In een verre stellaire kraamkamer bevindt zich een cluster van pasgeboren werelden ter grootte van Jupiter, waarvan de kleinste omgeven is door een stoffige schijf waaruit op een dag een maan zou kunnen ontstaan. De gedetailleerde ontdekking, gedaan dankzij de ongeëvenaarde gevoeligheid van de James Webb Space Telescope, zou nieuwe inzichten kunnen opleveren in de vorming van sterren en planeten, rapporteren onderzoekers in een onderzoek gepubliceerd op Het astronomisch tijdschrift.
Sterren ontstaan uit enorme gas- en stofwolken wanneer materiaalzakken onder invloed van de zwaartekracht instorten. Hetzelfde proces kan ook kleinere niet-stellaire objecten creëren, zoals gigantische planeten en bruine dwergen, die niet over de interne druk beschikken om waterstof in hun buik tot helium te laten samensmelten (SN: 24.7.17).
In de jonge sterrenhoop NGC1333, gelegen op ongeveer 1000 lichtjaar van de aarde in het sterrenbeeld Perseus, heeft een team van astronomen honderden nieuw gevormde stellaire objecten gevonden, waaronder zes pasgeborenen met een massa tussen de vijf en vijftien keer die van Jupiter. De stoffige schijf rond de kleinste wereld lijkt precies op de schijf die rond babysterren draait en planetaire systemen creëert. Deze stoffige schijf zou op een dag kunnen veranderen in een groep ronddraaiende manen, zegt Adam Langeveld, astrofysicus aan de Johns Hopkins University.
Omdat er niets minder is waargenomen, is het mogelijk dat hij en zijn collega’s het gemakkelijkste object hebben gevonden om vanaf een schijf te vormen, althans in dit specifieke cluster. En gezien de parallellen tussen de manier waarop sterren en planeten kunnen ontstaan, “testen we echt de grenzen van het stervormingsproces”, zegt hij.
Toekomstig werk zal JWST gebruiken om te kijken naar de chemische samenstelling van pasgeboren werelden en het omringende materiaal, wat mogelijk kan helpen verklaren welke soorten objecten zich kunnen vormen onder welke omstandigheden in deze omgeving.