De grote neus van een mannelijke neusaap kan hem helpen een partner aan te trekken
Hemis/Alamy
De bizar vergrote neus van mannelijke neusapen werkt als een trompet, waardoor ze extreem luide geluiden kunnen uitzenden die vrouwtjes aantrekken en rivalen intimideren.
Tot nu toe hebben onderzoekers gespeculeerd dat het een rol moet spelen bij paring en dominantie, maar bewijs voor het exacte doel ervan en hoe het werkt is ongrijpbaar.
“Geen enkele andere aap heeft zo’n grote neus”, zegt Katharine Balolia van de Australian National University in Canberra. “Die neus werd een teken van gezondheid en dominantie. Vrouwtjes vinden hem aantrekkelijk en mannen vinden hem bedreigend.”
Om meer te weten te komen, voerden Balolia en haar collega’s een gedetailleerde analyse uit van de schedelanatomie van de neusaap (Nasalislarvatus) en vergeleek hun neusstructuur met drie andere soorten uit de Oude Wereld: blauwe apen, koninklijke colobus-apen en krabetende makaken.
Ze ontdekten dat de neusgaten van mannelijke neusapen 29 procent groter zijn dan die van hun vrouwelijke tegenhangers. Bij de overige drie typen bedroeg het verschil tussen de geslachten tussen de 7 en 15 procent.
Mannelijke neusapen hadden ook 26 procent grotere neusholtes dan vrouwtjes, vergeleken met een verschil van 7 tot 17 procent bij de andere drie primaten. Grotere verschillen in bepaalde fysieke kenmerken tussen de geslachten kunnen erop duiden dat seksuele selectie aan het werk is.
Het belangrijkste is dat deze nasale anatomie pas zijn volledige omvang bereikt wanneer mannen geslachtsrijp worden. Voordien bevonden jonge mannetjes zich in vrijgezellengroepen, en pas als hun neus volgroeid is, vormen ze groepen met meer vrouwtjes, wat bewijst dat dit deel van het lichaam cruciaal is voor een succesvolle paring.
Balolia zegt dat de apen ook bekend staan om hun extreem luide geluiden, die ze via hun neus maken in plaats van via hun mond. “Door de vorm van de neusholte kan deze als echokamer fungeren”, zegt ze. “Ze gebruiken de neusholte om geluid en resonantie te creëren, maken vervolgens het zachte weefsel recht en gebruiken hun neus als trompet.”
Het team vermoedt dat zulke opvallende neuzen mogelijk zijn geëvolueerd als gevolg van het dichte bos waar de apen leven, wat betekende dat het vermogen om luid te roepen belangrijk was.
Vrouwtjes zijn misschien begonnen met het kiezen van partners met grote neuzen omdat dit een indicator was van hun gezondheid en dominantie, zegt Balolia, en dat zou hebben geleid tot de evolutie van nog grotere neuzen.
“Misschien is het net de staart van een pauw: hij werd alleen maar groter en groter en groter totdat hij belachelijk groot werd en uiteindelijk zo groot werd dat hij niet groter kon worden.”
Onderwerpen: