Onze planeet is vol prachtige en ontzagwekkende geologische kenmerken. En dan zijn er degenen die inspireren… iets anders: misschien een gevoel van onheil of onheil. Over de hele wereld en door de geschiedenis heen hebben mensen herhaaldelijk gesproken over verschillende natuurgebieden als toegangspoorten tot de onderwereld – denk aan ‘poorten van de hel’, ‘monden van de hel’, ‘de droge trog van de onderwereld’.
En wat zit er in een naam? Nogal wat, volgens Francesco Perono Cacciafoco, hoogleraar taalkunde aan de Xi’an Jiaotong Universiteit van Liverpool in China. Perono Cacciafoco bestudeert toponiemen of plaatsnamen – hoe mensen in de loop van de tijd nederzettingen, structuren en natuurlijke kenmerken hebben gedoopt. Geologische formaties worden vaak genoemd vanwege hun fysieke kenmerken, maar ook in overeenstemming met de context van de lokale cultuur, rituelen, spiritualiteit en mythe, zegt hij. En namen kunnen golven van vestiging en kolonisatie volgen, wanneer nieuwe mensen op nieuwe plaatsen arriveren en hun eigen interpretaties op kaarten overbrengen.
[ Related: Earth’s ‘Gateway to Hell’ is growing ]
Volgens de ervaring van Peron Cacciafoco zijn associaties met de onderwereld vaak geworteld in hoe een plek eruit ziet. Een ‘mysterieuze’ plek, met onheilspellende rotsen, mist, natuurlijke gaten in de grond (denk aan het karstlandschap), dichte begroeiing of plotselinge veranderingen in natuurlijke kenmerken, kan gemakkelijk ‘suggestieve gedachten’ oproepen aan ‘andere werelden’ en, uiteindelijk, aan de ‘ onderwereld”, zegt hij Populaire wetenschap. Maar de trend gaat dieper dan het oppervlak. “De namen van plaatsen die worden beschouwd als de poorten van de onderwereld, vertellen ons, wanneer ze worden gereconstrueerd en uitgelegd, veel over de cultuur en religie van een beschaving, maar ook over de mensheid als geheel”, voegt hij eraan toe.
Veel beschavingen, die teruggaan tot de oudheid – zelfs de prehistorie – en lang vóór de verspreiding van het christendom, hadden lokale verhalen over landschapskenmerken die naar het land van de doden of andere geestenrijken leidden, zegt hij. Sommige – hoewel minder – zijn vernoemd naar ingangen naar de hemel, benadrukt hij. “De ‘poorten van de hel’ zijn ‘universeel’ (een soort ‘archetype’) en verschijnen over de hele wereld, ongeacht geografie, cultuur, religie, taal en traditie”, zegt hij gebeurtenissen, ‘ze betekenen de essentie van de culturele identiteit.’ Hier zijn enkele belangrijke, veronderstelde natuurlijke poorten naar de bovennatuurlijke afgrond.
“Poort” naar de ondergrondse wereld – Batagay-krater in Siberië
De Batagay-krater is ‘s werelds grootste permafrost-dooidaling. Hoewel het pas relatief recent verscheen na de kap van het bos halverwege de 20e eeuw, heeft het al een mythische reputatie verworven. Onder de inheemse Yakuts die de Siberische taiga rond de waterval bewonen, staat de steeds groter wordende put bekend als de “deur” of “poort” naar de onderwereld vanwege de luide geluiden die kunnen weergalmen en voortkomen uit de depressie als de aarde verschuift. Om deze reden noemden zowel de lokale bevolking als de internationale ruimtevaartorganisaties het de ‘Poort van de Hel’. Wetenschappers hebben de herfst bestudeerd om de groei ervan te volgen naarmate meer permafrost langs de randen smelt. Hoewel het waarschijnlijk geen toegangspoort tot een andere dimensie is, is het een verontrustend symbool van de aanhoudende klimaatverandering.
“The Gates of Hell” – Darvaz-gaskrater in Turkmenistan
Hoe de gaskrater van Darvaza precies werd gevormd, is niet duidelijk. Ergens tussen de jaren zestig en tachtig waren Sovjet-goudzoekers in de Karakum-woestijn in Turkmenistan aan het graven op zoek naar winbare fossiele brandstoffen. Hun verkennende boorinspanningen zorgden er per ongeluk voor dat het booreiland instortte toen de grond uit elkaar brak en een enorme put onthulde die voortdurend naast andere gassen methaan uitstoot. Of het nu met opzet is aangestoken of als een bijkomend ongeluk, het gat brandt al sinds het midden van de 20e eeuw. De resulterende, schadelijke, met vlammen gevulde depressie heeft verschillende namen, maar de meest voorkomende is Darvaza, letterlijk ‘Poort’ in het Turkmeens. In het Engels wordt het soms de “Gates of Hell” genoemd. De redenen liggen vrij voor de hand: het is een onherbergzaam open vuur.
