Als insectenbeschermers van de zomer gebruiken vuurvliegjes hun gloeiende buik om met andere vuurvliegjes te communiceren. Mannetjes van de soort Abscondita terminalis ze gebruiken multipulsflitsen van hun beide lantaarns om vrouwtjes aan te trekken. Vrouwtjes gebruiken flitsen met enkele puls met hun enkele lantaarn. Uit een nieuwe studie is echter gebleken dat sommige spinnen dit signaal mogelijk hebben gedecodeerd en het in hun voordeel gebruiken. Deze nabootsing wordt gedetailleerd beschreven in een studie die op 19 augustus in het tijdschrift werd gepubliceerd Huidige biologie.
Wanneer spinnen lichtbollen weven (Araneus ventricosus) vangen mannelijke vuurvliegjes in hun web, manipuleren de flitssignalen om de typische flitsen van vrouwelijke vuurvliegjes na te bootsen. Deze valse flitsen lokken vervolgens andere mannetjes het web in, waar ze de volgende maaltijd van de spin worden. We weten echter nog steeds niet of het gif van de spin of de beet zelf het signaal van de vuurvlieg manipuleert.
[Related: A new theory on why fireflies glow—and why they need help.]
De ontdekking kwam nadat Xinhua Fu, co-auteur van de studie en entomoloog aan de Huazhong Agricultural University in China, tijdens zijn werk in het veld verschillende mannelijke vuurvliegjes had opgemerkt die verstrikt waren in bolgeweven spinnenwebben. Hij zag zelden een vrouwelijke vuurvlieg gevangen zitten in een web, en extra excursies brachten dit seksueel scheve patroon aan het licht. Fu veronderstelde dat de spinnen op de een of andere manier het gedrag van de vuurvliegjes zouden kunnen manipuleren om anderen aan te trekken.
Om deze hypothese te testen dat spinnen het vuurvliegsignaal manipuleren, rekruteerde hij gedragsecologen Daiqin Li en Shichang Zhang van de Hubei Universiteit. Het team voerde veldexperimenten uit waarbij ze de signalen van vuurvliegjes en het gedrag van spinnen observeerden. Uit waarnemingen bleek dat het spinnenweb vaker mannelijke vuurvliegjes ving als de spin er was, vergeleken met wanneer hij niet in de buurt van het web was.
Bij verdere analyse ontdekten ze dat de signalen geproduceerd door mannelijke vuurvliegjes in webben waarin spinnen aanwezig waren, meer leken op de signalen geproduceerd door vrij vliegende vrouwtjes. Mannetjes in gevangenschap gebruikten signalen met één puls die slechts één lantaarn gebruiken, niet beide.
Interessant is dat gevangen mannelijke vuurvliegjes zeer zelden andere mannetjes lokten als ze alleen in het web waren en er geen spinnen in de buurt waren. Dit suggereert dat de mannetjes hun flitsen niet veranderden als een soort noodsignaal. Het team denkt dat de spinnen het signaal van de vuurvlieg veranderen.
“Hoewel orb-spinnenogen doorgaans een beperkte ruimtelijke scherpte ondersteunen, vertrouwen ze meer op temporele scherpte dan op ruimtelijke scherpte om flitssignalen te onderscheiden”, zei Li in een verklaring. “Na het detecteren van de bioluminescente signalen van gevangen mannelijke vuurvliegjes, past de spin een gespecialiseerde procedure voor het hanteren van prooien toe, waarbij herhaaldelijk wordt aangevallen door in de schede te bijten.”
[Related: Spider glue might evolve faster than the spiders themselves.]
Volgens het team onthult het experiment dat sommige dieren in staat zijn indirecte maar dynamische signalen te gebruiken om achter een zeer specifieke categorie prooien in de natuur aan te gaan. Het team gelooft ook dat er in de natuur nog veel meer onbeschreven voorbeelden van dit soort mimiek kunnen zijn die wachten om ontdekt te worden. Roofdieren kunnen geluid, feromonen of andere middelen gebruiken in plaats van alleen visuele signalen om hun prooi te misleiden. Dit bedrieglijke vermogen is ook niet exclusief voor het dierenrijk. Het Zuid-Afrikaanse madeliefje lijkt vliegen te misleiden om ermee te paren en stuifmeel af te zetten.
“Wij stellen voor dat de spin, als reactie op het zien van de bioluminescente signalen van gevangen mannelijke vuurvliegjes, een gespecialiseerde procedure voor het hanteren van prooien gebruikt, gebaseerd op herhaalde aanvallen van schedebeten”, schreef het team in het onderzoek. “We veronderstellen ook dat de neurotransmitters van de mannelijke vuurvlieg een vrouwelijk knipperpatroon kunnen genereren.”
Er is echter verder onderzoek nodig om precies te bepalen welke veranderingen in het flikkerpatroon van een in gevangenschap levende vuurvlieg veranderen.