Het was het plotselinge vertrek van een van de meest omstreden leiders van de Ivy League: woensdagavond kondigde Nemat ‘Minouche’ Shafik, president van Columbia University, aan dat hij met onmiddellijke ingang zou aftreden.
Het nieuws werd met opluchting – en met een gezonde dosis voorzichtigheid – ontvangen onder studentendemonstranten, die geloven dat Shafika’s korte ambtstermijn aan de universiteit van New York zal worden bepaald door haar scherpe optreden tegen anti-oorlogsdemonstraties.
Het vertrek veroorzaakte veel emoties bij de 22-jarige Maryam Alwan. Onder hen voelen ze zich ‘persoonlijk gerechtvaardigd’.
Alwan was een van de studenten die afgelopen voorjaar protesten leidden toen de Israëlische oorlog in Gaza leidde tot een stijging van het dodental onder Palestijnen.
Studenten uit Columbia richtten in april voor het eerst een ‘Gaza-solidariteitskamp’ op op de campus, rond dezelfde tijd dat Shafik verscheen op een controversiële hoorzitting over antisemitisme voor het Amerikaanse Congres.
Hun doel was Colombia te dwingen afstand te doen van alle investeringen die verband hielden met de militaire campagne van Israël en op te roepen tot een staakt-het-vuren. Het kamp was een voorhoede: soortgelijke protestkampen waren al snel verspreid over instellingen voor hoger onderwijs in de VS en Canada.
Onder Shafiq schakelde de Colombiaanse regering echter de politie in om het kamp op te breken. Studenten kregen ook te maken met schorsingen en andere straffen voor deelname aan het protest.
Na het aftreden van Shafik zei Alwan, die zich samen met de groep Students for Justice in Palestine organiseert, dat ze overweldigd was door vastberadenheid. Ze is van plan haar strijd voor Colombia voort te zetten om zich te ontdoen van alle investeringen die profiteren van de oorlog.
“Ik heb geen illusies dat onze vraag naar desinvesteringen is bevredigd door het verwijderen van cijfers”, zei ze tegen Al Jazeera.
Verandering kost echter tijd, voegde Alwan eraan toe. Ze maakte een vergelijking tussen de gebeurtenissen van vandaag en eerdere protesten in Colombia tegen de oorlog in Vietnam.
“De president van Columbia uit 1968 trad in augustus ook laat af na een bron van hevige protesten”, zei Alvan, “maar het duurde veel langer voordat de studentenorganisatie haar doelen bereikte.”
“Hetzelfde zal waar blijken in de voortdurende strijd van onze generatie voor gerechtigheid en gelijkheid.”
Een turbulent mandaat
Het aftreden van Shafik maakte een einde aan haar korte maar tumultueuze ambtstermijn aan het hoofd van de 270 jaar oude universiteit. In haar aankondiging zei Shafik dat ze “probeerde een pad te volgen dat academische principes handhaaft en iedereen eerlijk en medelevend behandelt.”
Maar voor Carl Hart, hoogleraar psychologie, werden Shafik’s veertien maanden in deze rol gekenmerkt door een erosie van de principes die hij zijn studenten probeert bij te brengen.
“Ik was echt op zoek naar de kracht om erachter te komen hoe ik de klas voor kon zijn en eerlijk kon zijn”, vertelde hij aan Al Jazeera.
“Gedurende mijn carrière heb ik lesgegeven over het opkomen voor mensen die minder stem hebben, over het opkomen tegen onrecht. Ik smeek mijn studenten en vraag hen om bewijsmateriaal te gebruiken om dit te doen”, legde hij uit.
“En toen ze dat deden, werden ze gestraft.”
Hart voegde eraan toe dat hoewel bestuurders onderhandelingen voerden met demonstranten, ze bestraffend waren in hun aanpak. Het besluit om de politie van New York twee keer te bellen – op 18 en 30 april – om het kamp te ontruimen en demonstranten te verwijderen die een campusgebouw bezetten, bracht studenten en docenten in “onnodige risico’s”, zei hij.
De psychologieprofessor bekritiseerde ook wat hij zag als oneerlijke claims van antisemitisme in de protesten, gedeeld door Shafik en de regering van Columbia.
