Marine Le Pen, leider van de extreemrechtse Nationale Assemblee (RN), voorheen bekend als Front National, vertelde woensdagochtend aan het Franse radiostation RTL dat ze “natuurlijk” zou deelnemen aan de antisemitismedemonstraties van zondag in Parijs. Op X, voorheen Twitter, schreef ze: “Onze landgenoten van het Joodse geloof hebben lange tijd te maken gehad met een ideologie waar ik altijd tegen heb gevochten: de islamistische ideologie.” Ze zei dat ze daar zou zijn, samen met RN-partijvoorzitter Jordan Bardell en andere gekozen partijfunctionarissen.
De voorzitter van de Franse Nationale Vergadering, Yaël Braun-Pivet, die opriep tot de mars samen met de president van de Franse Senaat – en wiens Joodse grootouders zich in Frankrijk vestigden nadat ze Duitsland en Polen waren ontvlucht – zei woensdag op de Franse televisie TF1 dat er waren geen politieke partijen uitgenodigd om deel te nemen en dat ze niet “naast” Le Pen zouden marcheren.
Franse RN en zijn geschiedenis van antisemitisme
Degenen die tegen het marcheren met de RN zijn in antisemitismedemonstraties hebben degenen eraan herinnerd die misschien vergeten zijn hoe de partij werd opgericht. In 1973 richtte Jean-Marie Le Pen, Marina’s vader, die vocht in de Algerijnse oorlog, een partij op met voormalige parachutisten, aanhangers van het Vichy-regime, antisemieten en ook leden van de gewelddadige extreemrechtse studentenorganisatie Groupe Union Defense ( GUD).
Bij verschillende gelegenheden is Jean-Marie Le Pen bestraft omdat hij de Holocaust en de Duitse gaskamers als een ‘detail’ van de geschiedenis noemde. Regeringswoordvoerder Olivier Veran vertelde het Franse radiostation Europe1 dat “het Franse rechtssysteem” Jean-Marie Le Pen had veroordeeld voor antisemitisme en dat de RN om die reden “geen plaats” had bij de demonstratie.
RN heeft een duidelijk pro-Israël standpunt
De afgelopen weken heeft Marine Le Pen het publiek in twijfel getrokken over aan welke kant zij staat in het huidige conflict in het Midden-Oosten. Ze beschreef de terroristische aanval van Hamas op Israël van 7 oktober als een “pogrom” en steunde het doel van de Israëlische regering om Hamas te vernietigen, dat door een aantal landen als een terroristische organisatie wordt geclassificeerd.
Het pro-Israëlische standpunt van de partij is niet nieuw. Nadat Marine Le Pen in 2011 haar vader verving als leider van het Front National, zette ze bekende antisemieten uit de partij, en uiteindelijk zelfs Jean-Marie zelf. Haar ‘de-demoniserings’-strategie had tot doel de partij, die ze in 2018 hernoemde, acceptabeler te maken voor brede delen van het electoraat, en de strategie werkte duidelijk, aangezien Le Pen erin slaagde haar aandeel in de stemmen bij de presidentsverkiezingen te vergroten. Volgens de laatste peilingen zou ze de eerste ronde van de presidentsverkiezingen met ruim 30 procent winnen als die vandaag zouden plaatsvinden.
Niet iedereen accepteert de verandering in het imago van de partij. “Voor mij is de deelname van Le Pen aan deze demonstraties strategisch gemotiveerd”, zegt Valerie Dubslaff van de Universiteit van Rennes. “Ik geloof niet dat de partij fundamenteel veranderd is. De nabijheid van Israël en de strijd tegen het antisemitisme laten een duidelijke boodschap zien: ‘Onze belangrijkste vijand blijft de islam’.”
Er waren inderdaad tegenstrijdige verklaringen van vertegenwoordigers van de RN. Bardella weigerde onlangs Jean-Marie Le Pen als antisemitisch te omschrijven, maar werd vervolgens blijkbaar gedwongen zichzelf te corrigeren onder druk van Marine Le Pen zelf.