“The Gates of Hell” – de skeletkust van Namibië
Hoe het ook heet, de Skeleton Coast van Namibië is onheilspellend. Het San-volk of de Bosjesmannen noemden het stuk verlaten woestijn dat uitkijkt op de wilde oceaan historisch gezien ‘Het land dat God in toorn maakte’. Portugese zeelieden noemden de kust “Hell’s Gate”, omdat de rotsen en de mist veel van hun schepen vernietigden, en degenen die land bereikten moesten tevreden zijn met het barre klimaat. De ‘Skeleton Coast’ is afkomstig van walvisbotten en scheepswrakken verspreid langs de kust.
Hell’s Gate National Park in Kenia
Hell’s Gate National Park is een relatief klein wildreservaat op ongeveer 90 kilometer van Nairobi, Kenia. Het is de thuisbasis van allerlei soorten dieren in het wild, van luipaarden en bavianen tot zeldzame gieren en weideleeuweriken – evenals vijf geothermische energiecentrales. Het park werd opgericht in 1984, maar verschillende bronnen schrijven de naam toe aan een iets andere oorsprong. Sommigen zeggen dat de naam aan het gebied werd gegeven door de Europese ontdekkingsreizigers Gustav Fischer en Joseph Thomson in 1883, en dat het is afgeleid van de Nederlandse term “Hellegat”, wat “duidelijke opening” of “heldere doorgang” betekent, verwijzend naar Ol Njorowa. Een kloof of andere smalle kloof in het hoge plateau dat het grootste deel van het park uitmaakt. Terwijl anderen hun eigen verklaringen hebben, gerelateerd aan de uitbarsting van de nabijgelegen Mount Longonot-vulkaan en de geothermische activiteit in de regio.
“Mond van de hel” – Masaya-caldera in Nicaragua
Over geothermische activiteit gesproken: veel plaatsen waar je de onderwereld kunt betreden zijn, niet verrassend, vulkanen. Een van de meest verbluffende en fotogenieke is de Masaya Caldera in Nicaragua, in het eerste en grootste nationale park van het land. De inheemse bewoners van het gebied beschouwden de vulkaan vermoedelijk als een god en brachten er offers aan. Terwijl de Spaanse kolonisten de vurige berg “Mond van de hel” of “Infierno de Masaya” (Infierno de Masaya) noemden nadat ze in de 16e eeuw het caldera-lavameer tegenkwamen. Masaya is een zeer actieve vulkaan en barst sinds 2015 voortdurend uit, waarbij gas, stoom en borrelende lava vrijkomen. Vanwege het constante risico op meer explosieve activiteit en aardverschuivingen werd Masaya National Park in maart tijdelijk gesloten.
“De Poort van de Hel” – Mount Hekla in IJsland
Een andere aardse vulkaan die historisch de “Poorten van de Hel” wordt genoemd, is de berg Hekla in IJsland. Te midden van talloze grote uitbarstingen in de Middeleeuwen schreven monniken en andere geleerden herhaaldelijk over de berg als toegangspoort tot de onderwereld. Een gedicht van de benedictijnse monniken uit de 12e eeuw beschrijft het als “de gevangenis van Judas”. Andere varianten van de naam zijn onder meer “Abode of the Condemned”.
“Droge trog van de onderwereld” – Mount Osore of Osorezan in Japan
Mount Osore of Osorezan in Japan vertaalt zich letterlijk naar Berg van Horror of Angst. Het is een boeddhistische heilige plaats vanwege de gelijkenis met mythische beschrijvingen van de toegang tot het hiernamaals: het is omgeven door acht andere pieken en bevat een rivier waarvan in de volksmond wordt gedacht dat het de “rivier van Sanzu” is, of de doorgang naar de onderwereld. Als bonus is er een meer dat dankzij de zuurgraad grotendeels verstoken is van leven. Nogmaals, geothermische activiteit is een centraal aspect van Mount Osora, die ook een vulkaan is, zij het met een minder dramatische weergave dan Hekla of Masaya. Volgens meerdere verhalen dringt de geur van zwavel door, en veel locaties op Osorezan worden genoemd in een specifieke verwijzing naar de hel of de dood, waaronder Sai no Kawara, wat zich vertaalt naar ‘droge bodem van de onderwereld’ of ‘bedding van de rivier des doods’. .