vreedzaam, legde Fatima uit, terwijl ze haar stem verhief om boven het lawaai uit te komen.
“Meer dan 30.000 mensen zijn gedood”, zei ze, verwijzend naar het dodental in Gaza, waar de militaire campagne van Israël de achtste maand ingaat.
“En onze universiteit investeert in de wapenproductiebedrijven die Israël van deze wapens voorzien. We zullen hier blijven totdat aan onze eisen is voldaan.”
Eenentwintig studenten en personeelsleden werden die dag in Dallas gearresteerd. Leden van de groep Students for Justice in Palestine, waar Fatima lid van is, brachten de nacht door buiten de provinciale gevangenis, wachtend op de vrijlating van hun vrienden.
Een demonstrant merkte ironisch genoeg buiten de gevangenis op dat ze waren gearresteerd wegens het betreden van hun campus, een schijnbaar zinloze overtreding.
De donder begon op de achtergrond de kop op te steken en de demonstranten kropen dichter bij elkaar onder de luifel.
Ambtenaren en universiteitsbestuurders uit Texas rechtvaardigden het optreden van de politie deels door de aanwezigheid van buitenstaanders aan te halen die geen banden hadden met de betrokken campussen.
Maar de 30-jarige activiste Anissa Jaqaman is een van de bezoekers die universiteitsprotesten bezoekt, in een poging om bevoorrading en ondersteuning te bieden.
Iedereen heeft een rol, legde Jaqaman uit: Haar rol is soms die van communicator, maar vaker die van genezer.
Ze bracht water naar studentendemonstranten aan de Universiteit van Texas in Dallas en hoopt mensen een ruimte te bieden om ‘naar voren te komen en te praten over hoe we genezen’.
“Dit is een genezende beweging”, herhaalde ze keer op keer terwijl ze met Al Jazeera sprak. “We moeten elkaar dragen.”
Jaqaman is door en door Texaan: ze groeide op in de buitenwijken van Dallas en is een groot voorstander van haar staat.
“Ik ben een trotse Texaan”, zei ze. “Ik denk eigenlijk dat Texanen tot de aardigste mensen van het land behoren.”
Maar terwijl ze nog op de universiteit zat, van 2012 tot 2016, begon Jaqaman haar stem te gebruiken om het bewustzijn van het lot van de Palestijnen te vergroten.
Mensenrechtengroeperingen waarschuwen er al lang voor dat Israël een systeem van apartheid heeft opgelegd aan een etnische groep, waardoor haar leden worden onderworpen aan discriminatie en ontheemding.
Op de universiteit lachten Jaqamans vrienden vaak om haar passie. Ze lacht vaak en straalt optimisme uit, maar haar stem wordt serieus als ze over Palestina praat, maar ook over andere onderwerpen, zoals de plaag van plastic voor eenmalig gebruik.
‘Ze dachten gewoon dat ik een bomenknuffelaar was, maar dan voor de mensenrechten,’ legde ze met zachte maar zelfverzekerde stem uit.
Maar de huidige oorlog verhoogde haar zorgen. De Verenigde Naties hebben aangegeven dat er in delen van Gaza hongersnood ‘dreigt’, en mensenrechtendeskundigen hebben gewezen op het ‘risico van genocide’ in de Palestijnse enclave.
Jaqaman draagt haar keffiyeh-sjaal sinds het begin van de oorlog op 7 oktober, ondanks zorgen dat dit tot geweld tegen haar zou kunnen leiden.
“Ik draag het omdat ik het gevoel heb dat het mijn hart beschermt, eerlijk gezegd”, zei ze. “Ik heb het gevoel dat ik het Palestijnse volk onrecht doe door het niet te dragen.”
Maar ze heeft moeite om publieke functionarissen zover te krijgen dat ze haar zorgen over de oorlog en de terugtrekking uit industrieën die verbonden zijn met het Israëlische leger, uiten. Maandenlang probeerde ze haar plaatselijke gemeenteraad ervan te overtuigen dat “dit een menselijke kwestie is, de zaak van iedereen”, maar het mocht niet baten.
‘Alles wat we nu zien, gaat over het beëindigen van de discussie’, zei ze. ‘Als je iets over Palestina zegt, wordt je als antisemitisch bestempeld. Dat is het einde van het gesprek.”
Jonge demonstranten kijken naar de toekomst
Studenten als Javaid, die in zijn laatste semester journalistiek studeert, vertelden Al Jazeera dat ze nog steeds proberen uit te vinden hoe genezing eruit ziet – en wat hun toekomst zou kunnen brengen. In veel opzichten hebben zij en haar vrienden het gevoel vast te zitten.
Ze beseffen dat ze even pauze moeten nemen van het zoeken op sociale media naar informatie over de oorlog, en toch is dat het enige waar ze aan kunnen denken.
De gebruikelijke universiteitsrituelen – eindexamens, afstuderen en zoeken naar een baan – lijken gewoon niet zo belangrijk meer.
“Hoe gaan we nu weer aan het werk?” vroeg Javaid na het protest.
Hoewel ze haar tijd aan de universiteit op prijs stelde, staat ze ook zeer kritisch tegenover zijn optreden om de protesten te onderdrukken. Een deel van de schuld, zo voegde ze eraan toe, ligt echter bij de overheid.
“Het fundamentele probleem in Texas is dat de deelstaatregering er niets om geeft”, zei ze.
Javaid is geboren en getogen in de omgeving van Dallas en is van plan om na haar afstuderen deze maand in ieder geval een tijdje in Texas te blijven. Ze heeft echter gemengde gevoelens over een langdurig verblijf.
Ze zou graag willen werken aan sociale rechtvaardigheid, vooral in het hoger onderwijs, maar is bang dat dergelijk werk in haar thuisstaat zwak zou zijn.
Ze voelt echter de verantwoordelijkheid die haar aan de staat bindt. Het politieke klimaat in Texas kan uitdagend zijn, zei ze, maar ze heeft de plicht – tegenover haar mededemonstranten en tegenover Palestina – om een rol te blijven spelen.
“Ik wil niet van het schip springen en alleen maar zeggen: ‘Texas is gek'”, zei Javaid. “Ik wil deel uitmaken van de mensen die proberen het te verbeteren. Want als wij het niet zijn, wie dan wel?”