Een galactische worm verslindt sterren. Een plasmawalvis glijdt over het oppervlak van de zon. En de griezelige draak danst met de aurora. Het is niet de plot van een fantasieroman, het is ons ongelooflijke universum, vastgelegd in verbluffende details.
De Royal Observatory Greenwich heeft de foto’s op de shortlist voor Astronomy Photographer of the Year 2024 bekendgemaakt. De finalisten zijn geselecteerd uit meer dan 3.500 foto’s die zijn ingezonden door professionele en amateurfotografen uit 58 landen. Op 12 september wordt de winnaar bekendgemaakt en vanaf 14 september is in Londen een tentoonstelling met de beste beelden te zien in het National Maritime Museum.
Gwenaël Blanck reisde in april 2023 naar Australië om een totale zonsverduistering van 62 seconden te zien. In deze collage toont hij de corona en de roze chromosfeer, uitstulpingen en Baily’s kralen, strepen zonlicht die door het ruige landschap van de maan schijnen. Het beeld bestaat uit zeven over elkaar heen geplaatste beelden, één overbelicht voor de achtergrond en zes andere voor de chromosfeer en protuberansen. Afbeelding: © Gwenaël Blanck (Frankrijk)
Deze foto van de Geminiden-meteorenregen is onder perfecte omstandigheden op La Palma genomen. Tijdens pieknachten kon Sahner gemakkelijk twee, drie of meer meteoren per minuut binnen het gezichtsveld waarnemen. Het panorama toont de hele wintermelkweg gezien vanaf La Palma in natuurlijke RGB-kleuren met aanvullende details in H-alpha. Afbeelding: © Jakob Sahner (Duitsland)
M 81, ook bekend als het Bodestelsel, bevindt zich op een afstand van ongeveer 11,75 miljoen lichtjaar in het sterrenbeeld Grote Beer. Het is een van de helderdere sterrenstelsels aan de nachtelijke hemel. Op de achtergrond van de afbeelding zijn enkele Integrated Flow Nebula (IFN) te zien. IFN is stof buiten het galactische vlak van de Melkweg dat alleen wordt verlicht door sterren in de Melkweg. Afbeelding: © Holden Aimar (VS), 14 jaar oud
Uitzicht op de berg Eystrahorn (IJsland) in de nacht van een KP7-storm (een sterke geomagnetische storm die aurorae kan veroorzaken en energiesystemen kan ontwrichten). De intensiteit van de storm resulteerde in een indrukwekkend kleurenpalet in de lucht. Imagiër: © Jose Miguel Picon Chimelis (Spanje) JOZE CHIMELIS
Een fotograaf slaagde erin het noorderlicht in beweging vast te leggen toen het op een heldere nacht veranderde in iets dat op een drakenkop leek. Telser koos ervoor om zwart en wit te gebruiken om het contrast van de aurora tegen de donkere lucht te benadrukken. Afbeelding: © Moritz Telser (Italië) MORITZ TELSER
Deze afbeelding toont details van het oppervlak van de zon. De fotograaf observeert de vorm van de gloeidraad links van de schijf als een enorme plasmawalvis die het oppervlak van de zon oversteekt. Eduardo Schaberger Poupeau maakte deze foto door twee video’s te maken (één voor de schijf en één voor de hoogtepunten), elk van 850 frames. Afbeelding: © Eduardo Schaberger Poupeau (Argentinië)
Deze afbeelding toont een verlaten huis midden in de Namib-woestijn met de Melkweg erboven. De lucht is opgenomen met een star tracker om de ISO te verlagen. Een sluier van wolken en een halo rond de sterren zorgen voor een droomachtig effect. Afbeelding: © Stefan Liebermann (Duitsland)
Deze indrukwekkende aurora, die de vorm lijkt aan te nemen van een draak, was het resultaat van een geomagnetische storm (niveau G2) gegenereerd door een coronale massa-ejectie. De foto is genomen in Arctic Henge, een van de weinige plaatsen in IJsland met een heldere hemel die nacht. Afbeelding: © Carina Letelier Baeza (Chili) Cari Letelier
Deze afbeelding legt het Internationale Ruimtestation (ISS) vast tijdens zijn passage over de volle maan van oktober, de Hunter’s Moon, ongeveer 12 uur na een gedeeltelijke maansverduistering. De opvallende schoonheid van de volle maan is te zien, met zijn mix van ruige plateaus, heldere kraterstralen en donkerdere maria. Imag: © Tom Glenn (VS)
