De VN-Veiligheidsraad stemde vóór een resolutie waarin wordt opgeroepen tot grootschalige hulpleveringen aan Gaza in een poging de onmiddellijke dreiging van hongersnood en dodelijke epidemieën te beteugelen.
De resolutie eiste echter geen stopzetting van de vijandelijkheden, waartegen de VS zich verzetten, die ook aandrongen op het schrappen van de clausule die de VN de exclusieve controle geeft over humanitaire leveringen.
In plaats daarvan deed hij alleen een beroep op het scheppen van ‘voorwaarden voor een duurzame stopzetting van de vijandelijkheden’.
De resolutie roept op tot de onmiddellijke benoeming van een humanitaire coördinator van de VN om leiding te geven aan de taak om de huidige schamele stroom humanitaire goederen naar Gaza te vergroten, en eist dat de betrokken partijen – vooral met de onuitgesproken vermelding van Israël – de coördinator volledige medewerking verlenen.
VN-secretaris-generaal Antonio Guterres was echter sceptisch dat alleen de resolutie, zonder een staakt-het-vuren, de voorwaarden zou scheppen voor een effectieve hulpoperatie.
“Ik hoop dat de resolutie van de Veiligheidsraad van vandaag de levering van broodnodige hulp kan helpen verbeteren, maar een humanitair staakt-het-vuren is de enige manier om tegemoet te komen aan de wanhopige behoeften van de bevolking van Gaza en een einde te maken aan hun aanhoudende nachtmerries”, zei Guterres op sociale media.
“Veel mensen meten de effectiviteit van de humanitaire operatie in Gaza af aan het aantal vrachtwagens van de Egyptische Rode Halve Maan, de VN en onze partners die hulp over de grens mogen lossen. Dit is een vergissing’, zei de secretaris-generaal tegen verslaggevers.
“Het echte probleem is dat de manier waarop Israël dit offensief uitvoert enorme obstakels creëert voor de distributie van humanitaire hulp in Gaza.”
De stemming werd vier keer uitgesteld voordat donderdagavond een versie werd vrijgegeven die de regering-Biden zei te kunnen steunen. Ze verzette zich tegen de oproep tot onmiddellijke stopzetting van de vijandelijkheden en tegen de clausule die de VN als enige toezicht gaf op humanitaire leveringen.
Vrijdag stemden alle leden van de Raad vóór de door de Verenigde Arabische Emiraten voorgestelde resolutie, behalve de VS en Rusland, die zich onthielden.
Linda Thomas-Greenfield, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, zei dat Washington de resolutie met overweldigende meerderheid steunde, maar zich terughoudend opstelde omdat er geen enkele veroordeling in zat van de Hamas-aanval die de huidige oorlog had aangewakkerd.
Ze zei: “We zijn diep teleurgesteld en zelfs geschokt dat de Raad opnieuw niet in staat was de gruwelijke terroristische aanval van Hamas op 7 oktober te veroordelen.
“En ik kan niet begrijpen waarom sommige raadsleden dit kwaad in de weg staan en weigeren deze misdaden ondubbelzinnig te veroordelen.”
De Russische ambassadeur Vasiliy Nebenzja zei dat de VS de resolutie tandeloos hebben gemaakt.
“Uiteindelijk is de formulering waarover vandaag wordt gestemd extreem gesteriliseerd”, zei Nebenzya, eraan toevoegend dat de resolutie de Israëlische strijdkrachten volledige vrijheid van handelen gaf.
“Iedereen die voor de tekst stemt zoals deze momenteel is geformuleerd, zou daarvoor de verantwoordelijkheid dragen en in wezen medeplichtig worden aan de vernietiging van Gaza.”
Hij legde de terughoudendheid van Rusland uit en zei: “Als dit document niet door een aantal Arabische staten was gesteund, zouden we er uiteraard een veto over hebben uitgesproken.”
De permanente vertegenwoordiger van Israël, Gilad Erdan, noemde de focus van de resolutie op hulpmechanismen ‘onnodig en staat los van de realiteit’.
“Israël staat al de levering van hulp in de noodzakelijke omvang toe”, zei Erdan. Momenteel komen er elke dag ongeveer 200 hulpvrachtwagens Gaza binnen, wat volgens de VN en andere hulporganisaties een klein percentage is van wat nodig is voor een bevolking van ruim 2,2 miljoen mensen, van wie 90% ontheemd is.
De stemming kwam toen Israël zijn grondoffensief in Gaza uitbreidde, opdracht gaf tot nieuwe evacuaties in Burei, een stedelijk vluchtelingenkamp in het westen van de Gazastrook, en plannen aankondigde om meer grondtroepen te sturen om te vechten in het zuiden van Khan Younis.
Beide gebieden waren eerder veilig verklaard voor burgers die het noorden ontvluchtten. De Palestijnen die weken van intense luchtbombardementen overleefden, werden naar steeds kleiner wordende delen van Gaza gedreven.