Toen Shafik op 17 april werd opgeroepen om te getuigen voor een commissie van het Congres, had Hart het gevoel dat ze had gecapituleerd voor wetgevers die probeerden politiek hooi op de zaak te krijgen.
De hoorzitting was getiteld ‘Columbia in Crisis: Columbia University’s Response to Anti-Semitism’ – en leden van het Congres beschuldigden studenten en docenten herhaaldelijk van discriminerende praktijken.
Bijzonder kwetsend was Shafiks openlijke discussie over de vermeende daden van de universiteitsprofessoren tijdens de hoorzitting, die volgens Hart hen een eerlijk proces ontzegde.
“Het was een schending van de principes die ons allen dierbaar zijn, niet alleen in de academische gemeenschap maar ook in dit land”, zei hij.
In de dagen na de hoorzitting kreeg Šafik te maken met een motie van wantrouwen tegen de Faculteit der Letteren en Wetenschappen.
De Raad van Toezicht bekritiseerde ook de acties van de regering tegen de demonstranten als een bedreiging voor de academische vrijheid, maar riep Šafik niet op om af te treden.
“Ik denk dat als gevolg van dit fiasco meer faculteitsleden op dezelfde lijn zullen staan als we het selectieproces hebben [of a new president]Hart toegevoegd. “Dus ik ben er vrij zeker van dat onze faculteitsleden zullen kijken en proberen iedereen die we krijgen ervan te overtuigen dat ze aanzienlijk beter zullen zijn in het begrijpen van wat we op dit gebied doen.”
‘Voorzichtig hoopvol’ op veranderingen
Nara Milanich, hoogleraar geschiedenis aan het aan Columbia gelieerde Barnard College, zag het vertrek van Shafik ook als een “welkome gelegenheid voor een grote reset.”
Ze riep de vervanger van Shafik op om zich in te zetten voor betrokkenheid bij docenten en studenten, en om “zich opnieuw te verbinden aan de kernwaarden van academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting en zich krachtig te verzetten tegen krachten van buitenaf die vijandig tegenover deze waarden staan.”
“Ik denk dat universiteiten voorzichtig hopen dat deze nieuwe regering een nieuwe bladzijde kan omslaan”, zei Milanich tegen Al Jazeera.
De nieuwe leiding moet ook de disciplinaire maatregelen tegen studentendemonstranten laten vallen, voegde ze eraan toe, en merkte op dat het kantoor van de officier van justitie in Manhattan de aanklacht tegen de meeste demonstranten die op de campus zijn gearresteerd al heeft ingetrokken.
Studentendemonstrant Alwan was een van de geschorste personen. Hoewel die straf niet langer van toepassing is, zei ze tegen Al Jazeera dat ze nog steeds te maken heeft met “een langdurig en extreem vertraagd disciplinair proces vanwege de gebeurtenissen van het voorjaarssemester”.
‘Wij zullen niet stil blijven staan’
Cameron Jones, een twintigjarige student stadsstudies en vooraanstaand organisator van de Colombian Jewish Voice for Peace, sprak ook de hoop uit dat de universiteit ‘een president zou benoemen die oprecht luistert naar studenten en docenten, in plaats van zich alleen te concentreren op de belangen van de gemeenschap’. Congres en donoren.”
“We zijn vastbesloten om ons activisme voort te zetten, omdat we begrijpen dat niet slechts één individu, maar een hele instelling medeplichtig is aan de aanhoudende genocide”, zei hij tegen Al Jazeera. “We zullen niet rusten totdat Colombia is ingenomen en Palestina vrij is.”
Toch uitte Jones zijn bezorgdheid over de manier waarop de universiteit van plan is te reageren op toekomstig activisme wanneer de studenten in september terugkeren voor het herfstsemester. Uit rapporten blijkt dat de universiteit overweegt haar openbare veiligheidsfunctionarissen toestemming te geven om de arrestaties uit te voeren.
“Er zijn deze zomer een aantal rapporten opgedoken waaruit blijkt dat de universiteit van plan is haar harde optreden tegen ons activisme te intensiveren”, aldus Jones.
“Dat is duidelijk [Shafik’s resignation] is een opzettelijke afleiding van de steeds autoritairder wordende praktijken van de universiteit.”