Het rapport van rechter Marie-Josée Hogue over buitenlandse inmenging van vorige week bevatte een waarschuwing: partijnominaties kunnen een ‘poort’ zijn voor buitenlandse inmenging.
Dat komt omdat het grotendeels aan de partijen wordt overgelaten om de regels te maken of deze af te dwingen – of niet – zonder het soort onafhankelijk toezicht dat de algemene verkiezingen bieden.
Tijdens het onderzoek van Hogue werden er ook zorgen geuit dat veiligheidsdiensten zoals de Canadese Central Intelligence Service (CSIS) misschien niet zo bekend zouden zijn met bijvoorbeeld twijfelachtige tactieken die door binnenlandse politieke actoren worden gebruikt in zwaarbevochten nominatiecampagnes.
“Mijn zorg was meer dat (CSIS) misschien niet zo diep begrijpt als politieke actoren de prevalentie van de verplaatsing van verschillende gemeenschapsgroepen in nominatiecampagnes”, vertelde premier Justin Trudeau op 10 april aan het onderzoek, daarbij verwijzend naar inlichtingen over vermeende “ onregelmatigheden” tijdens de Don Valley North Liberal-nominatie van 2019.
Dat heeft enige geldigheid. Meer dan dertig jaar geleden vestigde de Lortie-commissie voor democratische hervormingen de aandacht op het ‘gedecentraliseerde’ karakter van de verantwoordelijkheid voor de benoeming zelf.
“Canada’s gedecentraliseerde benadering van nominaties maakt het moeilijk” om een betere vertegenwoordiging van vrouwen in het Lagerhuis te garanderen, zegt het rapport van Lortie, “omdat dit de volledige inzet en medewerking van lokale verenigingen vereist.”
Verschillende partijen en hun lokale verenigingen hanteren verschillende benaderingen van nominatiewedstrijden: er zijn geen gecentraliseerde normen of toepassing van uniforme regels.
Maar de voorzichtigheid van Hogue komt op een moment dat de inzet voor inmenging aantoonbaar veel groter is, wanneer regimes met vijandige bedoelingen het democratische proces proberen te ondermijnen.
Het rapport van Hogue maakt duidelijk dat het benoemingsproces zelf kwetsbaar is, maar de belangrijkste federale partijen lijken erg terughoudend om de situatie aan te pakken.
“Partijen zijn hun eigen privéclubs, en zo worden ze door de rechtbanken gezien, waar ze hun eigen regels kunnen maken”, zegt Fred DeLorey, voormalig nationaal campagneleider van de Conservatieve Partij, in een interview met Global News.
En dat is maar goed ook, zei DeLorey. Partijen moeten hun eigen doorlichtings- of ‘groenlicht’-proces voor kandidaten kunnen uitvoeren, om ervoor te zorgen dat toekomstige parlementsleden zich aan de partijprincipes houden en zich niet in verlegenheid brengen met een skelet in de kast midden in een verkiezingscampagne.
Maar bij gebrek aan werkelijk toezicht moeten de Canadezen de partijen op hun woord geloven dat zij de dreiging van buitenlandse invloed bij de nominaties serieus nemen.
Het rapport van Hogue vermeldt niet expliciet haar redenering dat nominaties een potentiële ‘poort’ voor buitenlandse invloed zijn. Maar een nauwkeurige lezing van de belangrijkste casestudy van het rapport – de liberale nominatie in Don Valley North in 2019 – bracht enkele redenen naar voren waarom ze zich zorgen zou kunnen maken.
In het rapport werd gekeken naar beschuldigingen, voor het eerst gerapporteerd door Global News, dat de Volksrepubliek China (VRC) zou hebben geprobeerd het nominatieproces te laten kantelen ten gunste van kandidaat Han Dong.
Deze beschuldigingen, gedetailleerd beschreven in het rapport van Hogue, houden onder meer in dat PRC-functionarissen in Canada erin slaagden internationale studenten ertoe te bewegen Dong te steunen – die geen rechten meer hadden en naar verluidt gedwongen waren de liberale kandidaat te steunen.
Het laatste nieuws uit Canada en de rest van de wereld wordt direct in uw e-mail bezorgd.
