Mary Louise Kelly van de NPR praat met de voormalige Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken John Jay Sullivan over zijn nieuwe boek, Midnight in Moskou.
MARY LOUISE KELLY, GASTHEER:
Zeer weinig Amerikanen hebben één-op-één tegenover Vladimir Poetin gezeten. Nog minder onderhandelden met het Kremlin namens, eerst, een Republikeinse president en daarna, op korte termijn, zijn Democratische opvolger. Onze volgende gast heeft.
John Sullivan was van 2019 tot 2022 de Amerikaanse ambassadeur in Rusland, benoemd door de toenmalige president Trump en door president Biden gevraagd om in deze functie te blijven. Hij schrijft erover in “Middernacht in Moskou: memoires van de frontlinie in de Russische oorlog tegen het Westen”. Toen ik met ambassadeur Sullivan sprak, vroeg ik mij af: is het beeld van Poetin als een meedogenloze maar efficiënte ex-KGB-misdadiger – in overeenstemming met de werkelijkheid?
JOHN SULLIVAN: Ja, maar hij kijkt niet persoonlijk. Hij wil een houding aannemen die zo sterk en zelfverzekerd is dat hij niet hoeft te protesteren. Terwijl ik in het boek schrijf, spreekt hij met zachte stem, maar maakt duidelijk dat hij de leiding heeft. Verschijnt laat. Hij vertelt waar hij over wil praten.
KELLY: Hij liet je wachten, nietwaar?
SULLIVAN: Ja. Hij laat iedereen wachten, zelfs de paus, dus met mij gaat het goed…
KELLY: (Lacht) Je bevindt je in goed gezelschap.
SULLIVAN: …Bedrijf. Ja. Maar hij… weet je, en hij heeft die beroemde manier van lopen met zijn rechterarm dicht bij zijn heup, en die beweegt niet terwijl zijn linkerarm zwaait. En het verhaal dat in Rusland wordt verteld, en ik weet zeker dat hij dat leuk vindt, is dat zijn KGB-training erin bestaat dat zijn vuist dicht bij zijn hand op zijn heup ligt. Hij wekt de indruk van een gangster, maar dan wel een stijlvolle gangster. Het is een soort Michael Corleone, die op zachte toon in de schaduw spreekt, hij hoeft voor niemand snel te bewegen. Hij heeft de leiding.
KELLY: Je zegt dat de sleutel om hem te begrijpen is te beseffen hoe trots hij is zichzelf een Chekist te noemen. Kunt u kort uitleggen wat dat betekent?
SULLIVAN: De Cheka was dus een geheime politiemacht die aan het begin van de Russische Revolutie door Lenin werd opgericht. En de oprichter zelf, Felix Dzerzjinski, werd als geheime politie een beruchte uitvoerder van Lenin en de revolutie. Ze herleidden hun afstamming tot de tijd van Ivan de Verschrikkelijke, toen oprichniks de lijfwachten van Ivan de Verschrikkelijke waren, op grote, zwarte paarden reden en zwartleren jassen droegen.
En de Cheka en de Chekisten worden nog steeds geïdentificeerd met het dragen van zwartleren jassen, zoals de KGB dat deed. Dus het wachten duurde, geloof ik, vier jaar, vijf jaar. Daarna had het verschillende opvolgers: de NKVD, de KGB, en vervolgens splitste de KGB zich op in de FSB en de SVR. Poetin is in die cultuur opgegroeid. Hij is van de KGB. Hij identificeert zichzelf als controleambtenaar. En hij zegt beroemd dat er niet zoiets bestaat als een voormalige KGB-man. Als je eenmaal binnen bent, ben je binnen.
KELLY: Het is een levenslange gevangenisstraf. Je bent een levensgenieter.
SULLIVAN: Het is een levenslange gevangenisstraf.
KELLY: Ja.
SULLIVAN: En dat is absoluut zijn standpunt.
KELLY: Vertel het verhaal. Ik denk dat je met allerlei uitdagingen te maken hebt gehad, van spanningen tussen het Kremlin en het Witte Huis tot het gewone leven in Rusland. Vertel het verhaal van een poging om een iPad te kopen in Moskou…
SULLIVAN: Ja.
KELLY: …En wat heb je ervan geleerd?
SULLIVAN: Dus ik had een oude iPad die ik uit de Verenigde Staten had meegenomen toen ik als ambassadeur aankwam, en dat was mijn link naar huis. Ik voer Zoom-gesprekken met mijn gezin vanaf de iPad. Maar hij was oud en kapot en ik had een nieuwe iPad nodig. Ik heb met de veiligheidsmensen van de ambassade gesproken en het zou maanden duren – dit is tijdens de pandemie – om de iPad in Moskou te bezorgen. Dus mijn alternatief was om naar een elektronicawinkel in Moskou te gaan en een Apple iPad te kopen.