Mount Aso in de prefectuur Kumamoto is de verzamelnaam voor vijf pieken die vaak de ‘Vijf Mounts of Aso’ worden genoemd. Eén van de toppen, Nakadake, heeft een vulkanische krater die nog steeds actief is. Abe wilde met dit beeld laten zien hoe de Melkweg de activiteiten van de aarde sinds de prehistorie heeft gevolgd. Dit is een samengestelde foto waarbij de voorgrond en de lucht afzonderlijk zijn gefotografeerd, maar zonder het statief te verplaatsen. Afbeelding: © Yoshiki Abe (Japan)
Op deze afbeelding kon de fotograaf de dwergplaneet Ceres vastleggen, ruim een miljard keer kleiner dan zijn galactische tegenhanger, terwijl hij buiten de spiraalarmen van de melkweg passeerde. Ceres schijnt helderder dan het sterrenstelsel en beweegt snel langs de nachtelijke hemel. Voor deze afbeelding zijn gedurende een periode van acht uur meerdere lange belichtingstijden gemaakt om de schoonheid van het Haardrogerstelsel en de relatief snelle dwergplaneet Ceres te laten zien. Afbeelding: © Damon Mitchell Scotting (VK)
CG4 (Comet globule 4) is een nevel- en stofcomplex met een zeer ongebruikelijke vorm, gelegen in het zuidelijke sterrenbeeld Puppis. De ‘kop’ van de galactische worm heeft afmetingen van ongeveer 1,5 lichtjaar. Deze afbeelding is het resultaat van een team van astrofotografen: zij hebben hun krachten gebundeld om de krachtige 500 mm Newtoniaanse telescoop van Chilescope te huren, de onbewerkte bestanden te verwerken en vervolgens over de beste beelden te stemmen. Afbeelding: © ShaRa
Deze foto is gemaakt op het strand van Snettisham, beroemd om zijn enorme wadplaten die trekvogels in verbazingwekkende aantallen aantrekken. Het object op de voorgrond is een vervallen pier, die in de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd zodat het grind dat uit nabijgelegen putten werd gewonnen, per boot kon worden verplaatst. Een gebogen kanaal in de modder weerspiegelt de sterrenachterblijvers. Afbeelding: © Paul Haworth (VK)
Deze foto toont een beeldhouwwerk in het noordwesten van Namibië. Gemaakt van steen, dit is een van een groep sculpturen die bekend staat als ‘The Lonely Men of Kaokoland’ [as the region was formerly known]. Niemand weet wie ze daar heeft neergezet. Eerst werd een lange opname gemaakt van een man die op een rots rende, waarna het statief werd verplaatst voor een duidelijk zicht op de horizon. Afbeelding: © Vikas Chander (India)
Tijdens het Lentefestival werkten de zon en de altostratuswolken samen om deze enorme corona te creëren die boven de Himalaya uitstak. Het resultaat is een enorm kleurenpalet boven de besneeuwde toppen. Afbeelding: © Geshuang Chen (China)
De afnemende kanteling van de ringen van Saturnus betekent dat de maan Titan vanuit ons gezichtspunt dichter bij Saturnus staat dan in meer dan tien jaar het geval is geweest. In het midden van de afbeelding verdwijnt Thetis net achter Saturnus, terwijl Rhea, Enceladus en Mimas zich links bevinden en Dione rechtsonder. De schaduw van de planeet op de ringen is gemarkeerd, evenals de divisies Cassini en Encke. Afbeelding: © Andy Casely (Australië)
De intense helderheid van de kern van M104 verhult vaak de details in de omringende stofring. In deze afbeelding lijkt het alsof stof in die kern spiraalsgewijs beweegt en op een flinterdunne laag drijft terwijl het in de richting van het massieve centrale zwarte gat valt. De helderdere, kleurrijkere sterren in de afbeelding bevinden zich feitelijk op de voorgrond – onderdeel van ons Melkwegstelsel. Afbeelding: © Kevin Morefield (VS)
Het licht van de supernova Cygnus is een populair object onder astrofotografen, maar het idee hier was om de hoge kwaliteit van de lucht en de lange belichtingstijd te gebruiken om details te benadrukken die zelden worden gezien, zoals de buitenste omhulling van het supernova-overblijfsel. De naam van het schilderij is een knipoog naar De Schreeuw, het beroemde schilderij van Edvard Munch, dat symbool staat voor de schreeuw die na de dood van een ster door het universum blijft galmen. Afbeelding: © Yann Sainty (Frankrijk)