Premier Benjamin Netanyahu maakt al wekenlang kenbaar dat hij van plan is een grootschalig offensief te lanceren tegen Rafah, de stad in het zuiden van Gaza, waar nu meer dan een miljoen Palestijnen wonen die een veilige haven zoeken in het door oorlog verscheurde gebied. Netanyahu en zijn bondgenoten willen de sporen van de militante groep Hamas in de stad uitwissen – ongeacht het scepticisme van experts die geloven dat de islamitische organisatie nog lang niet verslagen is of de zorgen van buitenlandse diplomaten en hulpverleners die vrezen voor de burgerslachtoffers die zullen vallen. zal volgen op een Israëlische aanval.
De grote stap zou een paniekerige vlucht van honderdduizenden Gazanen teweegbrengen, van wie velen in de stad arriveerden nadat hun huizen en buurten in andere delen van Gaza na oktober door het Israëlische leger waren verwoest. 7 oorlog tegen Hamas. Maandenlang wordt er gespeculeerd over de vraag of Egypte tienduizenden Palestijnen zal laten vluchten naar de veiligheid in de Sinaï-woestijn. Caïro wil de toestroom van vluchtelingen niet erkennen, gezien zowel de eigen zorgen over de binnenlandse veiligheid als de grotere pan-Arabische zorg dat de Palestijnen verhinderd zullen worden naar hun thuisland terug te keren, net als de vorige generatie Palestijnse vluchtelingen.
Volker Turk, het hoofd van de mensenrechten van de VN, zei dinsdag dat leiders over de hele wereld ‘het eens zijn over de noodzaak om de burgerbevolking die vastzit in Rafah te beschermen’.
De regering-Biden en belangrijke Europese partners van de Verenigde Staten hebben er bij Netanyahu op aangedrongen de intensieve Rafah-operatie te herzien. In een telefoongesprek met de Nederlandse premier zei de Egyptische president Abdel Fattah El-Sisi woensdag dat een grondoffensief ‘catastrofale gevolgen’ zou hebben voor zowel de humanitaire situatie in het door oorlog verscheurde Gaza als de bredere ‘regionale vrede en veiligheid’.
Donderdag, te midden van wekenlange discussies in de achterkamertjes, leek het erop dat het momentum voor een soort politiek akkoord weer was opgelaaid. Een Egyptische delegatie zal vrijdag naar Israël afreizen om de ‘veiligheidscoördinatie’ te bespreken, vertelde een Israëlische functionaris aan mijn collega’s, wat misschien een signaal is van een hervatting van de inspanningen om een staakt-het-vuren en een overeenkomst voor de vrijlating van gijzelaars veilig te stellen, na maanden van vluchtige indirecte gesprekken tussen Israël, Hamas en hun tussenpersonen. .
De laatste ronde van diplomatie komt op een moment dat de langverwachte aanval op Rafah ophanden leek. Het tempo van de Israëlische luchtaanvallen op de stad is deze week toegenomen. De hoofdwoordvoerder van Netanyahu zei dat Israël “voorwaarts zou gaan” met de Rafah-operatie. Aan de rechterzijde van de premier hebben extremistische ministers in zijn coalitie al gedreigd de steun voor zijn regeringsmandaat in te trekken als hij de spreekwoordelijke klus niet geklaard krijgt.
Netanyahu kreeg ook te maken met andere binnenlandse druk. Massale anti-regeringsprotesten zijn de afgelopen weken teruggekeerd in de straten van Tel Aviv, waarbij demonstranten er bij Netanyahu op aandringen prioriteit te geven aan de vrijlating van Hamas-gijzelaars – boven zijn brede, verklaarde militaire doelstellingen – en ook nieuwe verkiezingen eisen. De premier heeft een enorme goedkeuringsscore na de dodelijke terreuraanval van Hamas op 7 oktober op Israël; nieuwe verkiezingen zouden hem waarschijnlijk uit de macht dwingen.
“Netanyahu heeft geen interesse in het geven van dit geschenk”, schreef Ravit Hecht van Haaretz, verwijzend naar de premier die verkiezingen toestond die hij waarschijnlijk zou verliezen. ‘Hij portretteert het woord ‘verkiezingen’ als crimineel en onpatriottisch. Zelfs als hij wordt gedwongen te beloven dat hij zich daaraan zal houden, zal niemand hem geloven.”
Ondertussen blijft het beeld in Gaza somber. Als ze niet naar Egypte gaan, zouden de inwoners van Rafah door het Israëlische offensief gedwongen kunnen worden om naar andere delen van het grondgebied te vluchten waar Israël al een spoor van vernietiging heeft geopend. In het noorden van Gaza denken Amerikaanse functionarissen en hulpgroepen dat er mogelijk al sprake is van hongersnood, hoewel een sterke stijging van de humanitaire hulp de afgelopen dagen tot enig optimisme heeft geleid.
Maar de ontwikkeling zou het begin van een offensief kunnen markeren. “Sommige analisten zien zowel toegenomen militaire activiteit als een humanitair offensief, evenals tekenen van nieuwe tentensteden in centraal Gaza, als voorlopers van de invasie van Rafah”, rapporteren mijn collega’s.
Humanitaire organisaties die toegang hebben tot Gaza beweren dat andere delen van het grondgebied slecht zijn toegerust om de toestroom vanuit Rafah op te vangen. Sacha Myers, mediamanager van Save the Children, beschreef het tafereel in de stad Khan Younis, ten noorden van Rafah, die volgens een aantal hulpfunctionarissen grotendeels verwoest was.
“Ik ben in veel oorlogsgebieden en rampen geweest, maar ik ben nog nooit in een situatie geweest waarin, zover het oog reikt, elk gebouw puin is”, zei Myers in een e-mail. “In sommige conflicten zie je verwoestingen, maar er zijn gaten tussen de schade en de gebouwen die nog overeind staan. Hier – je draait 360 graden – is elk gebouw zwaar beschadigd of ligt een ruïne op de grond. En niet slechts één of twee straten, maar tientallen straten.”
In een brief aan president Biden, ondertekend door de leiders van meer dan vijftig internationale humanitaire non-profitorganisaties, waaronder CARE en het International Rescue Committee, riep het Witte Huis op tot meer actie om Palestijnse levens te beschermen en de haperende, belaagde humanitaire inspanningen te redden. Het waarschuwde dat een invasie van Rafah, als het huidige knooppunt voor de internationale humanitaire hulpstructuur in Gaza en de locatie van belangrijke pakhuizen en distributiecentra, een klap zou toebrengen aan de hulpinspanningen in het gebied.
“Wij zijn van mening dat als er een offensief plaatsvindt en de hulpstructuur in de hele Gazastrook instort, er geen geloofwaardig of haalbaar humanitair plan is om te voorkomen dat honderdduizenden mensen verhongeren”, aldus de brief.