Botswana, de thuisbasis van ‘s werelds grootste olifantenpopulatie, is een felle criticus van pogingen van sommige Europese landen om de import van jachttrofeeën uit Afrika te verbieden.
De Britse regering staat op het punt een nieuwe wetgeving aan te nemen die de invoer van jachttrofeeën of lichaamsdelen van dieren waarop tijdens safari’s in Afrika voor sport wordt gejaagd, zou verbieden. Het wetsvoorstel zou de import van lichaamsdelen van olifanten, beren, leeuwen, nijlpaarden en zebra’s in Groot-Brittannië verbieden. Maar critici zeggen dat Groot-Brittannië de kwestie moet laten vallen, omdat betaalde jachtfondsen anti-stroperij-inspanningen financieren, toeristische banen voor Afrikanen opleveren en conflicten tussen dieren en mensen verminderen.
Het debat over de nieuwe wet benadrukt het aanhoudende conflict tussen inspanningen voor natuurbehoud en het levensonderhoud van gemeenschappen in Afrikaanse landen waar de trofeejacht een belangrijke economische rol speelt.
Andere landen in Europa hebben ook soortgelijke verboden op de trofeejacht voorgesteld, waaronder Duitsland. Als reactie daarop uitte de Botswaanse president Mokgweetsi Masisi een voorpaginanieuwsdreigement om 20.000 olifanten naar Duitsland te sturen.
“Het is heel gemakkelijk om in Berlijn te zitten en een mening te hebben over onze zaken in Botswana.” Masisi vertelde aan Duitse media. ‘We betalen een prijs om deze dieren voor de wereld te redden’, zei hij.
Sommige Zuid-Afrikaanse landen, waaronder Botswana, zijn ook afhankelijk van de trofeejacht om de populaties wilde dieren onder controle te houden. Het land herbergt een derde van de gehele Afrikaanse olifantenpopulatie, en veel inwoners zeggen dat de wilde olifantenpopulatie uit de hand is gelopen.
Conflicten met olifanten
Er zijn momenteel ongeveer 130.000 tot 140.000 olifanten in Botswana, dat een bevolking heeft van 2,6 miljoen mensen – dat is ongeveer 1 olifant op elke 15 mensen. “Mensen in Botswana zeggen dat er te veel olifanten zijn voor dit land”, vertelde DW-correspondent Florian Nusch aan DW.
Nusch zegt dat de meeste lokale bewoners de trofeejacht steunen, omdat dit helpt de olifantenpopulatie onder controle te houden. “Er zijn veel conflicten tussen mens en olifant gaande. Het kan variëren van het vertrappen van je velden tot olifanten die je mango’s of watermeloenen opeten die bedoeld waren om te worden verhandeld”, legt Nusch uit. “Het zou ertoe kunnen leiden dat je hut wordt geduwd. Het kan zelfs leiden tot de dood van mensen, en dat gebeurt regelmatig. Als een olifant in de buurt van je veld komt en je probeert hem weg te jagen… kan dat fataal voor je zijn.”
De jacht op trofeeën werd in 2014 in Botswana verboden, waarbij de autoriteiten de bevolkingsafname aanhaalden. Het besluit werd gevierd door dierenrechtenorganisaties, maar veroordeeld door veel lokale bewoners die zeiden dat de maatregelen hadden geleid tot minder banen en een heropleving van schade aan eigendommen en gewassen door olifanten.
Onder druk van lokale gemeenschappen werd het verbod op trofeejacht echter in 2019 opgeheven. De situatie is nog steeds moeilijk in de ogen van de autoriteiten en veel burgers. Om het aantal olifanten terug te dringen, probeerde Botswana zelfs 8.000 olifanten aan buurland Angola te geven en honderden extra aan Mozambique.
“Trofeejacht is eigenlijk alleen maar een controverse buiten Botswana”, zei Nusch.
De jachtervaring
Een DW-correspondent deed verslag van de professionele jacht in Botswana en zag met eigen ogen hoe dat in zijn werk gaat.
Safari’s worden geleid door een erkende professionele jager en de klanten komen meestal uit de VS, het VK en Europa. Ze betalen een hoge prijs voor het bijwonen van zulke jachtsafari’s, die minimaal tien dagen duren, legt hij uit.
Nutsch legde uit dat er strikte regels zijn als het om de jacht gaat. Het schieten op dieren bij drinkplaatsen is verboden, evenals het gebruik van technische apparatuur zoals drones.
Gejaagde dieren moeten volgens Nusch ook aan specifieke criteria voldoen: “Het moet altijd een alleenstaand, ouder mannetje zijn, omdat olifanten in matriarchale samenlevingen leven”, zei hij.
Op jacht naar het voordeel van gemeenschappen in Zimbabwe
In Zimbabwe probeert de regering ook de conflicten tussen mens en olifant terug te dringen en zal binnenkort jachtquota voor 2024 bekendmaken.
Privilege Musvanhiri, correspondent van DW in Harare, zei dat de stap door velen werd verwelkomd.
“Gemiddeld worden er jaarlijks vijftig mensen gedood door olifanten uit verschillende delen van Zimbabwe, vooral die in de buurt van onze nationale parken”, waarvan er vele al vol zijn, vertelt hij aan DW.
Dit quotum zal niet alleen de plattelandsontwikkeling ondersteunen, maar ook de olifantenkuddes deconstrueren.
Welke oplossingen zijn beschikbaar?
Anglistone Sibanda, een natuurbeschermingsdeskundige in Zimbabwe, zei dat het land een voorraad ivoor heeft die niet mag worden verkocht vanwege een verbod op de internationale handel in slagtanden van olifanten. Als dit echter niet het geval was geweest, hadden de inkomsten naar staatsbehoudsprojecten kunnen gaan.
“De regering heeft geld uit andere bronnen moeten weghalen om natuurbehoudsprojecten te financieren… waardoor Zimbabwe in de modder komt te staan”, zei hij.
Sibanda zei dat inspanningen voor het behoud van olifanten in zuidelijk Afrika een vloek zijn geworden, omdat olifantenkuddes lokale gemeenschappen negatief hebben beïnvloed.
‘En toch begrijpt iemand in Berlijn, iemand in Londen die graag naar olifanten kijkt, niet wat de kosten zijn van het behoud van dat dier’, zei hij.
“Je hebt een neoliberale aanpak, neoliberale landen die de agenda leiden. Ze geven om olifanten ten koste van gewone mensen die lijden. Degenen die denken dat ze zoveel om olifanten geven, voelen de hitte niet”, zei hij tegen DW.
Eddy Micah Jr, Florian Nutsch in Botswana en Privilege Musvanhiri in Zimbabwe hebben bijgedragen aan dit artikeldaar.
Luister voor meer informatie over dit onderwerp naar de AfricaLink-podcast: Trophy Hunting in Africa