Vorige week, MIT-technologierecensie publiceerde een fragment uit een nieuw boek, Chinese computer, waarin wordt besproken hoe dit probleem in China werd opgelost. Na generaties lang werken aan het doorzoeken van Chinese karakters, het aanpassen van computeronderdelen en het maken van toetsenbord-apps die automatisch het volgende teken voorspellen, is het eindelijk voor elke Chinese spreker mogelijk om een QWERTY-toetsenbord te gebruiken.
Maar daar stopt het boek niet. Het eindigt met de bredere vraag wat dit allemaal betekent: waarom is het nodig dat sprekers van niet-Latijnse talen moderne technologieën aanpassen voor eigen gebruik, en wat dragen hun inspanningen bij aan computertechnologieën?
Ik sprak met de auteur van het boek, Tom Mullaney, hoogleraar geschiedenis aan Stanford University. Uiteindelijk raakten we aan de praat over toetsenborden, computers, het Engelse ontwerp dat ten grondslag ligt aan alles wat computers doen, en zelfs hoe toetsenborden nieuwe technologieën zoals virtual reality beïnvloeden. Hier zijn enkele van zijn meest fascinerende reacties, lichtjes bewerkt voor duidelijkheid en beknoptheid.
Mullaney’s boek behandelt de vele experimenten gedurende vele decennia die uiteindelijk Chinees typen mogelijk en efficiënt maakten op een QWERTY-toetsenbord, maar een soortgelijk proces speelde zich over de hele wereld af. Veel landen met niet-Latijnse talen moesten uitzoeken hoe ze een westerse computer konden gebruiken om hun eigen talen in te voeren en te verwerken.
Mullaney: In het Chinese geval – maar ook in het Japans, Koreaans en vele andere niet-westerse schrijfsystemen –dit is niet voor de lol gedaan. Het gebeurde uit pure noodzaak omdat het dominante model van toetsenbordgebaseerd computergebruik, geboren en getogen in de Engelssprekende wereld, niet compatibel is met het Chinees. Het werkt niet omdat het toetsenbord niet over de vereiste ruimte beschikt. En de vraag was: ik heb enkele tientallen sleutels, maar 100.000 tekens. Hoe breng ik het een en het ander in kaart?
Simpel gezegd gebruikt de helft van de bevolking op aarde het QWERTY-toetsenbord op een manier waarop het QWERTY-toetsenbord nooit bedoeld was, waardoor een radicaal andere manier van interactie met computers ontstaat.
De oorzaak van al deze problemen is dat computers zijn ontworpen met Engels als standaardtaal. De manier waarop Engels werkt is dus precies de manier waarop computers vandaag de dag werken.
M: Elk schrijfsysteem op de planeet door de geschiedenis heen is modulair, wat betekent dat het uit kleinere onderdelen is opgebouwd. Maar zorgvuldig, briljant en begrijpelijk computergebruik heeft gewerkt aan een heel specifiek soort modulariteit: modulariteit zoals die in het Engels werkt.
En dan moesten alle anderen in die modulariteit passen. Arabische letters verbinden, dus je moet het oplossen [the computer for it]; In Zuid-Aziatische schriften verandert de combinatie van medeklinkers en klinkers de vorm van de letter als geheel – modulariteit werkt niet zo in het Engels.
De modulariteit van de Engelse taal is zo fundamenteel voor computers dat niet-Latijnsprekers vandaag de dag nog steeds met de effecten worstelen, ondanks tientallen jaren van hard werken om dingen te veranderen.
Mullaney deelde een klacht die Arabischsprekenden in 2022 hadden ingediend over Adobe InDesign, de populairste ontwerpsoftware van de uitgever. Nog maar twee jaar geleden kon het plakken van een reeks Arabische tekst in software verwarring in de tekst veroorzaken, waarbij diakritische tekens verkeerd werden geplaatst, die cruciaal zijn voor het aangeven van de fonetische kenmerken van de tekst. Het blijkt dat je de Midden-Oosterse versie van de software moet installeren en een aantal doelbewuste oplossingen moet toepassen om het probleem te voorkomen.
M: De Latijnse dominantie is nog steeds springlevend; niet omvergeworpen. En er is de zorgelijke vraag of het ooit zover kan komen. Er werd een wending genomen, een pad dat op een diep structureel niveau in het voordeel van bepaalde schrijfsystemen kwam, en in het nadeel van andere.
Dat diepgewortelde, op het Engels gerichte ontwerp is de reden waarom reguliere invoermethoden nooit te ver afwijken van de toetsenborden die we allemaal kennen en waar we van houden/haat. In de Engelssprekende wereld zijn er talloze pogingen geweest om de manier waarop tekstinvoer werkt opnieuw te bedenken. Technologieën zoals het T9-telefoontoetsenbord of het Palm Pilot-handschriftalfabet bereikten kortstondig enige acceptatie. Maar ze blijven nooit lang hangen, aangezien de meeste ontwikkelaars bij de eerste gelegenheid terugkeren naar QWERTY-toetsenborden.