Elf weken na het begin van het conflict is bijna 85% van de bevolking van Gaza ontheemd. Ze zijn koud, hongerig en geteisterd door ziekten, opeengepakt in overvolle schuilplaatsen en uitgestrekte tentenkampen, waar geen schoon water en weinig hygiënische omstandigheden zijn.
Ongeveer een kwart van de bevolking – een half miljoen mensen – wordt al geconfronteerd met catastrofale honger, en nu Gaza onder de blokkade staat, zal dat aantal naar verwachting snel stijgen. De gehele bevolking loopt een “dreigend risico op hongersnood”, waarschuwde de VN donderdag.
James Denselow, hoofd conflict en humanitaire belangenbehartiging van Save the Children, zei dat de resolutie bedoeld was om de broodnodige voorraden naar Gaza te helpen brengen door nieuwe grensovergangen en hulpcorridors te creëren, maar dat deze niet ver genoeg ging.
“Dit zou de afdaling naar een verdere humanitaire ramp kunnen vertragen als het op de een of andere manier aanleiding geeft tot het openstellen van het hulpaanbod”, zei hij. “Dit is allemaal positief en welkom, maar we moeten ons niet de illusie maken dat zelfs deze componenten van de hulpaanpak voldoende zijn.”
Gaza had een politiek proces nodig zodat het niet langer de gevaarlijkste plek ter wereld was om als kind, hulpverlener, medicus of journalist te zijn, zei hij.
“We kunnen praten over grensovergangen en het aantal vrachtwagens, maar tenzij die vrachtwagens en die hulp efficiënt binnen Gaza kunnen bewegen, of ze veilig kunnen zijn in Gaza, en we mensen kunnen toestaan om naar Gaza te gaan, [aid distribution points] veilig zijn – die allemaal geen teken van bestaan hebben – dan denk ik dat we de onderliggende problemen verkeerd begrijpen.”
Het International Rescue Committee zei: “Vanuit humanitair oogpunt een mislukking [UN security council] het is niet gerechtvaardigd om een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren te eisen.”
Meer dan 20.000 mensen werden gedood door Israëlische bommen en grondtroepen, de meesten van hen vrouwen en kinderen. Deze tol bedraagt bijna 1% van de vooroorlogse bevolking van Gaza. Duizenden doden werden begraven onder het puin in de verwoeste steden.
In totaal werd ongeveer een derde van de structuren in de gordel vernield of beschadigd, meldde de Associated Press. ‘Gaza heeft nu een andere kleur dan de ruimte. Het is een andere textuur”, zegt Corey Scher van het CUNY Graduate Center, die satellietbeelden gebruikte om de vernietiging in kaart te brengen.
Brig John Deverell, voormalig directeur defensiediplomatie bij het Britse Ministerie van Defensie en voormalig hoge Britse officier in de Palestijnse gebieden, riep Groot-Brittannië op om te gaan werken aan een nieuwe resolutie waarin wordt opgeroepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren.
“De resolutie is niet een beetje afgezwakt vergeleken met eerdere versies; het is volledig verwaterd”, zei hij.
‘Het roept op tot het ‘scheppen van voorwaarden’ die een duurzaam staakt-het-vuren mogelijk maken. Deze aanpak is achterwaarts-voorwaarts. In werkelijkheid moeten de gevechten nu stoppen, en dan kunnen we eraan werken om het permanent te maken.”
Benadrukkend dat nergens in Gaza veilig is, doodde een luchtaanval zes mensen, waaronder een kind, in een huis in de zuidelijke stad Rafah, waar Israël er bij burgers op aandrong veiligheid te zoeken, aldus de AP. Een journalist van het bureau zag hun lichamen in het ziekenhuis.
Vrijdag meldde de door Hamas geleide Gaza Gezondheidsautoriteit 20.057 doden, waarvan de meeste vrouwen en kinderen. Ruim 53.000 mensen zijn gewond geraakt, van wie velen waarschijnlijk geen medische behandeling zullen krijgen.
Het gezondheidszorgsysteem stort in en slechts negen van de 36 ziekenhuizen functioneren nog. Velen waren het doelwit van Israëlische aanvallen en invallen. Donderdag bestormden soldaten een Palestijns Rode Halve Maan-noodcentrum in het vluchtelingenkamp Jabaliya, waarbij paramedici en hulpdiensten werden weggevoerd, aldus de groep.
Israël geeft Hamas de schuld van burgerslachtoffers en zegt dat het faciliteiten zoals scholen en ziekenhuizen gebruikt als schild voor militaire activiteiten.
Hoewel er in Caïro gesprekken gaande zijn over een nieuwe stopzetting van de vijandelijkheden, waarbij Egypte en Qatar als bemiddelaars tussen de strijdende partijen optreden, is er weinig hoop op een onmiddellijke doorbraak.