AILSA CHANG, HOST:
En ik ben Ailsa Chang in Taipei, Taiwan, waar ik als kind vaak kwam, omdat mijn familie daar eeuwenlang vandaan komt. Maar weet je, mijn hele leven heb ik mezelf nooit als Taiwanees beschouwd, ook al ben ik opgegroeid met het spreken van Taiwanees. Mijn ouders zeiden altijd: je bent Chinees, net als iemand als Emily Feng.
EMILY FENG, BYLINE: Hallo, Ailsa.
CHANG: Emily Feng van NPR bestrijkt China en Taiwan vanuit haar basis hier in Taipei.
FENG: Maar voor de duidelijkheid: mijn ouders zijn vanuit China naar de VS geëmigreerd.
CHANG: Dat klopt. En toch, Emily, zouden veel mensen jou en mij als Chinees beschouwen.
FENG: Ja. En identiteit is een uiterst gevoelige kwestie voor dit eiland met 23 miljoen inwoners. Want hoewel meer dan 90% van de mensen die in Taiwan wonen hun wortels hebben in het vasteland van China, identificeren de meesten van hen zichzelf nu alleen nog als Taiwanees in enquêtes. En dat is een enorme verandering ten opzichte van slechts 30 jaar geleden.
CHANG: Juist. En een deel van de reden dat we hier zijn, is omdat deze week echt belangrijke presidentsverkiezingen zijn. En voor veel kiezers staat bij deze verkiezingen de vraag centraal: wat betekent het om Taiwanees te zijn?
HSI-YIN: Ik ben blij dat we elkaar eindelijk hebben ontmoet.
CHANG: Ik ben Ailsa. Aangenaam.
Om beter te begrijpen hoe de Taiwanese identiteit zich door de generaties heen op dit eiland heeft ontwikkeld, brachten Emily en ik enige tijd door met vader, moeder en dochter.
CHEN YAO RAN: Steven.
CHANG: Steven. Ik ben blij dat we elkaar hebben ontmoet.
Eerst papa. Zijn Chinese naam is Chen Yao Ran. Hij is 67 jaar oud.
(OVERSTEKEN)
CHANG: Het is zo grappig. Emily vertaalt naar het Mandarijn en ik vertaal naar het Taiwanees (lacht).
FENG: Ik versta geen Taiwanees.
CHANG: En ik begrijp het Mandarijn niet zo goed. Chen’s dochter, Hsi-yin, was ook bij ons.
HSI-YIN: (gesproken in een niet-Engelse taal).
CHANG: Maar ze wilde niet samen met haar vader worden geïnterviewd omdat ze wist dat ze ruzie zouden krijgen over politiek. We ontmoetten elkaar allemaal bij het Chiang Kai-shek Memorial, dat bovenaan 89 treden staat, waarbij elke trede een jaar uit Chiangs leven vertegenwoordigt.
FENG: Oké. Ik was buiten adem. Dat deed hij niet. Ja, hij raakte niet buiten adem.
CHANG: In China leidde Chiang Kai-shek de Nationalistische Partij, die de burgeroorlog verloor van de Chinese Communistische Partij. Vervolgens vluchtte hij in 1949 naar Taiwan en legde de staat van beleg op het eiland af, die tot eind jaren tachtig duurde. Chiang Kai-shek is hier een controversieel figuur, maar Chen en veel mensen van zijn generatie respecteren hem nog steeds.
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: Hij wil Chiang Kai-shek bedanken omdat zonder hem China zou zijn binnengevallen en Taiwan niet zou bestaan zoals het nu doet.
CHANG: Chens familie woont al eeuwen op dit eiland. Hij groeide op in de noodtoestand bij gezinnen die net China waren ontvlucht. En de nieuwe regering leerde hem het communistische China als een vijand te beschouwen.
Had u toen u opgroeide werkelijk het gevoel dat er een verschil was tussen Taiwanezen zoals u en de vastelanders die ook hier in Taiwan waren?
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: “Nee.”
CHANG: Echt? Ze leken net zo Taiwanees als jullie vastelanders?
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: “Mijn voorouders kwamen van het vasteland van China.”
CHANG: En hoewel Chen zegt dat hij er trots op is dat hij uit Taiwan komt, heeft hij zichzelf altijd als Chinees beschouwd.
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: “Mensen van mijn generatie zullen vooral denken dat ze Chinees zijn.” En hij gelooft niet dat de generatie na hem zal denken dat zij Chinezen zijn. Baby’s die vandaag in Taiwan worden geboren, zijn geboren en getogen in Taiwan. Ze zullen denken dat ze Taiwanees zijn.
