Een jaar later rouwen om het verlies van moeders, vaders en kinderen

Een jaar later blijven de beelden van de catastrofale overstroming die de Libische kuststad Derna overspoelde, waarbij duizenden mensen omkwamen, gegrift in de herinneringen van degenen die het overleefden.

“Het leven is gestopt. Het lichaam zelf leeft nog. Ik ben niet dezelfde persoon”, zegt Abdul Aziz Aldali, een jonge bewoner.

Hij verloor zijn moeder, vader en neven, die de nacht in hun huis waren komen doorbrengen, toen storm Daniël in de nacht van 10 september de stad trof.

“Ik beschouw ze als martelaren. Mijn buren, de familie Nasser, verloren 24 martelaren. Het water bereikte hen het eerst”, zegt de heer Aldali.

Derna werd gebouwd in de delta van de Wadi Derna-rivier. De stroom stroomt door twee dammen voordat ze de stad doorkruist en uitmondt in de zee.

Ongewoon zware regenval – in combinatie met het onvermogen om de verouderde infrastructuur in stand te houden – overweldigde de dammen, die uiteindelijk op 11 september rond 02.00 uur lokale tijd barstten.

“Er ging een enorme golf voorbij [the house]. Het water vulde in minder dan een seconde twee verdiepingen. Het water bewoog in het donker door ons huis”, herinnert de heer Aldali zich.

“Het water voerde mij op en neer. Ik zwem heel goed, maar het is moeilijk onder controle te houden als het water je steeds omdraait.”

Uiteindelijk duwden de golven hem eruit.

“Ik zag een netwerktoren. Er kwam een ​​golf en duwde me ernaartoe, dus ik greep hem vast en probeerde zoveel mogelijk weerstand te bieden.”

De watervloed trof de stad met een geschatte kracht van 24 miljoen ton en spaarde niemand.

“Ik keek naar mensen – kleine kinderen die niet gered konden worden. Degenen die voorbestemd waren om te leven, overleefden. Degenen die niet zijn overleden”, herinnert de heer Aldali zich.

Net als veel andere inwoners verliet de heer Aldali de stad. Hij is nu verhuisd naar Umm al-Rizam, een schilderachtig dorpje op 40 minuten rijden ten zuiden van Derna.

Volgens het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (Ocha) zijn ruim 5.900 mensen omgekomen, en nog eens 2.380 worden vermist in de stad met ongeveer 90.000 inwoners.

De lokale bevolking is van mening dat het dodental als gevolg van de overstroming veel hoger is.

“Bijna al mijn vrienden hebben een familielid verloren. Mensen in Derna geloven dat meer dan 10.000 mensen zijn omgekomen bij de overstromingen”, zegt journalist Dernawi Johr Ali, die nu in de Turkse hoofdstad Istanbul woont en de ontwikkelingen in zijn geboortestad volgt.

Voor veel Dernawi wordt het verliestrauma nog verergerd door de kwellende onzekerheid omdat ze het lot van hun vermiste familieleden niet kennen.

“Ik heb het net gevonden [the bodies] mijn neven”, zegt meneer Aldali. “Deze wereld is niets waard zonder mijn ouders. Ik vraag Allah alleen om mij met hen in de hemel te herenigen.”

Het directoraat-generaal voor de opsporing en identificatie van vermiste personen (Gasimp) heeft de afgelopen twaalf maanden DNA-monsters van menselijke resten verzameld in de hoop overeenkomsten te vinden met overlevende familieleden.

“We hebben de lichamen verzameld, monsters genomen van tanden en andere botten, rapporten over de doodsoorzaak opgesteld en de lichamen begraven”, zegt Gasimp-directeur Dr. Kamal Sewi.

Maar het vinden van de stoffelijke resten van de slachtoffers is lastig gebleken, waarbij sommige lichaamsdelen tot wel 60 km uit de zee of onder ingestorte gebouwen zijn ontdekt.

Er is een speciale begraafplaats aangelegd voor de slachtoffers aan de rand van Derna, maar de graven blijven naamloos omdat de meeste lichamen niet officieel zijn geïdentificeerd, waardoor duizenden gezinnen zonder de sluiting blijven waar ze zo wanhopig naar verlangen.

