Na een bemoedigende paar maanden op en buiten het veld hebben de Duitse mannen hun vorm herontdekt en hun verbinding met het veld nieuw leven ingeblazen. Een dominante wedstrijd tegen Oekraïne eindigde weliswaar doelpuntloos, maar dat kon het gevoel niet temperen dat zowel team als land aan de vooravond van een bijzondere zomer staan. Een recent onderzoek van de Duitse publieke omroep WDR probeerde echter het idee ter discussie te stellen dat de staat achter dit team zit.
Uit het onderzoek, dat door zowel hoofdcoach Julian Nagelsmann als sterverdediger Joshua Kimmich als racistisch is bestempeld, bleek dat 21 procent van de mensen die vroegen of ze een team met meer blanke spelers wilden, zeiden dat ze dat wilden. WDR zei dat ze ook geschokt waren door de resultaten, maar voegde eraan toe dat ze een uitdrukking waren van de huidige staat van de samenleving in Duitsland.
“We zien een toename van de anticonstitutionele, antidemocratische en antisemitische houding in Duitsland. We zien dit met bezorgdheid”, zei DFB-voorzitter Bernd Neuendorf onlangs. “Dit zijn grote uitdagingen waarmee het land wordt geconfronteerd, waar we over de hele wereld mee te maken hebben. Maar ik geloof nog steeds dat voetbal een positief signaal kan afgeven.”
De invloed van het nationale team
Het Duitse team speelt al lang een belangrijke rol bij het vormgeven van de Duitse identiteit en integratie. Dit werd bewezen door de woorden van enkele fans die de wedstrijd tussen Duitsland en Oekraïne in Neurenberg bijwoonden – een bolwerk van de CSU waar de AfD vorig jaar winst boekte bij de nationale verkiezingen.
“Ik kijk er naar uit [Euro 2024], en enigszins trots omdat we met voetbal altijd goede reclame over onszelf maakten en dat zijn we kwijtgeraakt”, aldus de Duitse fan Thomas tegen DW. “Nu meer dan ooit gaan we ze laten zien wie we zijn.”
“Wij Duitsers staan bekend om onze tolerantie, wat betekent dat, ongeacht huidskleur of afkomst, als je Duitser bent, je een van ons bent.”
“Ik vind dit soort onderwerpen idioot”, zei Christian, een jonge fan in een nieuw tenue, toen hem naar het onderzoek werd gevraagd. “We zijn allemaal één, één land. Het maakt me niet uit welke huidskleur mensen hebben of welke taal ze spreken. Ik denk dat we zowel op als buiten het veld steeds meer verenigd zijn, misschien omdat de euro’s in Duitsland zijn. Misschien kunnen we dat wel doen.” gebruiken dit toernooi om achter het team te staan, net als in 2006 [when Germany hosted the World Cup].”
De jonge Duitse cheerleader Denise zei: “Elke persoon is gelijk en als die persoon Duitsland vertegenwoordigt en zulk fantastisch voetbal kan spelen, dan moeten we blij zijn dat hij of zij in ons team speelt.”
“Ik hoop dat de huidige tendensen naar rechts enigszins zullen worden onderdrukt, en dat de onbesliste kiezers bij de Europese verkiezingen ervan overtuigd kunnen worden om niet voor rechts te stemmen”, voegde Michael eraan toe.
Een unieke kans voor eenwording
Hoewel niets de impact van inclusieve politiek en impactvol onderwijs kan vervangen, maakt het Duitse nationale voetbalteam op zijn eigen manier een verschil.
Het is niet onbelangrijk dat tijdens het trainingskamp in Oost-Duitsland 15.000 fans in Jena een open training bijwoonden en zo’n vocale steun gaven dat Thomas Müller zei dat de spelers zelfs moeite hadden om de instructies van Nagelsmann te begrijpen.
Belangrijk is dat maandagavond bijna 43.000 mensen naar Duitsland kwamen kijken, dat de spelers van beide ploegen zich vóór de wedstrijd verenigden in een roep om vrede en dat er zelfs zonder doelpunten een golf van euforie rond het binnenlandse toernooi bleef hangen.
Er is perspectief voor nodig
“Een voetbalteam kan een geweldig rolmodel zijn omdat het verschillende culturen, huidskleuren en religies verenigt om samen te werken voor een geweldig doel”, zei Nagelsmann deze week. “Ik hoop dat ik nooit meer over zo’n onzinpoll hoef te lezen.”
Dit soort denken is een goede zaak voor dit team en voor het land als geheel, omdat het nadenkt over wat het wil zijn en de reële dreiging van extreemrechts waarmee het wordt geconfronteerd. Toch is er hoop, zoals uit de stemmingen in Neurenberg bleek. Bovendien was de meerderheid van de respondenten in het onderzoek, 65%, het niet eens met het idee dat Duitsland meer blanke spelers nodig heeft. In februari van dit jaar gingen ongeveer 200.000 mensen de straat op om te protesteren tegen de heropleving van de AfD. Duitsland reageert.
Voor een team met vijf zwarte spelers en aangevoerd door Ilkay Gündogan, de zoon van Turkse ouders, is het onderwerp ras dat in het huidige politieke klimaat aan de orde komt geen verrassing. De marketingcampagne rond het nieuwe tenue in maart stelde zelfs de vraag: wat is typisch Duits?
Het is onwaarschijnlijk dat dit team daar een definitief antwoord op zal kunnen geven, maar het is ongetwijfeld de representatie van het moderne Duitsland. Nu hopen ze dat hun voetbal de komende twee maanden een signaal zal afgeven dat niet kan worden genegeerd.
Bewerkt door Matt Pearson