CHANG: Chen geeft toe dat zijn Chinese identiteit grotendeels voortkwam uit de manier waarop hij in de jaren zestig werd opgeleid, toen het openbare schoolcurriculum van het eiland alleen maar Chinese geschiedenis leerde. Pas in de jaren 2000 vervingen scholen een groot deel van dat leerplan door Taiwanese geschiedenis, en Chen zegt dat dit de reden is waarom zoveel jongere mensen in Taiwan zich tegenwoordig als uitsluitend Taiwanees identificeren.
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: “Deze Taiwanese identiteit is doelbewust gecreëerd. Het is tot stand gekomen door middel van onderwijs.”
CHANG: O, interessant. Je ziet het als een constructie.
FENG: Het concept verandert afhankelijk van je politieke perspectief en afhankelijk van het bestuur en de macht. En als er weer een regering komt, denkt hij dat het concept weer zal veranderen.
CHANG: Wat vindt u van de huidige president van Taiwan, Tsai Ing-wen, en de manier waarop zij omgaat met de betrekkingen tussen Taiwan en Peking?
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: “Verschrikkelijk.”
CHEN: (Geen Engels gesproken).
FENG: “Als je erover nadenkt, is Tsai Ing-wen zelf Chinees. De echte Taiwanezen zijn de inboorlingen. Alle anderen kwamen daarna hierheen. Zij zijn Chinezen. En er hoeven dus niet dit soort militaire spanningen te zijn in de regio. regio en iedereen zou gelukkiger zijn zonder.”
CHANG: Trouwens, tijdens dit hele interview luisterde Chen’s dochter, Hsi-yin, in stilte. En op een gegeven moment sms’te ze ons team: dit is wreed. We kregen pas de kans om haar te vragen wat ze daarmee bedoelde, totdat we eindelijk alleen met haar in de auto zaten.
HSI-YIN: Ik heb hem die vragen nooit gesteld. Vandaag is het eigenlijk de eerste keer dat ik hem zichzelf hoor uitleggen…
CHANG: Echt?
HSI-YIN: …Op deze heel duidelijke manier.
CHANG: Zie je, Hsi-yin en haar vader zijn het vaak oneens over wat het betekent om Taiwanees te zijn. En als het om identiteit gaat, zegt ze dat ze alleen maar Taiwanees is, en niet Chinees. Het was iets waar ze op kwam toen ze een paar jaar geleden in Groot-Brittannië in het buitenland woonde. In 2014 vond er thuis in Taiwan een groot politiek protest plaats. Het heette de Zonnebloembeweging, en mensen in Groot-Brittannië vroegen haar ernaar.
HSI-YIN: Ik herinner me dat moment nog steeds. Ik moest een beslissing nemen of ik Chinees of Taiwanees was. En zeker als je buitenlander bent in het buitenland, is dat gevoel sterker dat je je moet identificeren.
CHANG: Dus jullie kunnen kiezen wat jullie willen worden, jullie mensen.
HSI-YIN: Ja. Ik moet.
CHANG: Hsi-yin, 41 jaar oud, heeft het grootste deel van haar leven in een democratisch Taiwan geleefd met een open civiele samenleving. Tijdens de Zonnebloembeweging bezetten jongeren het wetgevende gebouw in Taipei, waarbij ze de buitensporige wens van de toenmalige Taiwanese president om de banden met China te versterken, verwierpen. Sommige van de demonstranten waren vrienden van Hsi-yin.
HSI-YIN: Ze brachten zichzelf in gevaar. Ik denk dat er maar één reden kan zijn. Omdat wij om het land geven. Het gaat ons om het systeem. Het maakt ons uit hoe we op dit eiland leven.
CHANG: Als je zegt dat we om het land geven, bedoel je Taiwan…
HSI-YIN: Ja.
CHANG: …Eiland?
HSI-YIN: Ja, het eiland, nou ja, het milieu. Ik weet niet hoe mensen het noemen als hun land niet als land wordt erkend. Wij hebben onze eigen president. Wij hebben onze eigen grondwet. Wij betaalden onze eigen belastingen aan onze overheid. Wij hebben ook ons eigen territorium. Dus wat is er mis mee om geen land te zijn?
CHANG: Dus toen je voor het eerst de behoefte begon te voelen om jezelf als Taiwanees te omschrijven, was dat dan politiek?
HSI-YIN: Ja.
(GELACH)
CHANG: Waarom?
HSI-YIN: Want als het niet politiek is, hoef je het niet te zeggen.
CHANG: Op dit moment kreeg Hsi-yin een telefoontje van haar moeder.
HSI-YIN: (gesproken in een niet-Engelse taal).
CHANG: Vandaag ontmoeten we de moeder en vader van Hsi-yi afzonderlijk omdat ze gescheiden zijn.
HSI-YIN: Ik denk dat ze zich een beetje zorgen maakt.
CHANG: (Lacht).