Numerieke codes worden binnen en buiten elke graflocatie bewaard. Zij krijgen uiteindelijk een naam als het DNA van de overledene overeenkomt met dat van een levend familielid.

De omvang van de verplaatsing als gevolg van de overstroming bemoeilijkte deze identificatiestap echter.

“Het is gemakkelijker om DNA-monsters van directe familieleden zoals ouders of broers en zussen te matchen”, zegt Dr. Sewi, maar het vinden van die naaste familieleden was een uitdaging.

“Mensen zijn de stad uitgetrokken omdat ze geen huis meer hebben, maar ze zijn niet gekomen om de verdwijning te melden”, zegt dr. Naaien.

Dit heeft het identificatieproces verder vertraagd, omdat teams moeten zoeken naar familieleden in de tweede of derde generatie, waardoor DNA-vergelijkingen ingewikkelder worden.

“[Identification] het is geen proces dat een of twee maanden in beslag zal nemen”, zegt dr. Naaien.

Maar terwijl de levens van veel Dernawi’s in het ongewisse blijven terwijl ze wachten op nieuws over hun dierbaren, is de wederopbouw van de stad in volle gang.

Wegen zijn vrijgemaakt, scholen en moskeeën worden gerepareerd en er zijn nieuwe huizen verrezen.

De zogenaamde Koreaanse gebouwen, een complex van wit geschilderde hoge woonblokken, werden de trots van de lokale autoriteiten, die ook persrondleidingen organiseerden om het voltooide werk te laten zien.

Het werd voltooid ruim tien jaar nadat de regering van toenmalig heerser Muammar Gaddafi een Zuid-Koreaans bedrijf de opdracht had gegeven om het complex te bouwen.

De bouwwerkzaamheden werden na het uitbreken van de burgeroorlog in 2011 opgeschort, maar werden na de overstromingen hervat.

Sommige ontheemde families zijn ook teruggekeerd naar Derna, aangetrokken door het vooruitzicht op een compensatie van maximaal 100.000 Libische dinar ($21.000; £16.000) en gesubsidieerde huur.

Maar de financiële hulp aan sommige gezinnen is – samen met de wederopbouwinspanningen – vertraagd door bureaucratische knelpunten en beschuldigingen van financieel wanbeheer.

Een bron bij onderzoeksnieuwsorganisatie The Sentry vertelde de BBC dat het proces “ondoorzichtig” leek en duidelijke regels ontbeerde.

“Sommige gezinnen die dachten dat ze in aanmerking kwamen, wachten nog steeds”, voegde hij eraan toe.

Er bestaat ook toenemende bezorgdheid dat de slachtoffers van de overstromingen pionnen zijn geworden in een machtsstrijd tussen de rivaliserende regeringen van Libië, gevestigd in de hoofdstad Tripoli en de oostelijke stad Benghazi.

Belqasem Haftar – de zoon van de militaire sterke man generaal Khalifa Haftar, die Oost-Libië regeert – leidt de herstelinspanningen via het Derna Reconstruction Fund.

Met meer dan 2 miljard dollar toegewezen aan het fonds, geeft dit de Haftars een enorme invloed om hun machtsbasis uit te breiden.

“Het is een blanco cheque zonder toezicht”, vertelde de Libische analist Anas El Gomati, hoofd van het onderzoekscentrum van het Sadeq Instituut, aan persbureau AFP.

Een woordvoerder van het Libische Nationale Leger van generaal Hattar reageerde niet op een verzoek van de BBC om commentaar.

De bron van de Sentry, die er de voorkeur aan gaf anoniem te blijven vanwege de gevoeligheid van de kwestie, zei dat de gouverneur van de Libische centrale bank het land was ontvlucht na botsingen met de regering daar.

“Het geld dat was toegewezen voor de wederopbouw van Derna heeft ertoe bijgedragen dat de centrale bank in Tripoli dichter bij de familie Haftar kwam te staan, maar de regering in Tripoli was daar fel tegen”, voegde hij eraan toe.

Terwijl de machtsstrijd en de chaos blijven woeden, proberen Dernawi’s, net als de heer Aldali, voorzichtig hun leven weer op te bouwen.

“We vragen mensen om te bidden voor degenen achter het onderhoud waarvan we nu getuige zijn en dat het land er beter uitziet dan het was. Moge Allah genade met hen hebben”, zegt hij.