Waarom de grote rechterlijke hervorming van Mexico ertoe doet: NPR

MEXICO-STAD – Mexico staat aan de vooravond van ingrijpende veranderingen in de rechtbanken, waaronder rechters die door het volk worden gekozen in plaats van benoemd, in het kader van een omvangrijke en controversiële reeks constitutionele hervormingen.

Senatoren steunden de wetgeving op commissieniveau, na goedkeuring door het Lagerhuis van het Congres woensdag.

De voorgestelde hervormingen hebben rechters en ander gerechtelijk personeel ertoe gebracht te staken en te protesteren, wat het grootste constitutionele debat in Mexico in jaren heeft aangewakkerd.

Hier zijn de belangrijkste punten om de hervormingen te begrijpen en waarom ze zo controversieel zijn

De regering heeft beloofd de corruptie bij de rechtbanken uit te bannen

Bijna een jaar lang promoot de aftredende president Andrés Manuel López Obrador een plan om de federale rechterlijke macht te herzien, en de nieuwgekozen president Claudia Sheinbaum, die in oktober aan de macht zal komen, heeft de hervormingen gesteund. Beiden beschuldigden de rechtbank van grove corruptie en zeiden dat de door hen voorgestelde veranderingen cruciaal waren

Het grootste voorstel zou de manier veranderen waarop federale rechters worden geselecteerd. In plaats van zich aan te sluiten bij de rechterlijke macht, wil de regerende partij dat deze door volksstemming worden gekozen. Net als de president en de wetgevers, zo betoogde de regerende partij, zouden rechters van lokale rechtbanken zich kandidaat moeten stellen voor het Hooggerechtshof.

Het plan omvat ook hervormingen om ervoor te zorgen dat geen enkel gerechtelijk personeel méér dient dan de president.

De Mexicaanse verkiezingen in juni leverden Sheinbaum de overwinning en de supermeerderheid in het Congres op die hij nodig had om de grondwet te wijzigen.

López Obrador en zijn beschermeling Sheinbaum zeggen dat de rechterlijke macht hierdoor verantwoording zou moeten afleggen aan het volk, in plaats van aan de grote bedrijven of de georganiseerde misdaad.

Nadat het Lagerhuis van het Congres de hervorming 359-135 had aangenomen, vierde Congreslid Ricardo Monreal feest.

Hij zei: “Wij geloven dat we een einde zullen maken aan nepotisme, corruptie, invloed, belangenverstrengeling en de verkoop van gerechtigheid aan de hoogste bieder.

De rechterlijke macht is in rep en roer

Rechters en gerechtelijk personeel zijn sinds 19 augustus in staking.

Vorige week vormden ze piketlijnen voor het federale gerechtsgebouw, en toen het Mexicaanse Congres zich voorbereidde om over de maatregel te gaan debatteren, omsingelden ze het hoofdkwartier van het lagere orgaan in Mexico-Stad om de zitting te blokkeren.

“De democratie is in gevaar”, zei de Mexicaanse activist Jose Fernando Miguez Hernandez van het ministerie van Justitie tegen NPR.

Bovendien hebben federale rechtbanken drie bevelen uitgevaardigd in een poging de hervormingen tegen te houden.

Maar de wetgevers van de regeringspartijen omzeilden de demonstranten en verboden en zeiden dat deze een schending waren van hun grondwettelijke rechten, en ze gingen door. In plaats van elkaar in het Congres te ontmoeten, kondigden ze aan dat ze zouden debatteren in een sportschool buiten Mexico-Stad. Het was daar dat de wetgevers van het Lagerhuis een reeks maatregelen goedkeurden.

Dit is al eerder geprobeerd

Volgens de grondwet van 1857 heeft Mexico feitelijk zijn rechters gekozen, aldus Monica Castillejos-Aragon, die griffier was voor het Mexicaanse Hooggerechtshof en nu vergelijkend recht doceert aan de Universiteit van Californië, Berkeley.

Toen de opstellers van de huidige grondwet, aangenomen in 1917, de rechterlijke macht bespraken, noemden zij de verkiezing van rechters een “onverklaarbare verwarring”. Ze geloofden dat gekozen rechters tot corruptie leidden, dus voerden ze aan dat de rechterlijke macht, in tegenstelling tot de andere twee takken van de regering, boven de politiek zou moeten staan.

“De opstellers hebben de noodzaak uitgedrukt om een ​​onafhankelijke rechterlijke macht op te richten met zekerheid van ambtstermijn”, zei hij.

Toen het land in de jaren negentig richting democratie evolueerde, begonnen de Verenigde Staten rechters te benoemen, net als op federaal niveau. (Sommige Amerikaanse staten kiezen lokale rechters.) En begin jaren 2000, bijna tachtig jaar nadat ze op papier onafhankelijk waren geworden, begon de rechtbank eindelijk baanbrekende adviezen uit te brengen.

“Voor het eerst in de geschiedenis zijn Mexicaanse rechters in staat geweest de reikwijdte van de rechten die al in de Mexicaanse grondwet zijn erkend, te interpreteren en uit te breiden”, aldus Castillejos-Aragon.

De afgelopen jaren hebben rechtbanken belangrijke beleidsmaatregelen van de president vernietigd. In april 2023 oordeelde het Hooggerechtshof bijvoorbeeld dat de Nationale Garde – een grote paramilitaire strijdmacht die door president López Obrador is opgericht om in het land te patrouilleren – niet onder militair bevel kan blijven.

Castillejos-Aragon zei dat de nieuwe hervormingen de zwaarbevochten vrijheden in gevaar zouden brengen, waardoor de rechterlijke macht het presidentschap onder de loep kan nemen. Hij gelooft dat het huidige leiderschap reageert op beslissingen zoals de uitspraak van de Nationale Garde: de uitvoerende macht, nu bewapend met een supermeerderheid, wil ingrijpende veranderingen doorvoeren zonder dat de rechtbanken hem in de weg zitten.

Julio Rios, die de rechterlijke macht studeert aan het Mexicaanse Autonome Technologische Instituut, zei dat Bolivia de enige grote democratie is die rechters op federaal niveau kiest door middel van volksstemming. Volgens Ríos hebben de hervormingen van Bolivia, die in 2009 zijn doorgevoerd, de rechtbanken gediversifieerd, maar ze niet minder corrupt gemaakt. Dit heeft de rechtbanken gepolitiseerd en het vertrouwen van het publiek in hen ondermijnd, zei hij.

Volgens constitutioneel jurist Juan Carlos González Cancino zijn de door Mexico voorgestelde veranderingen echter noodzakelijk.

Hij zegt dat de federale rechterlijke macht corrupt is. Grote belastingzaken of businesscases worden beslist met een telefoontje of een zak geld, zegt hij. Volgens hem gaat dit niet over democratie. Het gaat om het geld dat macht kweekt, en de facties van de Mexicaanse elite vechten om de macht.

‘Maar het eindigt omdat deze hervorming die machtsstructuur vernietigt’, zegt hij.

Uiteindelijk, zegt hij, maakt het niet uit wat de rechtbanken over deze hervormingen denken. Het Mexicaanse volk sprak luid en duidelijk toen het de regering de supermeerderheid gaf die nodig was om de grondwet te hervormen.

“De taak van de rechterlijke macht zou moeten zijn om de wil van het volk te beschermen, zoals verwoord in de Grondwet”, zei hij.