Nu wist iedereen – ik wist het – dat zodra ik die iPad kocht, de veiligheidsdiensten erop zouden inbreken, zodat ik hem bijvoorbeeld nooit naar de ambassade kon brengen. Ik zou het alleen gebruiken zoals ik mijn oude iPad gebruikte. Dus ging ik zaterdagochtend onaangekondigd naar een elektronicawinkel en mijn lijfwachten kwamen binnen en vertaalden voor mij. En er waren grote stapels van precies het type iPad dat ik wilde. En ik ging naar de stapel. Ik wees naar de menigte en wees naar de iPad die ik wilde hebben. Omdat ik lijfwachten had en ik een vertaling en een gezicht als ambassadeur nodig had…
KELLY: Ze zagen je aankomen, dat is wat je ons vertelt. Ja.
SULLIVAN: Ze zagen me aankomen. Maar ze moesten een beetje worstelen omdat ze me niet zomaar een iPad wilden geven. Dus de griffier zei: we nemen het en jij kunt het morgen meenemen. En er waren andere mensen die de winkel binnenkwamen, iPads van dezelfde stapel pakten, naar de kassa gingen, ervoor betaalden en vertrokken. Ik zei: nee bedankt. Ik neem dit nu meteen. Ik betaal ervoor en ga. Ze zeiden: sorry, dit is niet klaar voor je.
KELLY: (Gelach).
SULLIVAN: En ik wist meteen – er was geen tracker voor nodig om erachter te komen wat er aan de hand was – dat ze bepaalde regelingen moesten treffen voor mijn iPad. Ze zeiden dat je heel kort zult wachten. Dus in plaats van te vechten, besefte ik gewoon wat er aan de hand was en zei: oké. Ik ging terug naar de ambassade en vertelde het aan onze veiligheidsmensen, en ze lachten allemaal alleen maar.
Wat – mijn reactie was echter dat ik dacht dat ze geavanceerdere manieren hadden om toegang te krijgen tot mijn iPad, niet zo grof, nee, neem me niet kwalijk terwijl we aan het laden waren – nou, wat bedoel ik…
KELLY: Terwijl we dit helemaal opnieuw doen.
SULLIVAN: En ze hadden een betere manier moeten hebben om toegang te krijgen tot mijn laptop dan zo open te zijn. Maar het maakt hen niet uit. Ze zijn toegewijd. Zij – de Russische regering, de FSB en hun contraspionageafdeling die de Amerikaanse ambassade wurgt, ze hebben duizenden, bijna 10.000 officieren – ergens tussen de 7 en 10.000 officieren wiens enige taak het is om de Amerikaanse ambassade in Moskou te wurgen – zij volgen elke persoon, diplomaat, familielid, echtgenoot, een klein kind, die het pand verlaat. En toegang krijgen tot mijn iPad was onderdeel van die missie.
KELLY: Toen je klaar was met je diensttijd, wilde je een telegram terugschrijven naar Washington, een soort van balans opmaken van wat je had meegemaakt en geleerd. En je maakt een heleboel observaties. Ik wil u op één ding concentreren: dat de strategie voor de VS een vorm van inperking van de Russische agressie in de 21e eeuw moet zijn. Hoe ziet het er praktisch gezien uit?
SULLIVAN: Dit is wat ik zou zeggen. We moeten niet alleen een strategie hebben voor de Russische oorlog in Oekraïne, maar ook voor Rusland en zijn agressie. En dat moet worden opgenomen in onze budgettering, onze strategische planning. We geven jaarlijks een biljoen dollar uit aan het bijna verdedigen van de Verenigde Staten, en het is duidelijk dat het stoppen van de Russische agressie in Oekraïne van cruciaal belang is voor de verdediging van de Verenigde Staten. En ik vermeld in het boek dat we in de 20e eeuw twee keer hebben geprobeerd de enorme landoorlogen in Europa te negeren. Beide keren hebben we gefaald. We kunnen de Russische agressie niet negeren, omdat deze niet zal stoppen.
KELLY: John Sullivan. Zijn nieuwe memoires zijn getiteld “Middernacht in Moskou”. Ambassadeur, dank u.
SULLIVAN: Dank u, het is mij een genoegen.
Copyright © 2024 NPR. Alle rechten voorbehouden. Bezoek onze pagina’s met gebruiksvoorwaarden en licenties op www.npr.org voor aanvullende informatie.
NPR-transcripties worden direct gemaakt door NPR-artiesten. Deze tekst heeft mogelijk nog niet de definitieve vorm en kan in de toekomst worden bijgewerkt of herzien. Nauwkeurigheid en beschikbaarheid kunnen variëren. Het gezaghebbende record van de programmering van NPR is de audio.