Boeing stemde ermee in schuld te bekennen aan een beschuldiging van samenzwering tot oplichting nadat de VS hadden vastgesteld dat het bedrijf een hervormingsovereenkomst had geschonden na twee fatale crashes van zijn 737 Max-vliegtuigen waarbij 346 passagiers en bemanningsleden omkwamen.
Het ministerie van Justitie (DoJ) zei dat de vliegtuigmaker ook had ingestemd met het betalen van een boete van 243,6 miljoen dollar.
Maar de families van mensen die vijf jaar geleden tijdens de vluchten omkwamen, bekritiseerden het als een ‘schattige deal’ waarmee Boeing de volledige verantwoordelijkheid voor de sterfgevallen zou kunnen ontlopen.
Door schuld te bekennen zal Boeing het spektakel van een strafproces vermijden – iets waar de families van de slachtoffers op hebben aangedrongen.
Het bedrijf verkeert in een crisis vanwege zijn veiligheidsrecord na twee vrijwel identieke ongelukken met 737 Max-vliegtuigen in 2018 en 2019. Dit leidde tot het wereldwijd aan de grond houden van vliegtuigen gedurende meer dan een jaar.
In 2021 beschuldigden aanklagers Boeing van samenzwering om toezichthouders te bedriegen, waarbij ze beweerden dat het de Federal Aviation Administration (FAA) had misleid over zijn MCAS-vluchtcontrolesysteem, dat bij beide crashes betrokken was.
Het kwam overeen Boeing niet te vervolgen als het bedrijf de boete betaalt en met succes een periode van drie jaar van verbeterde monitoring en rapportage voltooit.
Maar in januari, kort voordat die periode zou eindigen, explodeerde kort na het opstijgen een deurpaneel van een Boeing-vliegtuig van Alaska Airlines, waardoor het vliegtuig gedwongen werd te landen.
Niemand raakte gewond tijdens het incident, maar het onderzoek naar de mate waarin Boeing vooruitgang heeft geboekt bij het verbeteren van de veiligheid en kwaliteit is geïntensiveerd.
In mei zei het ministerie van Justitie dat het had vastgesteld dat Boeing de voorwaarden van de overeenkomst had geschonden, waardoor de mogelijkheid van strafrechtelijke vervolging werd geopend.
Het besluit van Boeing om schuldig te bekennen blijft een grote zwarte vlek voor het bedrijf, omdat het betekent dat het bedrijf – een prominente militaire aannemer voor de Amerikaanse overheid – nu een strafblad heeft.
Het is ook een van de twee grootste producenten van commerciële vliegtuigen ter wereld.
Het is niet meteen duidelijk welke invloed het strafblad zou hebben op de contractering van de werkzaamheden van het bedrijf. De overheid verbiedt of schorst bedrijven met gegevens doorgaans van deelname aan biedingen, maar kan opt-outs toestaan.
Maar Paul Cassell, een advocaat die enkele families vertegenwoordigt van mensen die in 2018 en 2019 op vluchten zijn omgekomen, zei: “De nagedachtenis aan de 346 onschuldigen die door Boeing zijn gedood, vereist meer gerechtigheid dan dit.”
In een brief aan de regering in juni drong hij er bij het DoJ op aan om Boeing een boete van ruim 24 miljard dollar op te leggen.
Ed Pierson, uitvoerend directeur van de Aviation Safety Foundation en voormalig senior manager bij Boeing, zei dat het pleidooi “ernstig teleurstellend” was en “een vreselijke deal voor gerechtigheid”.
“In plaats van individuen ter verantwoording te roepen, geven ze hen in feite nog een ‘gratis-uit-de-gevangenis-kaart’”, zei hij.
Een Boeing 737 Max-vliegtuig van het Indonesische Lion Air stortte eind oktober 2018 kort na het opstijgen neer, waarbij alle 189 mensen aan boord omkwamen. Slechts een paar maanden later stortte een vliegtuig van Ethiopië Airlines neer, waarbij alle 157 passagiers en bemanningsleden omkwamen.
In de overeenkomst uit 2021 stemde Boeing er ook mee in om 2,5 miljard dollar te betalen om het probleem op te lossen, inclusief een strafboete van 243 miljoen dollar en een slachtofferfonds van 500 miljoen dollar.
De deal maakte familieleden boos, die niet over de voorwaarden werden geraadpleegd en riep op tot een rechtszaak tegen het bedrijf.
Senior medewerkers van het DoJ adviseerden vervolging, zo meldde CBS News, de Amerikaanse nieuwspartner van de BBC, eind juni.
Tijdens een hoorzitting in juni zei senator Richard Blumenthal dat hij geloofde dat het “bijna overweldigend bewijs” was dat vervolging moest worden ingesteld.
Advocaten van familieleden zeiden dat het ministerie van Justitie bezorgd was dat het geen sterke zaak tegen het bedrijf had.
Mark Forkner, een voormalig technisch piloot van Boeing en de enige persoon die strafrechtelijk werd vervolgd vanwege het incident, werd in 2022 door een jury vrijgesproken. Zijn advocaten voerden aan dat hij als zondebok werd gebruikt.
Mark Cohen, emeritus hoogleraar aan de Vanderbilt Universiteit die bedrijfsstraffen heeft bestudeerd, zegt dat aanklagers vaak de voorkeur geven aan pleidooiovereenkomsten of uitgestelde vervolgingsovereenkomsten, waardoor ze het risico van een proces kunnen vermijden en de overheid meer macht over een bedrijf kunnen geven dan een gewone straf. .
“Omdat het gemakkelijker is om het te krijgen dan een rechtszaak aan te spannen, kan het de last voor de aanklager verlichten, maar de aanklager kan ook van mening zijn dat het een betere sanctie is. [because] ze zouden eisen kunnen opleggen die niet anders in de strafrichtlijnen zijn opgenomen”, zei hij.
Hij zei dat er geen twijfel over bestond dat de status van Boeing als belangrijke overheidscontractant een rol speelde bij het bepalen van de verdere aanpak.
‘Ze moeten nadenken over de bijkomende gevolgen’, zei hij. “Je neemt dit soort gevallen niet licht op.”
De MCAS-problemen waren niet de eerste keer dat Boeing met de wet in aanraking kwam.
Het heeft sinds 2015 ook miljoenen aan boetes betaald aan de Federal Aviation Administration om een reeks claims over fabricagefouten en andere kwesties te schikken.
Het bedrijf wordt ook nog steeds geconfronteerd met onderzoeken en rechtszaken als gevolg van een incident op een vlucht van Alaska Airlines in januari.