Bedreigde schaatsen die van uitsterven zijn gered door in gevangenschap uit te broeden

Een van de meest bedreigde zeevissoorten ter wereld is voor uitsterven behoed, dankzij onderzoekers die wilde exemplaren hebben gevangen en hen in gevangenschap hebben geholpen zich voort te planten.

Maugeïsche schaats (Zearaja maugeana) wordt alleen gevonden in Macquarie Harbor aan de extreem geïsoleerde en ruige zuidwestkust van Tasmanië, Australië. Dit gebied is van nature al een zuurstofarme omgeving, waardoor het moeilijk is voor vissen om te gedijen, maar menselijke invloeden, vooral de zalmkwekerij en veranderingen in de rivierstroming als gevolg van waterkrachtcentrales, hebben de situatie verergerd.

Jayson Semmens van de Universiteit van Tasmanië zegt dat hoewel niemand de exacte populatie van deze schaatsen kent, deze door de ineenstorting tussen 2014 en 2021 is gehalveerd. Nu zouden er iets meer dan 1.000 individuen kunnen zijn, zegt hij, en de grootste zorg is dat het nu voornamelijk volwassenen zijn, wat betekent dat jongeren nog niet volwassen zijn.

Toen een hittegolf op zee vorig jaar zijn greep op deze regio, voor de kust van Zuidoost-Australië, verstevigde, besloten Semmens en zijn collega’s een radicale interventie te ondernemen om te proberen de schaatsen voor uitsterven te behoeden.

In december 2023 verzamelde het team 50 eieren en zag meer dan de helft in gevangenschap met succes uitkomen. Ze verzamelden ook vier volwassenen, waarvan er twee binnen twee weken stierven. De twee overlevenden werden uit elkaar gehouden, dus het team was geschokt toen het overgebleven vrouwtje eieren legde.

Semmens zegt dat dit komt omdat schaatsen sperma kunnen opslaan, om later eieren te bevruchten. “Gemiddeld legde ze elke vier dagen twee eieren per keer”, zegt hij. “We hebben nu meer dan honderd eieren van haar en het overgrote deel daarvan ziet eruit alsof ze levensvatbaar zullen zijn.”

Om de genetische variabiliteit van in gevangenschap gefokte jonge exemplaren te maximaliseren, overweegt het team andere vrouwtjes te vangen die al bevrucht zijn, de eieren te verkrijgen en de vrouwtjes vervolgens weer in het wild vrij te laten.

Maar teamlid David Moreno, ook van de Universiteit van Tasmanië, zegt dat fokken in gevangenschap geen complete oplossing is, dus werken onderzoekers ook aan het omkeren van de milieuproblemen in Macquarie Harbour, waaronder het testen van het pompen van zuurstof in het water.

Er is geen snelle oplossing, en zelfs als in gevangenschap gefokte individuen onmiddellijk kunnen worden vrijgelaten, zal het vier tot vijf jaar duren voordat ze volwassen zijn en een bijdrage aan de populatie gaan leveren.

De inzet is hoog als de herstelinspanning mislukt. “Dit zou het eerste uitsterven van een roggen- of haaiensoort in de moderne geschiedenis zijn”, zegt Moreno. “Dus dat is een heel grote streep in het zand.”