Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op KFF Gezondheidsnieuws.
Decennia lang concentreerden de zorgen over autovervuiling zich op wat er uit de uitlaat komt. Nu zeggen onderzoekers en toezichthouders dat we meer aandacht moeten besteden aan de giftige uitstoot van banden als voertuigen over de weg rollen.
Bovenaan de lijst van zorgen staat de chemische stof 6PPD, die aan rubberen banden wordt toegevoegd om ze langer mee te laten gaan. Wanneer banden op de weg slijten, komt er 6PPD vrij. Het reageert met ozon en vormt een andere chemische stof, 6PPD-q, die extreem giftig kan zijn – zozeer zelfs dat het in verband is gebracht met herhaalde vissterfte in de staat Washington.
Bandenproblemen houden daar niet op. Banden zijn voornamelijk gemaakt van natuurlijk rubber en synthetisch rubber, maar bevatten honderden andere ingrediënten, waaronder vaak staal en zware metalen zoals koper, lood, cadmium en zink.
Naarmate autobanden slijten, verdwijnt het rubber in deeltjes, zowel in delen die met het blote oog waarneembaar zijn als in microdeeltjes. Uit tests door een Brits bedrijf, Emissions Analytics, is gebleken dat autobanden 1 biljoen ultrafijne deeltjes per gereden kilometer uitstoten – 5 tot 9 pond band per auto met verbrandingsmotor per jaar.
En wat er in die deeltjes zit, is een mysterie, omdat de ingrediënten van de banden bedrijfseigen zijn.
“Er zit een chemische cocktail in deze banden die niemand echt begrijpt en die bandenfabrikanten topgeheim houden”, zegt Nick Molden, CEO van Emissions Analytics. “We hebben moeite om een ander consumentenproduct te bedenken dat zo wijdverspreid is in de wereld en door bijna iedereen wordt gebruikt, terwijl er zo weinig bekend is over wat erin zit.”
Regelgevers zijn nog maar net begonnen met het aanpakken van het probleem van giftige banden, hoewel er enige actie is ondernomen op het gebied van 6PPD.
De chemische stof werd geïdentificeerd door een team van onderzoekers, onder leiding van wetenschappers van de Washington State University en de Universiteit van Washington, die probeerden te achterhalen waarom cohozalm die terugkeerde naar de beken in de omgeving van Seattle om te paaien in grote aantallen stierf.
In opdracht van het Washington Stormwater Center testten wetenschappers ongeveer 2.000 stoffen om vast te stellen wat de oorzaak was van de sterfte, en in 2020 maakten ze bekend dat ze de boosdoener hadden gevonden: 6PPD.
De Jurok-stam in Noord-Californië heeft, samen met twee andere indianenstammen aan de westkust, een verzoekschrift ingediend bij de Environmental Protection Agency om de chemische stof te verbieden. De EPA zei dat het nieuwe regels voor de chemische stof overweegt. “We kunnen niet werkeloos toekijken terwijl 6PPD de vissen doodt die ons in leven houden”, zei Joseph L. James, voorzitter van de Yurok-stam, in een verklaring. “Dit dodelijke gif hoort niet thuis in een stroomgebied dat zalm vervoert.”
Californië is begonnen met het ondernemen van stappen om de chemische stof te reguleren. Vorig jaar werden banden die deze stof bevatten geclassificeerd als een ‘prioritair product’, waardoor fabrikanten vervangingen moesten zoeken en testen.
“6PPD speelt een cruciale rol bij de veiligheid van banden op de wegen in Californië en er zijn momenteel geen algemeen beschikbare, veiligere alternatieven”, zegt Karl Palmer, adjunct-directeur van het State Department of Toxic Substances Control. “Om deze reden is ons raamwerk bij uitstek geschikt om alternatieven voor 6PPD te identificeren die de voortdurende veiligheid van banden op Californische wegen garanderen en tegelijkertijd de Californische vispopulaties en de gemeenschappen die daarvan afhankelijk zijn, beschermen.”
De American Tire Manufacturers Association zegt een consortium van zestien bandenfabrikanten te hebben gemobiliseerd om een analyse van alternatieven uit te voeren. Anne Forristall Luke, president en CEO van de USTMA, zei dat het “de meest effectieve en uitgebreide beoordeling zou bieden van de vraag of er een veiliger alternatief is voor 6PPD in banden.”