“Vóór de verkiezingen (2019) gaven inlichtingenrapporten, hoewel niet stevig onderbouwd, aan dat Chinese internationale studenten betrokken zouden zijn bij het nominatieproces ter ondersteuning van Han Dong, en dat personen die banden hadden met een bekende proxy-agent van de Volksrepubliek China studenten vervalste documenten gaven waardoor ze kunnen stemmen, ondanks dat ze geen inwoners zijn van (Don Valley North)”, aldus het rapport.
Het rapport zei dat de informatie uit verschillende bronnen kwam en “verschillende niveaus van bevestiging” had.
In zijn getuigenis bij het Hogue-onderzoek zei Dong dat als hij zich ervan bewust was geweest dat internationale studenten ten onrechte op zijn nominatie hadden gestemd, hij deze zou hebben tegengehouden.
“Ik heb geen aandacht besteed aan het vervoer van internationale studenten omdat… ik het niet als een onregelmatigheid zag”, zei hij.
Dong’s campagneleider, Ted Lojko, getuigde dat ook hij niets wist van de busladingen studenten.
De verkiezing van 2019 zou echter niet de eerste keer zijn dat een campagne ervan wordt beschuldigd te profiteren van niet-kiesbare kiezers, of de eerste beschuldiging dat niet-kiesbare burgers proberen te stemmen in een nominatiewedstrijd.
Beschuldigingen van smerige trucs en partijleiderschap die wijzen op een nominatiewedstrijd voor de kandidaat van hun voorkeur zijn waarschijnlijk zo oud als de nominatiewedstrijden zelf. Wat nieuw lijkt, is dat buitenlandse staten – zoals China, Iran of India – dezelfde soort ‘dubieuze’ tactieken gebruiken die binnenlandse politieke agenten al tientallen jaren gebruiken.
Het rapport van Hogue maakt duidelijk dat het benoemingsproces zelf kwetsbaar is als het gaat om het verdedigen van de Canadese democratie tegen buitenlandse inmenging.
“Dit incident (in Don Valley North) laat duidelijk zien in hoeverre nominatiewedstrijden een toegangspoort kunnen zijn voor buitenlandse staten die zich willen bemoeien met ons democratische proces”, aldus het rapport van Hogue.
Hoewel dit voor rechter Hogue misschien duidelijk is, is het minder duidelijk wat er gedaan kan worden om dit te voorkomen.
Als een vreemd land heimelijk de Canadese politiek zou willen beïnvloeden, zou het de riskante route kunnen kiezen om zich te bemoeien met algemene verkiezingen, die worden gehouden wanneer veiligheidsdiensten en verkiezingsfunctionarissen zeer alert zijn en het publiek meer aandacht besteedt.
Of ze zouden kunnen kijken naar nominatiewedstrijden in zogenaamde veilige zetels – een conservatieve zetel in Alberta bijvoorbeeld, of een liberale zetel in het hart van het centrum van Toronto – en proberen te beïnvloeden wie de nominatie wint. Op die plaatsen kan het winnen van de nominatie bijna een reis naar Ottawa garanderen.
Op federaal niveau worden de nominaties grotendeels overgelaten aan de partijen zelf, met vrijwel geen onafhankelijk toezicht op de wedstrijden.
Elections Canada speelt een beperkte rol bij het toezicht op de financiële opbrengsten om naleving te garanderen. Het lost geen geschillen over vermeende twijfelachtige tactieken op – laat staan dat er mogelijke gevallen van buitenlandse inmenging worden onderzocht.
Daar is een goede reden voor, meent DeLorey.
‘Als de partij haar regels wil veranderen en alleen kandidaten wil benoemen, kan ze dat doen. Het is echt niet de plaats van Elections Canada of welke andere entiteit dan ook om daarover in te gaan. De partij moet haar eigen verantwoordelijkheid nemen voor haar lidmaatschap en haar fundamentele of huidige waarden en deze op die manier toepassen”, aldus DeLori.
In plaats van toezicht van buitenaf in te voeren, zei DeLorey dat partijen de waarschuwing van Hogue serieus moeten nemen – dat nominaties een vector kunnen zijn voor buitenlandse inmenging – en hun eigen proces dienovereenkomstig moeten benaderen.
