Kristy Murray was er vanaf het allereerste begin bij. In 1999 maakte de epidemioloog en deskundige op het gebied van de tropische geneeskunde, nu hoogleraar kindergeneeskunde aan de Emory University, deel uit van een Centers for Disease Control and Prevention (CDC)-team dat reageerde op de eerste Amerikaanse uitbraak van het West-Nijlvirus in New York. “Dat was mijn eerste uitbraakopdracht”, zegt Murray Populaire wetenschap. In de stad waren dertig gevallen van onverklaarde encefalitis gemeld, en het was aan Murray en haar collega’s om uit te zoeken waarom. De oorzaak was aanvankelijk verwarrend. Mensen hadden verlammingsverschijnselen, “wat zeer ongebruikelijk is bij encefalitis”, legt ze uit, en ouderen vormden de meerderheid van degenen die in de slechtste toestand verkeerden, ondanks het feit dat virale verlamming vaak het meest voorkomt bij kinderen. Geen van de patiënten had enige relatie of duidelijke connectie met elkaar.
Om erachter te komen wat er aan de hand was, zei Murray dat zij en de rest van het CDC-team optraden als ‘ziektedetectives’. De eerste aanwijzing kwam uit het interviewen van familieleden van degenen die ziek waren. “Het enige dat steeds naar voren kwam, was dat veel van hen actief waren en veel tijd buiten doorbrachten”, zegt Muray. Van daaruit, en via huisbezoeken, heeft een CDC-entomoloog de potentiële bronnen tot Culex-muggen beperkt. Meerdere valse aanwijzingen en verwarrende testresultaten maakten uiteindelijk plaats voor de identificatie van het West-Nijlvirus nadat vogels in de Bronx Zoo encefalitis begonnen op te lopen. In totaal heeft het onderzoek ongeveer drie weken geduurd, vertelt Murray.
[ Related: Can we prevent a bird flu pandemic in humans? ]
Hoewel het aanvankelijke mysterie relatief snel werd opgelost (“vooral voor 1999”, merkt Murray op), bleven de onzekerheden rond West-Nijl bestaan. Wanneer en waar de ergste epidemieën zullen plaatsvinden, blijft onvoorspelbaar. Het is onduidelijk waarom sommige mensen geen symptomen hebben, terwijl andere infecties dodelijk zijn. Er is nog steeds geen vaccin of bewezen behandeling beschikbaar.
Het is 25 jaar geleden dat het door muggen overgebrachte virus voor het eerst werd aangetroffen in de VS. In die kwart eeuw verspreidde de ziekte zich vanuit New York naar alle 48 aangrenzende staten. “Het is overal, letterlijk op de hele kaart”, zegt Murray. “Er is geen ruimte in de [lower 48] waar je je echt kunt verbergen voor deze ziekteverwekker.” Elk jaar, inclusief 2024, worden gevallen van het West-Nijlvirus gemeld, met een piek tussen eind juli en oktober. Dit is wat u moet weten naarmate het seizoen van dit jaar vordert, wat we nog steeds niet weten en hoe experts aanbevelen uzelf te beschermen.
Hoe verspreidt het West-Nijlvirus zich?
Vogels zijn de belangrijkste gastheren en reservoirs voor het West-Nijlvirus. De ziekteverwekker wordt voornamelijk van gastheer op gastheer overgedragen via muggenbeten. Culex muggen, een geslacht dat wereldwijd voorkomt en vooral veel voorkomt in grote steden, zijn de belangrijkste vector die het virus overdraagt tussen vogels of van vogels op mensen of paarden. Mensen en andere zoogdieren die met de ziekte zijn geïnfecteerd, produceren niet voldoende concentratie virusdeeltjes om als reservoir te fungeren en vervolgens extra muggen te infecteren. “Mensen zijn wat wij een doodlopende weg noemen”, zegt Gonzalo Vazquez-Propkopec, ziekte-ecoloog en hoogleraar milieuwetenschappen aan de Emory University. Slechts een klein deel van de gevallen wordt tussen mensen overgedragen via bloedtransfusies en orgaantransplantaties.
Hoewel we het virus over het algemeen niet naar elkaar kunnen verspreiden, doen muggen veel werk om het zelf te verspreiden. “Het is zonder twijfel de meest voorkomende door virusvectoren overgedragen ziekte in de Verenigde Staten”, zegt Murray. “Het overtreft alle andere veruit.” Andere door vectoren overgedragen niet-virale ziekten, zoals de door teken overgedragen ziekte van Lyme, kunnen elk jaar meer mensen treffen. Maar Lyme is een bacteriële ziekte met een effectieve behandeling met antibiotica. Er is geen goedgekeurde therapie om West-Nijl te behandelen.
