OOp 1 september 1974 maakten twee mannen de snelste reis ooit tussen New York en Londen. De verbazingwekkende reis – met drie keer de snelheid van het geluid – duurde minder dan twee uur en vestigde een record dat 50 jaar later nog steeds staat.
Zelfs de machtige Concorde, die in 1996 het record vestigde voor de snelste commerciële transatlantische vlucht, liep bijna een uur achter.
Het Lockheed Blackbird SR-71-jet van de Amerikaanse luchtmacht had een bemanning van twee – piloot James Sullivan en verkenningssysteemoperator Noel Widdifield – die de reis tussen de twee steden in één uur, 54 minuten en 56 seconden voltooiden voordat ze triomfantelijk landden onder fanfare in de lucht tentoonstelling in Farnborough, Hampshire.
Widdifield, nu 83, verdeelt zijn tijd tussen Virginia en Florida in de VS. “In zekere zin was dit een standaardvlucht voor ons”, zei hij, terugkijkend op de gedenkwaardige dag. “Er was niets anders aan de manier waarop we met het vliegtuig vlogen. Maar in juli 1974 kregen we te horen dat we gingen proberen het wereldrecord voor het vliegen tussen New York en Londen, dat eerder was gevestigd door piloten van de Royal Navy, te verbreken. Er was veel mediabelangstelling.”
Het waren niet alleen opscheprechten in de luchtvaart. Amerika maakte een soort internationale PR-crisis door: slechts drie weken eerder was de in ongenade gevallen president Richard Nixon afgetreden in de nasleep van het Watergate-schandaal en was Gerald Ford beëdigd in het Witte Huis. Hij had nog steeds een kater van hun rampzalige betrokkenheid bij de oorlog in Vietnam. Het land had iets nodig om te juichen.
Er waren andere machinaties. zei Widdifield Waarnemer: “We wisten er toen nog niets van, maar achter de schermen waren er onderhandelingen tussen de VS en Groot-Brittannië over het baseren van de Blackbird SR-71 op Britse bodem.
“In Groot-Brittannië bestond hierover bezorgdheid, omdat men van mening was dat deze stap veel veren zou kunnen verstoren, vooral in het Midden-Oosten. Maar nadat we het record hadden gebroken en naar de vliegshow van Farnborough waren gevlogen, leek dat de deal te bezegelen, en Groot-Brittannië stond toe dat de SR-71’s daar werden gestationeerd.’
Widdifield was 33 jaar oud toen hij de historische vlucht maakte. Oorspronkelijk wilde hij machinist worden, maar nadat hij op 12-jarige leeftijd een USAF-vliegtuig laag over zijn huis zag vliegen, besloot hij dat hij piloot wilde worden.
Na het trainen en vliegen met B-52 bommenwerpers sloot Widdifield zich van 1971 tot 1975 aan bij het Blackbird SR-71 programma op de Beale Air Force Base in Californië, waarna hij met pensioen ging en tot 1982 deelnam aan het Amerikaanse ruimteprogramma.
Met het haar vliegen was vergelijkbaar met astronaut zijn. De bemanning droeg ruimtepakken en vloog op een hoogte van 80.000 voet (de maximaal toegestane hoogte voor de meeste commerciële vliegtuigen is 42.000 voet). Widdifield zei: ‘Het is daarboven gewoon een zwarte lucht. Je ziet de sterren, of de maan of de zon, afhankelijk van hoe laat het is.”
Hun vliegtuig vertrok vanuit Beale en moest langs de kust naar New York vliegen om te voorkomen dat er een sonische dreun boven bevolkte gebieden zou ontstaan en er grote materiële schade zou ontstaan. Hoog boven de stad bevond zich een onzichtbare “poort”, die het begin van de reis zou markeren. Met een snelheid van Mach 3,2 – drie keer de snelheid van het geluid en ongeveer 3.000 kilometer per uur – stormde de Blackbird door de poort en was de recordpoging onderweg.
Het vliegtuig moest twee keer bijtanken: bij het opstijgen, aansluitend op een tankvliegtuig boven Californië om bij te tanken, en halverwege de reis nabij Groenland.
Er was ook een incident dat van buitenaf eng leek, maar dat de bemanning accepteerde. De merel begon plotseling te “janken” – snel heen en weer bewegend – nadat hij de stuwkracht had verloren.
De Blackbird haalde lucht van voren om de motoren stuwkracht te geven, en het was gebruikelijk dat het inlaatapparaat bewoog, waardoor een motor tijdelijk veel van zijn vermogen verloor.
na het promoten van de nieuwsbrief
Widdifield zei: “Het automatische herstartsysteem trad in werking, waardoor de kegel, die niet goed uitgelijnd was, in beweging kwam en de motor opnieuw werd opgestart. Het was geen bijzondere zorg, behalve dat ik me afvroeg welk effect het zou kunnen hebben op het snelheidsrecord.”
Het vliegtuig passeerde zonder verdere incidenten de Londense “gate” en de Blackbird vloog Farnborough binnen, waar een enorme menigte wachtte en een persconferentie werd gehouden waarin Widdifield en Sullivan telefonisch contact hadden met de nieuwe president. “Een jaar later was er veel internationale berichtgeving”, zegt Widdifield, die zes plakboeken heeft. “Eén ding dat Jim en ik altijd hebben geprobeerd te benadrukken is dat, ook al krijgen wij tweeën de eer, er achter elke vlucht een enorm team staat.
“Als je al het ondersteunend personeel en de administratieve medewerkers in ogenschouw neemt en iedereen die zijn steentje bijdraagt om ons weer aan de praat te krijgen, dan heb je het over duizend mensen. Zij hebben het net zo hard nodig als Jim en ik.”
Widdifield, die al 63 jaar getrouwd is met zijn vrouw Ann en twee kinderen, vijf kleinkinderen en twee achterkleinkinderen heeft, rouwt om het verlies van zowel co-piloot Jim Sullivan, die in 2021 overleed, als de Blackbird SR-71, die werd in 1998 officieel buiten dienst gesteld.
Hij zei: “Jim en ik hielden contact, maar zagen elkaar daarna slechts een paar keer op SR-71-bijeenkomsten omdat we zo ver weg woonden.
“Ik was natuurlijk verdrietig toen het SR-71-programma eindigde. En ben ik verrast dat niemand ons record in 50 jaar heeft gebroken? Nee. Omdat er sindsdien geen enkel ander vliegtuig is ontwikkeld dat dit kan overtreffen.”