Een fossielenverzamelaar deed onlangs een grote ontdekking tijdens het verkennen van het platteland van Mississippi: de eerste bevestigde mammoetslagtand van de staat. Maar dat was slechts het eerste van vele obstakels voor het vinden van het zeldzame exemplaar.
Hoewel wolharige mammoeten en mastodons vaak de meeste culturele aandacht krijgen, waren deze twee soorten niet de enige voorouders van olifanten die in Noord-Amerika rondzwierven. Bovendien waren ze niet eens de grootste: die eer ging naar de Colombiaanse mammoet. Met een schouderhoogte van bijna 4,5 meter en een gewicht van ongeveer 10 ton, Mammuthus columbi de andere reuzen uit de ijstijd tot hun uiteindelijke uitsterven rond 12.700 voor Christus. Het huidige Mississippi bood echter onderdak aan minder van hen dan hun neven vanwege hun voorkeur voor weidegras. Mammoeten hebben het diepe zuiden echter wel bereikt, zoals blijkt uit de vele gefossiliseerde tanden die daar door de jaren heen zijn verzameld. En tot voor kort hadden alle ontdekkingsreizigers in Mississippi tanden – totdat een man genaamd Eddie Templeton besloot de wandeling te lopen.
Zoals voor het eerst werd opgemerkt op 13 augustus om Clarion-LedgerEen verzamelaar van artefacten en fossielen besloot onlangs op zoek te gaan naar nieuwe ontdekkingen in de landelijke regio van Madison, buiten Jackson. Terwijl hij een modderige stroom overstak, zag Templeton een belangrijk relikwie uit een klei- en zanddijk steken.
“Het was spannend. Ik wist dat het een slagtand was’, zei Templeton tegen de plaatselijke krant.
Maar gezien de zeldzaamheid van mammoeten in Mississippi, dacht hij aanvankelijk dat het gefossiliseerde ivoor toebehoorde aan een kleinere mastodont. Nadat hij echter de hulp had ingeroepen van de Mississippi State Geological Survey (MSGS), werd het duidelijk dat Templeton iets veel ongrijpbaarders was tegengekomen.
“Gebaseerd op de sterke kromming van de massieve slagtand, werd vermoed dat Eddie en het team te maken hadden met een Colombiaanse mammoet, in plaats van met de meer algemene mastodont”, legden onderzoekers van het Mississippi Department of Environmental Quality (MDEQ) uit in de aankondiging.
Een race tegen de tijd en de elementen
Het team moest snel handelen. Volgens de MDEQ zou langdurige blootstelling aan de verstikkende middagzon van Mississippi gemakkelijk kunnen uitdrogen en het monster kunnen vernietigen. De rest van de dag begonnen Templeton en de onderzoekers de slagtand zorgvuldig met de hand uit te graven, waarbij een volledig intact fossiel van ruim 2 meter lang werd blootgelegd. Nadat ze hem op zijn oude rustplaats hadden gefotografeerd, maakten arbeiders de slagtand gereed voor transport door hem eerst te bedekken met aluminiumfolie. Toen ze daarmee klaar waren, wikkelden ze het in met gips doordrenkte jute om in wezen een beschermende laag te vormen. Nader onderzoek van de positie van de slagtand en zijn omgeving onthulde veldwetenschappers dat deze oorspronkelijk waarschijnlijk op de zandbank van een oude beek rustte, waarvan een deel ondergedompeld was in water. Op een gegeven moment begroef alluvium de hele slagtand, waarschijnlijk als gevolg van zware stormvloeden. Daarom is het waarschijnlijk dat de mammoet in de buurt stierf voordat het water zijn stoffelijke resten stroomafwaarts meevoerde.
[Related: Woolly mammoth ‘jerky’ preserves 52,000-year-old fossil chromosomes.]
Eenmaal beschut tegen de zon stond het team voor een nieuwe uitdaging: het ivoor van ongeveer 250 kilo over een vrijwel verticale helling van 15 meter omhoog vervoeren, waar het op een vrachtwagen kon worden geladen. Volgens de MDEQ zou de oplossing kunnen worden gevonden in een ATV-oprit die ze hebben omgebouwd tot een ‘geïmproviseerde kar’. Nadat hij uit de stroom is gekomen, kan de slagtand uiteindelijk zijn weg vinden naar het Mississippi Museum of Natural Sciences, waar hij nu blijft voor verder onderzoek en behoud.
In een e-mail aan Populaire wetenschapMDEQ-geoloog James Starnes beschreef de gebeurtenis als “een belangrijke paleontologische ontdekking uit de ijstijd voor Mississippi”.
Het nieuwe, beschermde huis van de slagtand is ook een passend einde voor een oude reus die, hoewel niet noodzakelijkerwijs zo beroemd als zijn neven, cruciaal was voor de ecologische gezondheid van de regio.
“Deze kolossale zoogdieren speelden een belangrijke rol bij het in stand houden van een rijk, vruchtbaar prairie-ecosysteem, net zoals hun moderne neven en nichten van olifanten dat vandaag de dag in andere delen van de wereld doen”, aldus MDEQ-functionarissen.