Is 2024 een slecht jaar voor West-Nijl?
CDC volgt gevallen van West-Nijl, samen met andere door geleedpotigen overgedragen ziekten, via ArboNET. Op 13 augustus heeft het federale agentschap 174 gevallen van West-Nijl bevestigd in 30 verschillende staten, met cijfers met dubbele cijfers in Texas, Louisiana, Nebraska, Nevada en Arizona. Hiervan waren er 113 ‘neuro-invasief’, of een ernstigere vorm van infectie die neurologische symptomen veroorzaakt, zoals encefalitis (zwelling van de hersenen) of meningitis, wat zwelling is van het membraan rond de hersenen. Tot nu toe zijn acht gemelde gevallen fataal gebleken.
Als je naar de aantallen gevallen in de West-Nijl van vorig jaar kijkt, klinkt minder dan 200 gevallen landelijk misschien niet zo veel. Het is echter relatief vroeg in het seizoen en elk bevestigd geval op dit moment vertegenwoordigt waarschijnlijk nog veel meer verborgen gevallen, zegt Murray.
Over het algemeen worden gevallen grotendeels ondergerapporteerd omdat veel gevallen asymptomatisch zijn en veel symptomatische infecties mild zijn en moeilijk te onderscheiden van andere virale infecties, legt ze uit. Koorts, uitslag op de romp, vermoeidheid, pijn en malaise zijn verantwoordelijk voor de meerderheid van de symptomatische West-Nijlgevallen. Vaak zoeken de geïnfecteerden geen behandeling of testen. Een klein deel van de infecties, minder dan één procent, wordt ernstiger en tast de hersenen en het zenuwstelsel aan en wordt ‘neuro-invasief’. Deze gevallen kunnen levensbedreigend zijn. Overlevenden van neuro-invasieve ziekten eindigen vaak met levenslange handicaps, zegt Kiran Thakur, hoogleraar neurologie aan de Columbia University, die onderzoek doet naar neuro-infectieziekten.
Maar zelfs die ernstige gevallen worden te weinig geteld omdat aanbieders niet altijd testen en de tests niet altijd positief zijn, zegt ze. In 2022 werden 827 bevestigde neuro-invasieve gevallen gerapporteerd aan de CDC, maar de dienst schat dat er tussen de 24.810 en 57.890 neuro-invasieve infecties hebben plaatsgevonden. Geschat wordt dat tot 15 procent van de neuro-invasieve gevallen dodelijk is, merkt Thakur op.
Vertragingen bij het testen en rapporteren betekenen ook dat het tijd kost voordat de CDC kennis neemt van een bevestigd geval. “Er is een vertraging bij het melden van gevallen, meestal ongeveer twee weken”, zegt Murray, en we zitten net in de piek van de transmissie.
Gezien deze kanttekeningen “zien we een paar gevallen meer dan nu het geval is [usually] Dat zou in deze tijd van het jaar gebeuren, net als bij enkele eerdere gevallen”, zegt Erin Staples, een arts en medisch epidemioloog bij de CDC-afdeling voor door vectoren overgedragen ziekten. De piek van de ziekte valt meestal eind augustus en begin september, zegt Staples.
Dat betekent echter niet dat we gegarandeerd zijn van een verschrikkelijk West-Nijlseizoen in het hele land. Voorspellen hoe het seizoen van dit jaar de komende maanden zal verlopen is “erg moeilijk”, zegt Staples Populaire wetenschap. Trends kunnen snel veranderen en veel variabelen dragen bij aan de ernst van een uitbraak.
Van jaar tot jaar variëren de niveaus en epicentra van de West-Nijl sterk. Het virus kan het ene seizoen in het noordoosten pieken en het volgende seizoen in het zuidwesten. In 2003 was er een grote epidemie, de tweede in 2012. Als gevolg hiervan beschouwen experts het als ‘cyclisch’, met een piek van eens in de tien jaar, zegt Vazquez-Prokopec. “Het lijkt erop dat we nog een sprong nodig hebben”, voegt hij eraan toe.
Klimaat en regenval zijn belangrijk. Warme temperaturen en voldoende luchtvochtigheid kunnen bijdragen aan een muggengroei. Ook het immuniteitsniveau van de vogel speelt een rol, zegt hij. Als de meeste vogels in de regio antilichamen hebben en de ziekte in een bepaald jaar vermijden, zullen er minder gevallen bij mensen zijn, omdat het reservoir kleiner is, legt Vazquez-Prokopec uit. “Het is een zeer complexe cyclus”, voegt hij eraan toe, waardoor het moeilijk is om nauwkeurig te voorspellen.
