Parlementsvoorzitter Mohammad Bagher Ghalibaf en vijf andere conservatieven hebben hun deelname aan vervroegde verkiezingen op 28 juni goedgekeurd.
Teheran, Iran – Zes mensen, waaronder parlementsvoorzitter Mohammad Bagher Ghalibaf, zijn goedgekeurd om zich kandidaat te stellen voor vervroegde presidentsverkiezingen op 28 juni na de dood van president Ebrahim Raisi bij een helikoptercrash.
De Guardian Council, een grondwettelijk controleorgaan, keurde de kandidaturen van de voormalige nucleaire onderhandelaar Saeed Jalili en de burgemeester van Teheran, Alirez Zakani, goed, maar 74 anderen niet, wat nieuwe verkiezingen markeerde met een brede diskwalificatie van kandidaten.
De 62-jarige Ghalibaf, een voormalige commandant van de Iraanse luchtmacht van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC), was vier jaar voorzitter van het parlement, was van 2005 tot 2017 burgemeester van Teheran en was daarvoor politiechef. Hij stelde zich kandidaat voor het presidentschap in 2005, 2013 en 2017, toen hij zich terugtrok ten gunste van Raisi.
Jalili, de directe vertegenwoordiger van Opperste Leider Ayatollah Ali Khamenei in de Hoge Nationale Veiligheidsraad van het land, trok zich terug uit de verkiezingen van 2021 ten gunste van Raisi, die vrijwel onbetwist won.
De meest prominente onder degenen die zijn gediskwalificeerd zijn Mahmoud Ahmadinejad, de populistische voormalige president, evenals de gematigde kandidaat en voormalig drievoudig parlementsvoorzitter Ali Larijani – die beiden ook niet in aanmerking kwamen voor een kandidaatschap in 2021.
De Iraanse presidentsverkiezingen zouden in 2025 plaatsvinden, maar de stemming werd uitgesteld nadat Raisi op 19 mei omkwam bij een helikoptercrash in Noord-Iran. Van Raisi, 63, werd algemeen verwacht dat hij een nieuwe termijn aan de macht zou veiligstellen en was de topnaam die verband hield met de opvolging van de 85-jarige opperste leider van Iran.
Zeven anderen, waaronder minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdollahian, kwamen ook om bij de crash, die volgens het leger vorige maand in een voorlopig rapport niet het gevolg was van criminele activiteiten.
Zakani, die burgemeester van Teheran werd nadat hij in de race van 2021 was afgetreden ten gunste van Raisi, zei zondag na de kwalificatie op X in een post op X dat hij “door wilde gaan op het pad” van de overleden president.
Parlementariër Masoud Pezeshkian, voormalig minister van Binnenlandse Zaken en Justitie Mostafa Pourmohammadi, en Amirhossein Ghazizadeh Hashemi, hoofd van de Iraanse Martelaren Stichting, staan bovenaan de lijst van zes goedgekeurde kandidaten.
De 70-jarige Pezeshkian, een veteraan met vijf ambtstermijnen en voormalig minister van Volksgezondheid, is de enige kandidaat die de aanzienlijk verzwakte gematigde en hervormingsgezinde facties in het politieke landschap van Iran vertegenwoordigt.
Eshaq Jahangiri, een voormalige eerste vice-president in de gematigde regering van president Hassan Rouhani, behoorde tot degenen die door de Guardian Council werden gediskwalificeerd, samen met voormalig centrale bankchef Abdolnaser Hemmati, die in 2021 kandidaat mocht zijn en 8 procent van het totaal aantal stemmen kreeg. 2,42 miljoen stemmen.
De andere kandidaten vertegenwoordigen conservatieve en harde politieke facties, die aan bekendheid zijn gegroeid sinds de ineenstorting van het nucleaire akkoord van Iran met de wereldmachten uit 2015 na de eenzijdige terugtrekking van de Verenigde Staten in 2018.
Ghazizadeh werd in 2021 ook onderschreven en kreeg 3,45 procent, oftewel minder dan een miljoen stemmen. Raisi won het presidentschap met bijna 18 miljoen stemmen en een opkomst van 48,8 procent.
Het nucleaire programma en de Iraanse economie, geplaagd door hoge inflatie en sancties, zullen naar verwachting tot de onderwerpen behoren die besproken zullen worden tijdens vijf rondes van vier uur durende debatten die de staatstelevisie van plan is te houden voorafgaand aan de verkiezingen.
De opkomst bij de presidents- en parlementsverkiezingen is sinds 2020 gestaag gedaald, en bij de parlementsverkiezingen van maart 2024 was de opkomst 41 procent, het laagste niveau sinds de Islamitische Revolutie in 1979.