Tde geest is uit de fles. Met de komst van smartphones en smartwatches is het menselijk leven naar het internet verhuisd. Iedereen die de deelname van jongeren aan de wereld van internet wil verminderen, is net zo gedoemd als de dwazen die niet kunnen bedenken hoe ze gebruik kunnen maken van de wensen die hen in sprookjes worden gegeven. De sociale problemen die aan het internet worden toegeschreven, hebben complexe oorzaken die niet kunnen worden verholpen door de toegang van kinderen te blokkeren.
Dit is een karikatuur van technologisch positieve opvattingen. In het echte leven beseffen de meeste mensen dat de laptops die we met ons meedragen buitensporig veel tijd en aandacht in beslag nemen. Net zoals kinderen ondersteuning nodig hebben bij het ontwikkelen van gezonde eetgewoonten, hebben ze aanmoediging nodig om het internet met mate te gebruiken – vooral als ze nog heel jong zijn. Maar de onwil om toe te geven aan het onrealistische ‘verbied ze!’ berichten over smartphones kunnen de indruk wekken dat er echt niets te doen is. Of dat als dat zo is, het door de ouders moet worden gedaan.
Jonathan Haidt, een Amerikaanse sociaal psycholoog, is de meest prominente voorstander van de tegenovergestelde visie op smartphones. In zijn boek The Anxious Generation wordt de controversiële bewering gedaan dat het gebruik ervan heeft geleid tot een enorme toename van psychische aandoeningen bij tieners, vooral onder meisjes, en dat collectieve actie nodig is om dit ongedaan te maken. Zijn critici zeggen dat hij het probleem te simpel maakt. Maar de afgelopen maanden lijken beleidsmakers over de hele wereld steeds ontvankelijker te worden. De Australische regering overweegt de minimumleeftijd voor het gebruik van sociale media te verhogen van 13 naar 16 jaar, terwijl ambtenaren in heel Europa strengere beperkingen invoeren.
Groot-Brittannië heeft enkele van de strengste wetten ter wereld om kinderen online te beschermen, hoewel actievoerders zich zorgen maken over de implementatie ervan. Eerder dit jaar heeft de regering richtlijnen uitgevaardigd om scholen aan te moedigen het telefoongebruik tijdens de lunch en tijdens de lessen te verbieden, en vorige week werd opnieuw gewaarschuwd. In zijn recensie van de NHS in Engeland gaf Lord Darzey toe dat “het onwaarschijnlijk is dat de dramatische stijging van de behoeften op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg geheel niets te maken heeft met sociale media”, maar hij kon niet zeggen of het “een oorzaak of gevolg van depressie” was.
Een keten van academies in Engeland nam het heft in eigen handen. Op 44 scholen worden tijdens de schooldag de telefoons van leerlingen in beslag genomen. Peter Kyle, de wetenschapssecretaris, zei dat hij zou overwegen om Australië te volgen bij het verbieden van sociale-media-accounts voor jongeren onder de 16 jaar. Het gebruik van smartphones is niet de grootste uitdaging waarmee scholen in Engeland of de rest van Groot-Brittannië worden geconfronteerd. Het lerarentekort, de kinderarmoede en de financieringstekorten moeten worden aangepakt. In die context kan het telefoonverbod worden gezien als een gimmick die zelfs de aandacht zou kunnen afleiden van de grotere kwestie van leeftijdsgrenzen – elke opheffing waar technologiebedrijven zeker tegen zullen vechten.
Maar leraren hebben, samen met ouders en de samenleving als geheel, een rol te spelen bij het stellen van grenzen en mogen niet worden genegeerd. De verslechtering van de geestelijke gezondheid van kinderen (de aanbeveling is veel sterker toegenomen dan bij volwassenen), of de tragische gevallen waarin online ontmoetingen hebben bijgedragen tot de dood van jongeren, kunnen ook niet worden genegeerd. Er zijn goede redenen om in actie te komen. Klokkenluiders, waaronder Frances Haugen, hebben aangetoond dat het niet te vertrouwen is dat sociale-mediabedrijven de veiligheid van kinderen boven winst stellen. Gezamenlijke inspanningen om apparaatvrije tijd in het leven van kinderen vrij te maken en weerstand op te bouwen tegen het aandachtshongerige big-tech bedrijfsmodel zijn belangrijk. Of ze nu worden opgelegd door scholen of worden geïnitieerd door campagnes als Smartphone-Free Childhood, ze wijzen op reële zorgen.