Ongeacht wat er de komende maanden gebeurt, merkt Staples op dat het nu een cruciaal moment is om preventieve maatregelen te nemen.
Hoe kunnen we het West-Nijlvirus beheersen?
Door het toezicht op muggen- en vogelpopulaties houden steden jaar na jaar de virusdreiging in de gaten. Daarnaast behandelen veel gemeenten ook voor Culex muggen met pesticidesprays die worden verspreid door vernevelende voertuigen en zich richten op waterlarven. Muggen hebben water nodig om zich voort te planten, dus het aanbrengen van insecticiden in afwateringssloten en stroomgebieden kan de populaties ervan helpen verkleinen zonder per ongeluk nuttige insecten zoals bestuivers te doden, zegt Vazquez-Prokopec.
De CDC doet onderzoek naar preventieve vaccins en antivirale behandelingen (en doet dat al jaren), zegt Staples – hoewel het ontwikkelingsproces, dat grote proeven op mensen vereist om de werkzaamheid te bewijzen, een uitdaging is voor zo’n onvoorspelbaar virus. Het zilveren randje van de Covid-19-pandemie is dat alternatieve routes voor goedkeuring en licentieverlening door de FDA duidelijker zijn geworden, voegt ze eraan toe.
Maar in de tussentijd kunnen individuen, zonder een vaccin of geneesmiddel waarop ze kunnen vertrouwen, hun eigen risico beperken door bronnen van stilstaand vocht rond hun huizen te elimineren (bijvoorbeeld het legen van emmers en kinderzwembaden). Dan zijn er gedragsinterventies.
“We moeten oefenen – niet in paniek raken, maar voorzichtig zijn”, zegt Vazquez-Prokopec. Muggen zijn niet alleen hinderlijk, ze zijn ook een probleem voor de volksgezondheid, zegt hij. Hij adviseert mensen dan ook om serieuze stappen te ondernemen om te voorkomen dat ze gebeten worden.
Insectenwerende middelen, vooral die geregistreerd bij de Environmental Protection Agency en aanbevolen door de CDC, zijn een cruciaal hulpmiddel. Het dragen van loszittende shirts en broeken met lange mouwen helpt ook beten te voorkomen. Mensen moeten vooral voorzichtig zijn als ze naar buiten gaan in de schemering en bij zonsopgang, wanneer de muggen het actiefst zijn. “Ik heb een blikje afweermiddel bij de voordeur en een ander bij de achterdeur, dus ik herinner het me [apply] voordat ik naar buiten ga”, zegt Staples.
[ Related: How to build a mosquito kill bucket ]
Het is nog steeds niet helemaal duidelijk waarom sommige mensen erg ziek worden, terwijl anderen asymptomatische infecties hebben. Sommige trends zijn echter duidelijk en van bepaalde groepen is bekend dat ze gevoeliger zijn voor het ernstige West-Nijlvirus. Mensen met een verzwakt immuunsysteem, inclusief degenen die medicijnen gebruiken voor auto-immuunziekten, moeten voorzichtiger zijn, zegt Staples. Mensen ouder dan 50 lopen ook een groter risico, zegt Murray. Ernstige neuro-invasieve ziekten worden vaker gemeld bij mannen, hoewel dit mogelijk komt doordat mannen hogere niveaus van andere risicofactoren hebben, zoals buitenshuis werken of comorbiditeiten zoals diabetes, merkt Thakur op. En uiteindelijk kan iedereen een ernstig geval krijgen.
Het West-Nijlvirus kan voor de meeste mensen goedaardig zijn en de ergste gevolgen kunnen zeldzaam zijn, maar preventieve maatregelen zijn eenvoudig en beschikbaar. Als de inzet zo hoog is, kun je het risico het beste serieus nemen, zegt Thakur. Bovendien zullen dezelfde strategieën om de West-Nijl te vermijden ook helpen de blootstelling aan andere door vectoren overgedragen ziekten zoals Dengue of Powassan te minimaliseren, voegt Staples toe. ‘Nog een goede reden om je afweermiddel te gebruiken’, zegt ze.
Nu deze gewoonte aanleren zal een goede gewoonte zijn voor onze opwarmende toekomst, waarin we allemaal bijtende insecten serieuzer willen nemen. Als gevolg van de klimaatverandering zullen de muggenseizoenen waarschijnlijk toenemen en zullen door vectoren overgedragen ziekten, waaronder de West-Nijl, zich verspreiden naar nieuwe regio’s waar mensen niet eerder zijn blootgesteld of immuniteit hebben. Naarmate de opwarming van de aarde voortschrijdt, “is dat een categorie ziekten waar ik me veel zorgen over maak”, zegt Thakur.