Actieve lavastromen op Venus verhogen de inzet voor toekomstige verkenning

Recente lavastromen waargenomen op Venus suggereren dat de planeet geologisch actiever kan zijn dan eerder werd gedacht, misschien wel net zo actief als de aarde.

De geologische processen die deze stromingen veroorzaken, voor het eerst waargenomen in de jaren negentig door het Magellan-ruimtevaartuig, zijn waarschijnlijk nog steeds actief en zullen belangrijke observatiegebieden zijn voor toekomstige missies naar Venus.

Ooit werd gedacht dat Venus een ‘dode’ planeet was, waarbij de mogelijke geologische activiteit al lang geleden was opgehouden. Maar een recente heranalyse van Magellan-gegevens vond overtuigend bewijs van aanhoudende activiteit, zoals een vulkanische opening die in een periode van acht maanden van vorm veranderde. Het is echter onduidelijk hoe wijdverbreid deze activiteit zou kunnen zijn, met weinig direct bewijs.

Davide Sulcanese van de Universiteit D’Annunzio in Chieti, Italië, en collega’s hebben nu de radargegevens van Magellan opnieuw geanalyseerd, waarbij ze naar twee verschillende gebieden op het oppervlak van Venus hebben gekeken: de noordelijke vulkaan Sif Mons en een vlakte in het oosten die bekend staat als Niobe Planitia.

Ze ontdekten variaties in de helderheid van het gereflecteerde radarsignaal in de loop van de tijd, wat erop wijst dat er materiaalgebieden zijn die zijn uitgezet, hoogstwaarschijnlijk als gevolg van bewegende lavastromen.

Om deze verklaring te bevestigen moesten Sulcanese en zijn team andere verklaringen uitsluiten, zoals atmosferische storingen of het ruimtevaartuig dat per ongeluk de beoogde kijkhoek veranderde, omdat Magellan hetzelfde gebied slechts eens in de acht maanden veroverde.

Nadat de onderzoekers de vulkanische aard van de stromen hadden bevestigd, werkten ze vervolgens hun eigenschappen uit, zoals de snelheid van de lavaproductie. De lagere schattingen van het team, van 3,78 en 5,67 kubieke kilometer per jaar voor Sif Mons en Niobe Planitia, zijn ongeveer hetzelfde als de gemiddelde vulkaan op aarde.

Sulcanese en zijn team gebruikten deze cijfers ook om de totale vulkanische activiteit op Venus te schatten. ‘Volgens deze schatting zou Venus veel vulkanisch actiever kunnen zijn dan verwacht’, zegt Sulcanese, die van dezelfde orde van grootte is als de totale vulkanische activiteit op aarde.

Deze gebieden zullen belangrijk zijn om in overweging te nemen bij geplande missies naar Venus, zoals NASA’s VERITAS en EnVision van de European Space Agency, die beide begin 2030 van start willen gaan. “Waarschijnlijk wel [these areas] zal begin 2030 nog steeds actief zijn”, zegt Sulcanese. “Geologisch gezien is 30 jaar een seconde voor vulkanische splijtingsactiviteit.”

“Dit artikel versterkt de argumenten voor de huidige vulkanische activiteit”, zegt Philippa Mason van Imperial College London, die ook lid is van het EnVision-team. Bekende locaties met geologische activiteit, zoals die geïdentificeerd door Sulcanese en zijn team, zouden tijdens de waarnemingscyclus van EnVision minstens drie keer in beeld kunnen worden gebracht, zegt ze, waardoor we een veel gedetailleerder beeld krijgen van de geologische processen in het binnen- en oppervlak van Venus dan Magellan.

“We weten nog steeds niet hoe deze processen werken”, zegt Sulcanese. “Hebben we een planeet met platentektoniek, of een soort microplaat, of iets dat niet lijkt op de platen die we op aarde hebben? Door deze vulkanische activiteit te bestuderen, kunnen we het beter begrijpen.”