Na miljoenen jaren verborgen te hebben doorgebracht in rotsen, kunnen fossielen soms op een heel ander levend wezen lijken. Een schildpadfossiel kan zelfs een opvallende gelijkenis vertonen met een plant. Toen een team van paleontologen en paleobotanisten een plantenfossiel dat ongeveer twintig jaar geleden voor het eerst werd beschreven, opnieuw onderzocht, ontdekten ze dat het eigenlijk om een fossiel van een babyschildpad ging. De herontdekking wordt beschreven in een studie die op 7 december in het tijdschrift is gepubliceerd Paleontologie Electronica.
[Related: This 6-million-year-old turtle shell still has some DNA.]
De Colombiaanse priester Padre Gustavo Huertas verzamelde van de jaren vijftig tot de jaren zeventig rotsen en fossielen in de buurt van de stad Villa de Levy. De twee exemplaren die Pater Huertas vond waren kleine, ronde rotsen met lijnen die op bladeren leken, dus classificeerde hij ze als een soort fossiele plant. Huertas beschreef ze in 2003 als Sphenophyllum colombianum en dateren uit een tijd waarin dinosauriërs tussen 132 en 113 miljoen jaar geleden over de aarde zwierven (vroege Krijtperiode).
De leeftijd van dit fossiel en waar het werd gevonden, wekte de interesse van Fabiany Herrera, assistent-conservator van fossiele planten bij het Field Museum in Chicago en paleobotanist aan de Universidad Nacional de Colombia in Bogotá, Colombia, en zijn postdoctoraal student Héctor Palma-Castro.
“Ik ben geen schildpaddenexpert, noch een paleo-gewervelde [expert]maar mijn student Hector en ik wisten dat dit exemplaar geen fossiel blad was”, zegt Herrera PopSci. “Fossiele bladeren zijn meestal vrij plat bewaard en hebben geen botachtige textuur, dus we waren behoorlijk geïntrigeerd toen we het fossiel voor het eerst zagen.”
Op het eerste gezicht leken de fossielen, met een diameter van ongeveer vijf centimeter, op ronde knobbeltjes met bewaarde plantenbladeren Sphenophyllum. Toen merkten ze dat sommige belangrijke functies niet helemaal klopten. Ze doorzochten de fossielencollecties van de universiteit om andere planten te vergelijken, en het ontcijferen van de vorm en de rand van het blad in kwestie was een uitdaging. De lijnen op het fossiel leken niet op plantenaders, en Herrera en Palma-Castro dachten dat het misschien bot was.
Voor hulp wendde Herrara zich tot Edwin-Albert Cadena, een collega en paleontoloog die gespecialiseerd is in schildpadden en andere gewervelde dieren aan de Universidad del Rosario in Bogotá. Cadena onderzocht foto’s van het fossiel en geloofde dat het leek op de bovenste schaal van een schildpad die een schild wordt genoemd. Hij realiseerde zich dat het niet alleen om een schildpad ging, maar om een jong van een van de oudste uitgestorven schildpadsoorten ter wereld, dat wel 4,5 meter hoog kon worden.
“Aangezien de fossiele jonge boompjes werden gevonden in dezelfde rotsen waar een van de meest complete en oudste zeeschildpadden uit het vroege Krijt, bekend als Desmatochelys padillaIk geloof dat deze jonge boompjes mogelijk overeenkomen met deze uitgestorven soort”, zegt Cadena PopSci. “Desmatochelys padillai behoort tot een groep zeeschildpadden die bekend staat als protostegidsen, die de planeet tijdens het Krijt bewoonden en waartoe enkele van de grootste schildpadden behoren die ooit op aarde hebben geleefd.”
[Related: Gigantic fossils hint at super-sized 7,000-pound sea turtle.]
Cadena en zijn student, Diego Cómbita-Romero van de Universidad Nacional de Colombia, onderzochten de monsters verder en vergeleken ze met gefossiliseerde schildpadden en moderne schelpen.
“Toen we het exemplaar voor het eerst zagen, was ik verbaasd, omdat het fossiel de typische markeringen aan de buitenkant van het schild van een schildpad ontbeerde”, zei Cómbita-Romero in een verklaring. “Het was een beetje hol, zoals een kom. Op dat moment realiseerden we ons dat het zichtbare deel van het fossiel de andere kant van het schild was, we keken naar een deel van de schaal dat zich in de schildpad bevindt.”
Om de leeftijd te bepalen, keken ze naar de dikte van het schild en waar de ribben van het dier samensmolten tot stevig bot. De schildpad was waarschijnlijk tussen de 0 en 1 jaar oud op het moment van overlijden en bevond zich in de fase na het uitkomen met een licht ontwikkeld schild toen hij stierf. Cadena zegt dat het zeer zeldzaam is om fossiele babyschildpadden te vinden, omdat de botten in hun schild vrij dun zijn en na verloop van tijd gemakkelijk kunnen worden vernietigd.
Het team geeft Padre Huertas niet de schuld van deze fout, omdat de kenmerken waarvan hij dacht dat het bladeren en stengels waren, in werkelijkheid gemodificeerde ribben en wervels waren waaruit het schild van de schildpad bestaat. Cómbita-Romero en Palma-Castro noemden de exemplaren Turtwig naar de Pokémon die half schildpad en half plant is.
“In het Pokémon-universum kom je het concept tegen van het combineren van twee of meer elementen, zoals dieren, machines, planten, enz. Dus als je een fossiel hebt dat oorspronkelijk geclassificeerd was als een plant en dat een babyschildpad blijkt te zijn, komen er meteen een paar Pokémon in je op. In dit geval Turtwig, een babyschildpad met bladeren aan zijn kop”, zei paleobotanie postdoctoraal onderzoeker Palma-Castro in een verklaring. “In de paleontologie worden je verbeeldingskracht en je vermogen om je te verbazen altijd op de proef gesteld. Dit soort ontdekkingen zijn echt bijzonder omdat ze niet alleen onze kennis van het verleden vergroten, maar ook een venster openen naar de verschillende mogelijkheden van wat we kunnen ontdekken.”
Het team hoopt meer onderzoeken van deze monsters uit te voeren, waaronder het gebruik van micro-computertomografie om fijnere details van het bot en de anatomie te bekijken. Ze zijn ook van plan te zoeken naar nieuwe fossielen die bewaard zijn gebleven in dezelfde bolvormige rotsen en hopen beter bewaarde welpen en zelfs volledig intacte skeletten te vinden.
“Het grote publiek is de sleutel tot de ontdekking van nieuwe fossielen en meteorieten in de VS en Latijns-Amerika”, zegt Herrera. “Bij het Veldmuseum krijgen we jaarlijks veel vragen. De volgende keer dat je een interessant exemplaar tegenkomt en niet weet wat het is, vraag het dan aan een expert! Je zou een opwindende nieuwe soort of gesteente uit de geschiedenis van onze planeet kunnen ontdekken.”