Na de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni waren de Franse kiezers getuige van twee verrassende ontwikkelingen in eigen land. Ten eerste ontbond de Franse president Emmanuel Macron, in het licht van de nederlaag die hij leed bij de Europese verkiezingen, het Franse parlement, de Nationale Vergadering, en riep vervroegde verkiezingen uit.
Een dag later kondigde politiek links in Frankrijk, traditioneel verdeeld in talloze kleine partijen, aan dat het een nieuwe alliantie ging vormen, het Nieuwe Volksfront (NFP), om te voorkomen dat de extreemrechtse Nationale Vergadering (RN) de verkiezingen zou winnen.
Ze lijken dat doel te hebben bereikt en kwamen zondag met de meeste zetels in het parlement uit de tweede verkiezingsronde. “Het nieuwe Volksfront is klaar om te regeren”, zei Jean-Luc Melenchon, hoofd van de grootste partij van de NFP, de linkse France Unbowed (LFI), zondagavond.
Marine Tondelier, voorzitter van de Groene Partij en een van de belangrijkste drijvende krachten achter de NFP-alliantie, steunde de beweringen van Melenchon: “We hebben gewonnen en nu zullen we regeren”, zei ze in reactie op de verkiezingsresultaten.
Ze wordt gesteund door Olivier Faure, hoofd van de Socialistische Partij, die zei: “Een nieuw volksfront moet de leiding nemen in dit nieuwe hoofdstuk van onze geschiedenis.” Zijn toespraak onthulde ook welke wegversperringen ons te wachten staan: Faure wil niet samenwerken met de zakenalliantie van het centristische Macron, Together.
Wie zit er in de alliantie van links?
Binnen de NFP-alliantie heeft de Socialistische Partij de meeste ervaring in de regering, met François Mitterrand (1981-1995) en François Hollande (2012-2017) beiden als presidenten.
De partij heeft ook ervaring met regeren onder een lastige machtsdelingsregeling die in Frankrijk bekend staat als ‘samenwoning’, waarbij de partij van de president geen absolute meerderheid in het parlement heeft en naast een oppositieregering moet samenwerken. Dit was het geval tussen 1997 en 2002, toen de socialistische premier Lionel Jospin onder de conservatieve president Jacques Chirac diende.
Maar de Socialistische Partij is pas de op een na sterkste partij in de NFP-alliantie, waarbij de sombere populariteit van Hollande de weg vrijmaakt voor de opkomst van Melenchons LFI. Vatreni, zelf een voormalig socialist, leidt nu een partij die veel linkser en eurosceptischer is.
In het verleden heeft Mélenchon kritiek geuit met uitspraken over de militaire operatie van Israël in Gaza die als antisemitisch werden geïnterpreteerd. Vóór de Russische inval in Oekraïne sprak hij zijn begrip uit voor de beweringen van Moskou dat het land zich bedreigd voelde door de uitbreiding van het militaire bondgenootschap van de NAVO.
Over het geheel genomen was Melenchon kritisch over het geïntegreerde militaire commando van de NAVO, waaruit hij Frankrijk herhaaldelijk aanbeveelde zich terug te trekken.
Na de LFI en de socialisten zijn de Groenen, formeel bekend als de Europese Ecologie – Groenen (EELV), de volgende sterkste partij in de alliantie. Ze worden gevolgd door de Franse Communistische Partij (PCF) en een lange lijst kleinere partijen, waaronder een kleine factie die vecht voor de onafhankelijkheid van het overzeese gebied in de Stille Zuidzee, Frans-Polynesië.
Zal de nieuwe alliantie hetzelfde lot ondergaan als zijn voorganger?
Deze nieuwe alliantie sluit zich nu aan bij een lange lijst van vergelijkbare eerdere pogingen om links samen te brengen om te regeren. In 2022 riep Mélenchon bijvoorbeeld de linkse partijen van Frankrijk op om een gezamenlijke campagne te voeren toen president Macron bij de laatste verkiezingen van het land tegenover de extreemrechtse populistische Marine Le Pen van de Nationale Vergadering (RN) stond.
Vervolgens werd de Nieuwe Ecologische en Sociale Volksunie (NUPES) van Mélenchon de op één na sterkste groep in het parlement, maar slaagde er niet in haar standpunt in politieke macht te vertalen, aangezien de socialisten, communisten en groenen niet bereid bleken hun partijsoevereiniteit op te offeren om zich aan te sluiten bij de formele oppositiealliantie. onder leiding van Melenchon.
Maar deze keer zijn de zaken anders. Mélenchon is niet langer de prominente figuur van de alliantie; in plaats daarvan zijn de hoofden van elke partij in de alliantie samengekomen om een collectief leiderschap te vormen.
Sophie Pornschlegel, beleidsexpert bij de Brusselse denktank Europa Jacques Delors, gelooft dat deze nieuwe alliantie een grotere kans op succes heeft dan zijn voorganger.
‘Ze hebben betere redenen om bij elkaar te blijven’, legde ze uit, ‘omdat ze daadwerkelijk een kans hebben om een regering te vormen en uitvoerende macht uit te oefenen.’ Ze wees er ook op dat de Socialistische Partij na de verkiezingen aan belang heeft gewonnen in de alliantie, en dat de jongere generatie van minder egocentrische politici nu de macht in hun partijen heeft overgenomen.
Zal de alliantie een coalitie worden?
Het valt nog te bezien of de nieuwe linkse alliantie erin zal slagen het electorale succes van zondag om te zetten in tastbare politieke macht. Vóór de verkiezingen spraken vertegenwoordigers van verschillende partijen in de alliantie over hun voorkeur voor een regering verenigd met Macron en tegen Le Pen.
Hoewel de LFI van Mélenchon niet bereid lijkt compromissen te sluiten over een aantal van zijn beleidseisen, heeft Macron al aangegeven dat hij helemaal niet bereid is om met Mélenchon samen te werken.
“Het is echt een kwestie van wie welke positie krijgt in de nieuwe regering”, zei Pornschlegel. “Het is onwaarschijnlijk dat dit het geval is [France Unbowed] zal de volgende premier opleveren, omdat Macron dat niet zal toestaan. Maar de onderhandelingen moeten nog komen, dus het is nog steeds moeilijk te zeggen wat er zal gebeuren.”
De NFP-alliantie zei deze week een premierskandidaat te willen kiezen. Maar Tondelier voegde eraan toe dat de belangrijker vraag zou moeten zijn: “Welk beleid zal de nieuwe regering voeren?”
Ella Joyner heeft bijgedragen aan dit artikel, dat oorspronkelijk in het Duits was geschreven.