HSI-YIN: Ze is als…
CHANG: Ze maakt zich eigenlijk een beetje zorgen over haar dochter, Hsi-yin, die op haar werk niet in de problemen wil komen omdat ze in het openbaar over politiek spreekt. Daarom gebruiken we alleen namen voor Hsi-yin en haar moeder, Zhen-Zhen.
FENG: Emily Feng.
ZHEN-ZHEN: Emily.
FENG: We ontmoeten Zhen-Zhen op haar kantoor in Taoyuan.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: (Lacht).
FENG: We vertellen haar dat we blij zijn haar te ontmoeten. En Zhen-Zhen en Hsi-yin leiden ons naar binnen.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
FENG: Je kunt je schoenen uitdoen of niet.
CHANG: O.
FENG: In tegenstelling tot de vader van Hsi-yin, wiens familie al eeuwen in Taiwan woont, arriveerde de vader van Zhen-Zhen eind jaren veertig voor het eerst op het eiland als soldaat bij het leger van Chiang Kai-shek. Zhen-Zhen zegt dat haar vader altijd hoopte dat de nationalisten de Chinese Communistische Partij zouden verslaan, zodat hij op een dag zou kunnen terugkeren naar China, zijn thuisland.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Ze zegt dat toen Chiang Kai-shek hier zijn regering vestigde, hij iedereen onmiddellijk Mandarijn-Chinees liet spreken om één taal voor het eiland Taiwan te vestigen.
FENG: En de jonge Zhen-Zhen sprak heel goed Mandarijn.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Ze zegt dat ze als jong schoolmeisje werd geprezen omdat haar Mandarijn zo uitstekend was. Ze won zelfs vele dictie- en debatwedstrijden en won prijzen voor haar school.
FENG: Maar dan komt haar dochter, Hsi-yin, tussenbeide om nog een detail toe te voegen.
HSI-YIN: (gesproken in een niet-Engelse taal).
CHANG: Hsi-yin zegt dat alle studenten die betrapt werden op het spreken in een andere taal dan het Mandarijn in het openbaar, gestraft werden. Ze moesten op de grond knielen en een bordje om hun nek dragen waarop stond dat ze de regels hadden overtreden. Sommigen werden zelfs gestraft.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Maar Zhen-Zhen zegt dat ze dit niet vreemd vond. Zo was het toen.
FENG: Maar vele jaren later, nadat Taiwan overging naar de democratie, bracht Zhen-Zhens uitstekende Mandarijn haar in de problemen.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Ze herinnert zich dat ze in een taxi in het Mandarijn met de chauffeur zat te praten, en hij vond dat haar accent te Chinees klonk, dus dwong hij haar plotseling uit de auto te stappen. Het maakte haar zo boos. Ze dacht: ben ik niet Taiwanees zoals jij? Ik ben hier geboren en getogen.
FENG: Voor alle duidelijkheid: de grens tussen Taiwanees en Chinees is voor haar altijd vaag geweest.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Ze zegt: “Je mag je afkomst nooit vergeten. Het bloed van je voorouders stroomt door je aderen.” Ze zegt dus dat ze Chinees is, maar ze heeft ook haar hele leven in Taiwan gewoond. Ze houdt van dit land. Het heeft dus geen zin om te kiezen of ze Taiwanees of Chinees is. Voor haar is dit verschil alleen maar bureaucratisch.
Wat vindt u van uw dochter die zegt dat ze Taiwanees is? En dat zegt ze nu heel stellig. Hoe voel je je daarbij?
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Ze zegt dat ze de beslissing van haar dochter om zich als Taiwanees te identificeren altijd zal respecteren.
ZHEN-ZHEN: (Niet-Engelse taal).
CHANG: Toen Hsi-yin in het buitenland woonde, vroegen de vrienden van Zhen-Zhen of ze bang was dat haar dochter nooit meer terug zou komen.
FENG: Maar Zhen-Zhen zegt dat ze er zeker van was dat haar dochter naar Taiwan zou terugkeren omdat ze van hier komt.
CHANG: En inderdaad, Hsi-yin is naar huis teruggekeerd. In Taipei ben ik Ailsa Chang.
FENG: En ik ben Emily Feng.
(HET GELUID VAN MUZIEK)
ARI SHAPIRO, HOST:
Dit verhaal werd geproduceerd door Jonaki Mehta en Mallory Yu met Hugo Peng. Onze redacteur is Patrick Jarenwattananon.
Copyright © 2024 NPR. Alle rechten voorbehouden. Bezoek onze pagina’s met gebruiksvoorwaarden en licenties op www.npr.org voor aanvullende informatie.
NPR-transcripties worden direct gemaakt door NPR-artiesten. Deze tekst heeft mogelijk nog niet de definitieve vorm en kan in de toekomst worden bijgewerkt of herzien. Nauwkeurigheid en beschikbaarheid kunnen variëren. Het gezaghebbende record van de programmering van NPR is de audio.