Het nieuw gekozen parlement van Zuid-Afrika betrad een nieuw tijdperk van onvoorspelbare politiek en kwam vrijdag voor het eerst bijeen toen wetgevers zich voorbereidden op de verkiezing van de volgende president van het land na de nationale verkiezingen van vorige maand.
Van het al lang bestaande Afrikaans Nationaal Congres, dat er voor het eerst sinds het aan de macht kwam na het einde van de apartheid niet in slaagde een absolute meerderheid te behalen, werd verwacht dat het een delicate alliantie zou vormen met rivaliserende partijen, waardoor de weg zou worden vrijgemaakt voor de verkiezing van Cyril Ramaphosa als president. voorzitter voor een tweede termijn.
Maar de twee weken na de verkiezingen werden gekenmerkt door turbulente onderhandelingen tussen het ANC, die dhr. Ramaphosa leidt, en rivaliserende politieke partijen.
Het proces bracht diepe kloven binnen het ANC en in de bredere samenleving aan het licht, en in een belangrijke ontwikkeling werd het Parlement geopend zonder enige formele aankondiging van een regeerakkoord.
De partij van de president heeft sinds het einde van de apartheid in 1994 een comfortabele meerderheid geregeerd. Maar haar populariteit is afgenomen en ze won slechts 40 procent van de stemmen bij de laatste verkiezingen, wat een weerspiegeling is van de wijdverbreide onvrede in de continentale grootmacht die kampt met economische stagnatie, hoge werkloosheid en diepgewortelde armoede.
Nu het ANC zijn dominantie in het parlement heeft verloren, heeft het een breed scala aan partijen gerekruteerd om zetels in de Nationale Vergadering te winnen, in een poging een regering van nationale eenheid te creëren die hen allemaal een rol in het bestuur zou geven.
Het ANC probeerde de vrees van de Zuid-Afrikanen weg te nemen dat de afwezigheid van een dominante partij op nationaal niveau voor het eerst in het democratische tijdperk tot politieke chaos zou leiden, iets waar gemeenten onder gedeeld leiderschap last van hadden.
“De fundamentele vraag is hoe we Zuid-Afrika vooruit kunnen helpen”, zei Fikile Mbalula, een van de topfunctionarissen van het ANC, voorafgaand aan de eerste zitting van het nieuw gekozen parlement. “De meerderheid van de politieke partijen in ons land is van mening dat er op dit moment gezamenlijk moet worden samengewerkt.”
Maar zelfs voordat vierhonderd parlementsleden vrijdag bijeenkwamen in een congrescentrum langs de Atlantische kust van Kaapstad, ontstonden er scherpe verdeeldheid in het nieuwe politieke landschap.
Van de verrassende verkiezingspartij, uMkhonto weSizwe, onder leiding van voormalig president en ANC-leider Jacob Zuma, werd verwacht dat ze de opening van het parlement zou boycotten na het winnen van 58 zetels, het derde grootste aantal van alle partijen.
De partij, bekend als MK, presteerde in haar eerste jaar in het democratische tijdperk beter dan welke partij dan ook. Maar de heer Zuma beweerde, zonder bewijs te leveren, dat er met de verkiezingen was gemanipuleerd en dat zijn partij veel meer had gewonnen dan de bijna 15 procent die de verkiezingscommissie zei te hebben gewonnen.
Het Knessetlid eiste dat de heer Ramaphosa, die de plaatsvervanger van de heer Zuma was voordat de twee een bittere ruzie kregen, zou aftreden als het ANC zich bij de heersende coalitie wilde aansluiten. ANC-functionarissen noemden het verzoek niet onderhandelbaar.
De Economic Freedom Fighters, de vierde grootste partij – die ook haar wortels heeft als een splintergroepering van het ANC – lijkt ook de roep om een eenheidsregering te hebben verworpen.
Partijleider Julius Malema, de jeugdkrachtcentrale van het ANC voordat hij in 2012 werd afgezet, zei dat hij zou weigeren zich aan te sluiten bij een coalitie waartoe ook de op één na grootste partij behoort, de Democratische Alliantie. De Democratische Alliantie heeft een overwegend blank leiderschap en heeft voorgesteld de wetten voor positieve discriminatie en ander beleid dat zwart eigendom van bedrijven aanmoedigt, in te trekken.
“Wij verwerpen deze regering”, zei Malema, en beweerde dat de Democratische Alliantie racistisch beleid en “blanke suprematie” promootte.
In plaats van zich aan te sluiten bij de eenheidsinspanningen van het ANC, heeft de partij van de heer Malema zich samen met vijf anderen aangesloten bij wat zij een progressieve partij noemen.
Het verzet tegen de Democratische Alliantie, die bijna 22 procent van de stemmen won, kwam ook van binnenuit het ANC. Sommige leden kwamen openlijk in opstand, net als partners uit de arbeiders- en zakenwereld, met het argument dat de Democratische Alliantie zou proberen pogingen om de resterende raciale verschillen van de apartheid ongedaan te maken, te voorkomen of zelfs te vernietigen.
De afwijzing dwong de ANC-leiders een delicate lijn te volgen, omdat ze probeerden te voorkomen dat de zwarte kiezersbasis van de partij zich van hen vervreemdde, terwijl ze tegelijkertijd het idee verkochten dat een partnerschap met de Democratische Alliantie een verstandige zet voor het land zou zijn.
De Democratische Alliantie omarmt het vrijemarktkapitalisme, een aanpak die volgens sommige ANC-leiders de economie zou helpen en investeerders zou aantrekken. Dit staat in contrast met het agressievere beleid van herverdeling van rijkdom dat wordt gepromoot door MK en de Economic Freedom Fighters, zoals het nationaliseren van banken en het zonder compensatie land afpakken van blanke eigenaren.
Hoewel hij vorig jaar beloofde nooit samen te werken met het ANC in de regering, was de Democratische Alliantie een van de partijen die het meest graag wilde deelnemen aan de eenheidscoalitie. De leiders zeiden dat het belangrijk was om te voorkomen dat wat zij tijdens de verkiezingscampagne een ‘doemscenario-coalitie’ noemden tussen het ANC en de Economic Freedom Fighters.
“Wij hebben het op een positieve en constructieve manier benaderd, en zij ook”, zegt Tony Leon, die deel uitmaakte van het onderhandelingsteam van de Democratische Alliantie.
Om de weerslag te verzachten verkochten de ANC-leiders een partnerschap met de Democratische Alliantie, samen met de Inkatha Freedom Party, een door het zwart geleide partij die populair is onder Zoeloesprekers, de taal die het meest wordt gesproken in Zuid-Afrikaanse huizen.