Antarctische ‘doomsday’-gletsjer stevent af op catastrofale ineenstorting

Het smelten van de Thwaites-gletsjer zal naar verwachting versnellen

Internationale samenwerking met Thwaites Glacier

Een zes jaar durend onderzoek naar de enorme Thwaites-gletsjer op Antarctica is geëindigd met sombere vooruitzichten voor de toekomst.

Deze enorme ijsmassa, vaak de ‘doemsdaggletsjer’ genoemd, is qua omvang vergelijkbaar met Groot-Brittannië of Florida, en alleen al de instorting ervan zou de zeespiegel met 65 centimeter doen stijgen. Erger nog, dit zal naar verwachting leiden tot een groter verlies van de ijskap die West-Antarctica bedekt, waardoor een catastrofale stijging van de zeespiegel met 3,3 meter ontstaat en steden als New York, Calcutta en Shanghai worden bedreigd.

Het is een extreem afgelegen gebied en moeilijk te bereiken, maar de International Thwaites Glacier Collaboration (ITGC), een gezamenlijk onderzoeksprogramma tussen Groot-Brittannië en de VS, is er de afgelopen zes jaar in geslaagd honderd wetenschappers in te zetten, met behulp van vliegtuigen, schepen en onderwaterrobots om de dynamiek van dit ijs in detail te bestuderen. “Het was een enorme uitdaging, en toch hebben we echt veel geleerd”, zegt Ted Scambos van de Universiteit van Colorado Boulder.

Deze bevindingen omvatten het feit dat de Thwaites-gletsjer bijzonder kwetsbaar is, omdat deze ver onder zeeniveau op gesteente rust en wordt gesmolten door warmer zeewater eronder. Bovendien helt het gesteente naar beneden richting de binnenkant van de ijskap, zodat naarmate de gletsjer zich terugtrekt, nog meer ijs wordt blootgesteld aan warm zeewater, wat de ineenstorting dreigt te versnellen.

“De bodem wordt steeds dieper”, zegt Mathieu Morlighem van Dartmouth College in Hanover, New Hampshire, lid van het ITGC-team. “We weten dat het instabiel is.” Hij en zijn collega’s gebruikten computermodellen om de toekomstige toestand van de gletsjer te voorspellen onder verschillende niveaus van koolstofdioxide in de atmosfeer, waarbij ze ontdekten dat “we voor bijna alle koolstofemissiescenario’s tegen deze instabiliteit aanlopen” en dat de voorkant van de gletsjer zich landinwaarts terugtrekt. De hamvraag is hoe snel dit kan gebeuren.

“Het zal niet onmiddellijk leiden tot een catastrofale terugtrekking in het komende jaar, maar tegelijkertijd hebben we er alle vertrouwen in dat Thwaites zich zal blijven terugtrekken, en uiteindelijk zal de terugtrekking versnellen”, aldus Rob Larter van de British Antarctic Survey, een ander teamlid. “We kunnen daar geen exact tijdsbestek op plakken.”

Uiteindelijk geloven ITCG-onderzoekers echter dat tegen het einde van de 23rd eeuw zouden de Thwaites-gletsjer en een groot deel van de West-Antarctische ijskap verloren kunnen gaan.

Het iets betere nieuws is dat we nog tijd hebben om de snelheid van dit proces te beïnvloeden door drastische inspanningen te leveren om de CO2-uitstoot te verminderen. “We kunnen tijd kopen”, zegt Morligham. “We hebben nog steeds controle over hoe snel Thwaites massa verliest.”

Onderwerpen: