Drie belangrijke factoren zorgen er samen voor dat orkanen intenser worden. De eerste is dat naarmate de wereld over het algemeen warmer wordt, dat ook geldt voor de oceanen. Water dat van het oppervlak verdampt, stijgt op, waardoor warmte vrijkomt die de zich ontwikkelende orkaan voedt. Hoe warmer het deel van het oceaanwater, hoe meer energie de cycloon moet gebruiken. Als zich voor de kust van Afrika een orkaan als Lee vormt, heeft hij voldoende Atlantische Oceaan om zich van te voeden terwijl hij zich richting de oostkust van de Verenigde Staten beweegt. Nu we het orkaanseizoen van dit jaar naderen, blijven de temperaturen in de tropische Atlantische Oceaan erg hoog.
Een andere factor is de luchtvochtigheid. Naarmate de atmosfeer warmer wordt, kan deze meer waterdamp vasthouden, waardoor sommige delen van de wereld natter worden. Orkanen zijn er dol op, omdat drogere lucht kan leiden tot afkoeling en neerwaartse luchtstromen die de opwaartse luchtstromen die de storm veroorzaken voorkomen. “Zolang het vochtig blijft, kan de storm zijn intensiteit versterken of behouden”, zegt Balaguru. “Maar zodra de kern in een droge omgeving terechtkomt of minder vochtig wordt, zal de storm beginnen te verzwakken.”
En ten slotte hebben orkanen een hekel aan windschering, oftewel wind met verschillende snelheden en richtingen op verschillende hoogtes. (Zie het als lagen van een cake, alleen gemaakt van lucht.) In plaats daarvan houden cyclonen van een stabiele atmosfeer, waardoor hun winden kunnen wervelen en intensiveren. Windschering kan ook droge lucht van buiten de storm in de kern van de orkaan injecteren, waardoor deze verder verzwakt. Naarmate de wereld warmer wordt, neemt de windschering langs de oostkust van de VS en Oost- en Zuid-Azië af, waardoor ideale atmosferische omstandigheden ontstaan voor de vorming en intensivering van cyclonen. ‘Onder omstandigheden van klimaatverandering wordt verwacht dat de bovenste troposfeer sneller zal opwarmen dan het oppervlak’, zegt Balaguru. “Dit kan de stabiliteit van de atmosfeer verbeteren en ook de circulatie in de tropen verzwakken.”
Op de korte termijn kunnen de La Niña-omstandigheden in de Stille Oceaan orkanen deze zomer helpen vormen en intensiveren. Hoewel La Niña zich in een andere oceaan bevindt, heeft het de neiging de wind over de Atlantische Oceaan te duwen, wat betekent dat er minder windschering is waar orkanen een hekel aan hebben. Vandaar de voorspelling van de Universiteit van Arizona van een extreem actief orkaanseizoen, gecombineerd met zeer hoge zeeoppervlaktetemperaturen in de Atlantische Oceaan om de stormen aan te wakkeren. Daarentegen zorgde de El Niño van vorig jaar voor windomstandigheden in de Atlantische Oceaan die de vorming van cyclonen ontmoedigden.
Zelfs toen ontwikkelde orkaan Lee zich afgelopen september tot een monsterstorm. Een week eerder was orkaan Idalia plotseling heviger geworden, vlak voordat hij Florida trof. Dit soort intensivering nabij de kust is uiterst gevaarlijk. “Als een storm heel dicht bij de kust is, laten we zeggen een dag of twee geleden, als deze plotseling opsteekt, kan het je qua voorbereiding van de wijs brengen”, zegt Balaguru. De stad heeft de evacuatie misschien gepland in afwachting van windsnelheden van 160 km/uur, en plotseling is het meer dan 210 km/uur.
Helaas blijkt uit Balaguru’s nieuwe onderzoek dat de klimaatomstandigheden, vooral nabij de kust, gunstiger worden voor stormintensivering. Het is aan teams als Zeng van de Universiteit van Arizona om hun voorspellingen verder te verfijnen om het groeiende risico voor de kustbevolking te beheersen. “Voor wetenschappers zijn seizoensvoorspellingen een realiteitscheck op ons begrip”, zegt Zeng. “We hebben het de afgelopen jaren behoorlijk goed gedaan en dat zal ons meer vertrouwen geven.”