Jack Siegel, een advocaat met een lange geschiedenis van betrokkenheid bij de Liberale Partij, deelt deze mening. Als iemand die zegt dat hij persoonlijk toezicht heeft gehouden op meer dan honderd nominaties, vroeg Siegel zich af hoe van partijvrijwilligers wordt verwacht dat ze nominatiewedstrijden onderzoeken op mogelijke buitenlandse inmenging.
“Als we naar deze factoren willen kijken – en ik denk dat we ons moeten afvragen: ‘hoe gaan we aan de informatie komen?’ – dat is waar je het proces en de uitdaging waarmee we worden geconfronteerd wilt aanpakken, voorbij het niveau van het individuele lid of de kandidaat voor het partijlidmaatschap”, zei Siegel in een interview.
“Omdat op dat moment, Cijfers en het vermogen om redelijke controles uit te voeren brengen je ver, zeker buiten wat mijn comfortzone zou zijn. Hoe lossen we dit op? Want onthoud, elke keer dat je een fout maakt, wijs je iemand af die daar recht op heeft, je wijst hem of haar af van het politieke proces.”
Global News nam contact op met liberalen, conservatieven en Nieuwe Democraten om te vragen of zij voorstander zouden zijn van meer toezicht op hun benoemingsprocessen. Geen van de partijen heeft die vraag beantwoord.
Een woordvoerder van de Liberale Partij beweerde in een verklaring dat de partij de strengste nominatieregels in de Canadese politiek hanteerde.
“Al onze open nominatiekandidaten werden genomineerd door lokaal geregistreerde liberalen, in processen die volledig voldeden aan al onze nationale nominatieregels die van kracht waren op het moment van hun nominatie”, schreef hij Parker Lund in een verklaring aan Global.
In een verklaring van een woordvoerder noemde Lucy Watson, nationaal directeur van de NDP, hun nominatieproces ‘rigoureus’.
“Na elke verkiezing vormt onze federale raad een commissie om het benoemingsproces van de vorige verkiezingen te beoordelen en regels voor de volgende verkiezingen te ontwikkelen. Deze regels weerspiegelen onze waarden en prioriteiten. We hebben bijvoorbeeld strikte criteria om eerlijkheid te garanderen in ons zoekproces voor kandidaten”, aldus Watson.
“Wij verwelkomen het tussentijdse rapport van rechter Hogue en zullen de aanbevelingen zorgvuldig onderzoeken. We zijn vastbesloten ervoor te zorgen dat de maatregelen van onze partij altijd een eerlijk en democratisch benoemingsproces garanderen.”
Sarah Fischer, directeur communicatie van de Conservatieve Partij, reageerde niet op een verzoek om commentaar. Donderdag ging ze echter naar de sociale media om beschuldigingen te uiten van ongepastheid in de race om de Conservatieve nominatie in Aurora-Oak Ridges-Richmond Hill.
Eén kandidaat, voormalig columniste van de National Post, Sabrina Maddeux, stapte donderdag uit de race en maakte explosieve beweringen dat de officiële lijst van leden van de partij in de strijd ‘milde aanvallen’ op haar ontving en de integriteit van de wedstrijd in twijfel trok.
Fischer vuurde in een openbare post op X, voorheen Twitter, terug dat de beweringen van Maddeux ‘volkomen onwaar’ waren.
“Het is gebruikelijk dat de partij klachten ontvangt van kandidaten voor de nominatie over hun concurrenten wegens vermoedelijk wangedrag en het gebruik van de krant”, schreef Fischer.
“We hebben zelfs een klacht ontvangen over de campagne van mevrouw Maddeaux waarbij huidige en voormalige partijleden een e-mail werden gestuurd terwijl ze geen toegang had mogen hebben tot de ledenlijst.”
Dit is het soort strijd dat Canadezen vaak zien bij nominatiewedstrijden, vooral bij wedstrijden waarbij een kandidaat een goede kans heeft om een zetel te winnen. Een ervaren politieke insider vertelde Global dat een veelgehoord gezegde bij nominaties is dat als je geen lei hebt, je waarschijnlijk geen kans hebt.
Bij gebrek aan echt toezicht zal de nominatie voor Aurora-Oak Ridges-Richmond Hill niet de laatste wedstrijd zijn waarin dit soort klachten voorkomen. En de Canadezen zullen blijven geloven dat partijen zichzelf kunnen beschermen tegen meer verraderlijke vormen van inmenging.