Het Chinese schandaal over de besmetting van bakolie, dat eerder in juli aan het licht kwam, onderstreept de al lang bestaande strijd van het land om de voedselveiligheidsmaatregelen te verbeteren.
Het schandaal, dat voor het eerst werd onthuld door de staatsmedia Het Pekingnieuws op 2 juli, waarbij twee Chinese bedrijven betrokken waren die naar verluidt brandstofwagens gebruikten om bakolie te vervoeren zonder enig reinigingsproces tussen de ladingen.
De autoriteiten hebben een onderzoek op hoog niveau aangekondigd omdat de publieke verontwaardiging voortduurt.
“Het allerbelangrijkste is hoe je mensen ervan kunt overtuigen dat soortgelijke incidenten nooit meer zullen gebeuren”, lees een reactie die duizenden likes kreeg op het Chinese microblogplatform Weibo.
Dit is niet de eerste keer dat China te maken krijgt met een landelijk schandaal over voedselveiligheidskwesties.
In 2005 en 2015 brachten Chinese media soortgelijke praktijken van illegaal transport van eetbare olie aan het licht.
Een ander al lang bestaand probleem met de voedselveiligheid dat bekend is bij de autoriteiten in China is het gebruik van ‘gootolie’, bakolie die uit afvoerputten en vetafscheiders wordt gerecycled en goedkoop aan restaurants wordt verkocht.
John Kojiro Yasuda, universitair hoofddocent politieke wetenschappen aan de Johns Hopkins Universiteit die onderzoek heeft gedaan naar de hervorming van de Chinese regelgeving, vertelde DW dat deze laatste aflevering aantoont dat China zich nog steeds “in de beginfase bevindt van de transformatie van zijn voedselsysteem”, ondanks tientallen jaren van inspanningen.
“Het is echt werk in uitvoering. Het is niet iets dat van de ene op de andere dag zal worden opgelost”, zei hij.
Chemische tanks gebruikt voor bakolie
Uit een onderzoeksrapport bleek dat twee tankwagens gevuld waren met bakolie voor levering onmiddellijk na het transport van chemische producten, een kostenbesparende maatregel die volgens de media een “publiek geheim” is geworden in de toeleveringsketen.
Bedrijven die in het rapport zijn opgenomen, zijn onder meer het staatstransport- en opslagbedrijf Sinograin en het particuliere conglomeraat Hopefull Grain and Oil Group. Beide bedrijven lanceerden hun eigen inspecties als reactie op de beschuldigingen.
“De transportsector voor eetbare olie bevindt zich feitelijk in een staat van ongereguleerde chaos”, redacteur van het tijdschrift Het Pekingnieuws zei hij in een videoverslag, waarbij hij het probleem toeschreef aan onvoldoende toezicht op fabrikanten en het ontbreken van verplichte transportnormen.
Hoewel China richtlijnen heeft die speciale voertuigen voor plantaardige oliën voorstellen, zijn dit slechts ‘aanbevolen’ normen die fabrikanten ruimte laten om te bezuinigen, meldde de redacteur.
Yanzhong Huang, senior fellow voor mondiale gezondheid bij de Council on Foreign Relations, vertelde DW dat de overstap van chemicaliën naar het leveren van bakolie onaanvaardbaar is, zelfs als de tanks tussen gebruik worden schoongemaakt.
“Je drinkt gewoon niet uit het toilet, ook al is het schoongemaakt”, zei Huang.
Er is meer handhaving nodig
Huang voegde eraan toe dat het simpelweg versterken van de regelgeving het onderliggende probleem in het Chinese voedselveiligheidssysteem niet zal oplossen. China heeft enkele van de strengste voedselveiligheidswetten ter wereld.
De eerste versies zijn in 2009 geïmplementeerd, gevolgd door verschillende wijzigingen door de jaren heen.
Maar in plaats van alleen maar de bestaande regels aan te scherpen, zegt onderzoeker Huang dat betere handhaving juist nodig is.
In 2018 lanceerde China een institutionele hervorming waarbij de Food and Drug Administration (FDA) van de staat werd afgeschaft en voedsel- en geneesmiddelenagentschappen werden samengevoegd tot een nieuw orgaan dat rechtstreeks rapporteert aan de Staatsraad.
“Dit betekent dat de functie van de voedselveiligheidsregulering is ondermijnd”, vertelde Huang aan DW. Hij voegde eraan toe dat de Chinese regering de FDA meer autoriteit had moeten geven die verder reikte dan het niveau van het centrale ministerie.
Wetenschapper Yasuda vertelde DW dat er ook met andere factoren rekening moet worden gehouden, gezien de complexiteit van de gefragmenteerde Chinese voedselmarkt.
Naast strenge regelgeving en overheidstoezicht is het volgens hem van cruciaal belang om “een redelijk waakzame consumentenbasis te hebben die niet-naleving onder voedselveiligheidsleveranciers actief kan bestraffen”.
Bovendien is modernisering van de landbouw hard nodig omdat het enorme aantal voedselproducenten en -distributeurs zelfs in het huidige China “enorm” is, zei Yasuda.
“Als je te maken hebt met tussen de 150 en 200 miljoen boerderijen, is het een hele uitdaging om het vanaf de grond af aan te volgen”, zegt Yasuda.
Politieke druk op Peking?
Het Chinese Voedselveiligheidsbureau van de Staatsraad lanceerde vorige week te midden van publieke verontwaardiging een onderzoek en beloofde dat degenen die verantwoordelijk zijn voor welk misbruik dan ook “zwaar gestraft zullen worden”.
In 2008 werden twee zakenlieden die waren veroordeeld voor het vervaardigen en verkopen van zuigelingenvoeding waarin de chemische stof melamine was verwerkt, ter dood veroordeeld, wat een jaar later leidde tot wetgeving inzake voedselveiligheid.
De Chinese leider Xi Jinping heeft sinds zijn aantreden ruim tien jaar geleden ook herhaaldelijk beloofd de beruchte voedselveiligheidsproblemen van het land aan te pakken. In een toespraak uit 2013 waarschuwde hij dat de legitimiteit van de Communistische Partij in twijfel zou worden getrokken als zij ‘niet eens goed werk zou kunnen leveren op het gebied van de voedselzekerheid’.
Na het bakolieschandaal meldden Chinese media echter dat een app waarmee gebruikers vrachtwagens door het hele land kunnen volgen, is uitgeschakeld. Peking Nieuws Journalist Han Futao, die het misbruik als eerste ontdekte, bleek zijn Weibo-account te hebben verwijderd.
Hoewel Beijing zegt dat het voedselveiligheid als een prioriteit beschouwt, uitte Yasuda zijn twijfel of het bereid zou zijn “de sluizen open te zetten om consumenten en de media in staat te stellen” het probleem aan te pakken.
Bewerkt door: Wesley Rahn