Steun van nazi-jager Serge Klarsfeld
De koerswijziging van Le Pen heeft uiteraard ook gevolgen voor de joodse burgers van Frankrijk. Nu, na tientallen jaren van vijandigheid tussen de Joodse gemeenschap en extreemrechts, heeft er een verschuiving plaatsgevonden. Vorig jaar was Louis Aliot, de RN-burgemeester van Perpignan, de eerste extreemrechtse politicus die op Radio J verscheen, het radiostation van de Joodse gemeenschap in Parijs. Een paar dagen eerder overhandigde hij de 88-jarige joodse activist en nazi-jager Serge Klarsfeld de Orde van de Stad.
Velen begrepen destijds niet waarom Klarsfeld de medaille accepteerde.
De oprichter en voorzitter van de Sons and Daughters of Jewish Deportees uit Frankrijk zei dat hij de deelname van Le Pen aan de komende demonstraties tegen antisemitisme steunt. “Voor mij is het DNA van extreemrechts antisemitisme”, zei hij tegen het Franse dagblad Bevrijding. “Dus als ik zie dat een grote partij die uit extreemrechts is voortgekomen het antisemitisme en negationisme achter zich laat en richting republikeinse waarden marcheert, ben ik blij.”
Instrumentaliseert Le Pen de mars?
Ook de Raad van Frans-Joodse Instellingen (Crif) heeft zijn standpunt aangepast. Toen Marine Le Pen verscheen bij de mars ter herdenking van de antisemitische moord op Mireille Knoll in 2018, werd ze uitgejouwd. Dergelijke verontwaardiging bestond niet toen RN-politici opdaagden bij een recente pro-Israël-demonstratie georganiseerd door Crif.
Crif zei echter dat de RN zondag niet welkom zou zijn bij de mars. De president, Yonathan Arfi, beschuldigde de extreemrechtse partij ervan te proberen ‘de mars op een onfatsoenlijke manier te instrumentaliseren’ en zei dat Crif er tegen was om samen met ‘mensen te marcheren die erfgenamen zijn van een partij die is opgericht door voormalige medewerkers’.
De Franse socialistische, communistische en groene partijen zeiden dat ze een republikeins ‘sanitair cordon’ wilden vestigen bij de demonstraties en niet wilden toestaan dat de RN ze passeerde. Ondertussen weigert de linkse France Unbowed (LFI) helemaal deel te nemen aan de demonstraties. “Vrienden van onvoorwaardelijke steun voor bloedbad hebben hun bijeenkomst”, schreef LFI-leider Jean-Luc Melenchon op X, verwijzend naar de oorlog van Israël tegen Hamas. Hij heeft de aanval van Hamas van 7 oktober nog niet duidelijk veroordeeld.
Firewallbeperkingen tegen afstandsgevechten
Voor Jacob Ross, een onderzoeker bij de Duitse Raad voor Buitenlandse Betrekkingen die zich richt op de Frans-Duitse banden, laat het huidige debat de grenzen zien van de zogenaamde ‘firewall’ tegen extreemrechts in Frankrijk. Hij zei dat het aantal RN-burgemeesters in Frankrijk aangeeft dat het idee op gemeentelijk niveau al op de plank ligt en binnenkort op nationaal niveau kan worden verworpen.
Ross zei dat uit recente onderzoeken blijkt dat kiezers het ‘republikeinse blok’, zoals de alliantie van partijen tegen de RN heet, beu zijn geworden. Bovendien zei hij dat de RN op parlementair niveau meer steun krijgt van de conservatieve LR-partij. En uiteindelijk, zo zei hij, willen de Franse kiezers eenvoudigweg niet langer te horen krijgen op wie ze wel of niet kunnen stemmen.
Dit artikel is oorspronkelijk in het Duits gepubliceerd.