Molden zei echter dat er een addertje onder het gras zit. “Als ze geen onderzoek doen, mogen ze niet verkopen in de staat Californië”, zei hij. “Als ze het onderzoeken en geen alternatief vinden, kunnen ze blijven verkopen. Ze hoeven geen vervanger te zoeken. En vandaag de dag is er geen alternatief voor 6PPD.”
Californië bestudeert ook een verzoek van de California Stormwater Quality Association om banden die zink, een zwaar metaal, bevatten, als een prioritair product te classificeren, waardoor fabrikanten naar alternatieven moeten zoeken. Zink wordt gebruikt in het vulkanisatieproces om de sterkte van het rubber te vergroten.
Als het echter om bandendeeltjes gaat, is er geen actie ondernomen, ook al wordt het probleem verergerd door de toename van het aantal elektrische auto’s. Vanwege hun snellere acceleratie en hoger koppel slijten elektrische voertuigen de banden sneller en stoten ze ongeveer 20% meer banddeeltjes uit dan de gemiddelde benzineauto.
Uit een recent onderzoek in Zuid-Californië is gebleken dat de uitstoot van banden en remmen in Anaheim verantwoordelijk is voor 30% van PM2,5, een luchtverontreinigende stof met kleine deeltjes, terwijl de uitlaatemissies verantwoordelijk zijn voor 19%. Uit tests van Emissions Analytics is gebleken dat banden tot 2000 keer meer deeltjesvervuiling per massa produceren dan uitlaatpijpen.
Deze deeltjes komen in water en lucht terecht en worden vaak ingeslikt. Ultrafijne deeltjes, zelfs kleiner dan PM2,5, worden ook door banden uitgestoten en kunnen worden ingeademd en rechtstreeks naar de hersenen reizen. Nieuw onderzoek suggereert dat microdeeltjes in banden moeten worden geclassificeerd als een grote zorgwekkende stof.
In een vorig jaar gepubliceerd rapport zeiden onderzoekers van het Imperial College London dat de deeltjes het hart, de longen en de voortplantingsorganen kunnen aantasten en kanker kunnen veroorzaken.
Mensen die langs wegen wonen of werken, vaak met een laag inkomen, worden blootgesteld aan meer giftige stoffen.
Banden zijn ook een belangrijke bron van microplastics. Ruim driekwart van de microplastics die in de oceaan terechtkomen, zijn afkomstig van synthetisch rubber in banden, volgens een rapport van de Pew Charitable Trusts en het Britse bedrijf Systemiq.
En er zijn nog steeds veel onbekende factoren op het gebied van bandenemissies, die bijzonder complex kunnen zijn om te analyseren, omdat hitte en druk de bestanddelen van banden in andere verbindingen kunnen omzetten.
Een openstaande onderzoeksvraag is of 6PPD-q mensen treft en welke gezondheidsproblemen het eventueel kan veroorzaken. Een recente studie gepubliceerd in Environmental Science & Technology Letters vond hoge concentraties van de chemische stof in urinemonsters uit een regio in het zuiden van China, met de hoogste concentraties bij zwangere vrouwen.
De ontdekking van 6PPD-q heeft volgens Molden nieuwe belangstelling gewekt voor de gevolgen voor de gezondheid en het milieu van banden, en hij verwacht de komende jaren veel nieuw onderzoek. ‘De stukjes van de puzzel vallen samen’, zei hij. “Maar het is een puzzel van duizend stukjes, geen puzzel van 200 stukjes.”
Dit artikel is geproduceerd door KFF Gezondheidsnieuwswie publiceert Californië Healthlineredactioneel onafhankelijke dienst Californië Gezondheidsstichting.
KFF Gezondheidsnieuws is een nationale redactiekamer die diepgaande journalistiek over gezondheidskwesties produceert en een van de belangrijkste operationele programma’s van KFF is: een onafhankelijke bron van onderzoek, opiniepeilingen en journalistiek op het gebied van gezondheidsbeleid. Leer meer over KFF.
Abonneren naar de gratis ochtendbriefing van KFF Health News.